"Furiosa: A Mad Max Saga" là phần tiền ngoại truyện hay nhất của "Vũ trụ Max điên"?
Là thương hiệu có tuổi đời xấp xỉ 50 năm với 4 tác phẩm có tổng doanh thu chỉ 550 triệu USD nhưng lại nhận được lời tán dương của cả giới phê bình lẫn công chúng. Điều gì làm nên sức sống của loạt phim này, và khiến "cha đẻ" George Miller trở thành bậc thầy của dòng hậu tận thế?
"Mad Max" vốn là sản phẩm đến từ Úc, "nhào nặn" bởi George Miller và cộng sự Byron Kennedy. Nội dung phim chủ yếu xoay quanh hành trình sống sót của Max - một sĩ quan của Lực lượng Tuần tra Chính giữa cảnh lầm than khi ở tương lai không xa, đất nước rơi vào loạn lạc và đắm chìm trong biển khổ. Thời điểm ra mắt, "Mad Max" tạo nên sự trỗi dậy của điện ảnh Úc, trong khi đó các cây bút phê bình tại Mĩ không đánh giá cao phong cách làm phim của Miller vì cho rằng nó quá "nghèo nàn". Thế nhưng sau khi gặt hái 100 triệu USD doanh thu tiền vé, thế sự dành cho tác phẩm và Miller đã khác vì Hollywood cực kì hiếm những tác phẩm khai thác đề tài tương tự; phải đến tận đầu những năm 80 mới làm ra các phim như "Blade Runner" hay "Dune"...
Sau kỳ tích với tác phẩm đầu tay "Mad Max", George Miller ngay lập tức nhận ra đây chính là mảnh đất màu mỡ để ông khai thác và chỉ hai năm sau, phần phim thứ hai ra đời với ngân sách khoảng 4 triệu USD - tức là gấp nhiều lần phim đầu tiên. Dù vẫn được đón nhận nồng nhiệt từ truyền thông song vì gặp phải các đối thủ cạnh tranh phòng vé nên doanh thu không thể vượt qua phần đầu tiên. Thế nhưng vũ trụ Max điên luôn khiến Hollywood thèm khát và Roadshow Film Distributors sẵn sàng chi thêm tiền cho Miller thực hiện phần ba mang tên "Mad Max Beyond Thunderdome". Các yếu tố mang đến thương hiệu phim như dàn cảnh hành động, quay phim độc đáo... vẫn tiếp tục giữ được chất lượng.
Có rất nhiều ý tưởng nung nấu trong bộ óc thiên tài của Miller, từ 1987 đến 1998 ông luôn đau đáu về "một cuộc rượt đuổi" và mãi không thể thành hiện thực vì nhiều lí do khách quan. Phải đến đầu những năm 2000, Miller mới bắt tay với hãng 20th Century Fox để phát triển tiền kỳ cho dự án - tức phần phim thứ 4. Sau nhiều thay đổi về thời cuộc, nhân sự... cuối cùng George Miller buộc chấp nhận thực hiện vũ trụ Max điên mà không có nam chính Mel Gibson, thay vào đó là Tom Hardy - tài tử vượt qua hàng loạt tên tuổi nổi bật đảm nhận Max điên trong phần phim "reboot" có tên "Fury Road" cùng bạn diễn Charlize Theron trong vai Thống soái Furiosa.
Trải qua 480 giờ ghi hình cùng nhà dựng phim (cũng là vợ ông) là Margaret Sixel, bản phim "Mad Max: Fury Road" dài 120 phút đã tạo nên cú hích lớn cho thương hiệu "Max điên" và đưa George Miller trở lại hào quang và vị thế xứng tầm ở Hollywood. Trong khi hàng loạt các hãng phim lớn đều tập trung khai thác siêu anh hùng với siêu kĩ xảo, thì Warner Bros. và Miller đã lựa chọn hướng riêng, tạo ra cú "nổ" trên màn ảnh rộng và khiến những khán giả yêu phim hành động đề tài hậu tận thế phải choáng váng. Thành công của "Mad Max: Fury Road" được ghi nhận với 380 triệu USD doanh thu, 6 giải Oscar và lọt vào loạt danh sách 100 phim hay nhất thế kỉ. Sức hút từ nhân vật Furiosa (nhờ công lớn của Theron) đã khiến Max điên của Tom Hardy thậm chí bị lu mờ, và giúp Miller nảy ra ý tưởng khai thác về quá khứ hung tàn của Nữ thống soái này...
Những lựa chọn
Dù trở thành hiện tượng điện ảnh, nhưng câu chuyện bên lề của "Mad Max: Fury Road" lại rối rắm vì cả hai ngôi sao Tom Hardy lẫn Charlize Theron đều tranh cãi thậm chí không nhìn mặt nhau sau khi phim kết thúc, thậm chí chuyện hãng phim nợ tiền thù lao... khiến cho Miller đau thực hiện Furiosa bản phim ngoại truyện giữa nhiều bất cập. Phải tới khi mọi chuyện êm xui, đầu 2020 ông mới bắt tay tuyển lựa diễn viên trẻ thủ vai Furiosa thay vì sử dụng công nghệ "trẻ hóa" bằng kỹ thuật cho Theron như đề nghị từ Warner Bros. Bất chấp việc Anya Taylor-Joy quá trẻ đẹp và có vóc váng quá nhỏ so với Charlize Theron và so với yêu cầu vai diễn, Miller vẫn kiên quyết chọn diễn viên sinh năm 1996 sau khi xem vài trích đoạn diễn xuất.
Kinh phí được đầu tư lên đến 168 triệu USD và phải mất hai năm chờ đại dịch kết thúc, đoàn phim mới khởi quay và kết thúc sau bốn tháng ròng rã ngoài hoang mạc cùng điều kiện cực kỳ khắc nghiệt, thậm chí từng khiến Anya có trải nghiệm không tốt và phải cảm thán trên báo giới trước ngày phim ra mắt. Trong phần phim này, Miller cũng bắt buộc lựa chọn nhà quay phim chưa từng cộng tác là Simon Duggan sau khi chia tay cộng sự thân tín là John Seale... Nhìn chung, quyết định của George Miller mang tính bước ngoặt bởi sau 9 năm kể từ "Mad Max: Fury Road", thế giới điện ảnh đã có những thay đổi đáng kể vì đại dịch và bắt buộc ông thay đổi để thổi hồn mới vào tác phẩm, như cách ông chọn Anya chỉ bằng thông qua... Skype.
Sự lựa chọn cũng xuất hiện như một mệnh đề trong phần mở màn của "Furiosa: A Mad Max Saga" - ở tác phẩm này, Miller chọn cách chia phim thành 5 chương với điểm nhấn khác nhau. Đầu phim, khán giả chứng kiến Furiosa trong hình tượng cô nhóc lém lỉnh, gan dạ và sở hữu thật nhiều tố chất chiến binh bất khuất từ mẹ mình. Sau khi bị toán quân của Dementus - lãnh chúa băng Chim Ó phát giác và bắt cóc hòng khai thác mảnh đất tiềm tàng từ Furiosa, một cuộc rượt đuổi dai dẳng diễn ra giữa mẹ Mary Jo Bassa - mẹ Furiosa, và toán quân tàn ác. Để bảo vệ con, Mary lựa chọn hi sinh nhưng cuối cùng, giữa hoang mạc rộng lớn, một mình cô và con gái không thể chống chọi lại sự thao túng của Dementus.
Thay vì sát hại Furiosa nhỏ bé, Dementus chọn cách để cô bé được sống và trở thành "vật phẩm" được hắn "nuôi" trong chiếc lồng cùng với nhà sử học thông thái, người gieo vào Dementus sự tự tin cho mình là bá chủ tương lai, và Đấng cứu chuộc tội lỗi. Việc giữ lại Furiosa cuối cùng cũng mang lại... lợi nhuận cho Dementus sau khi hắn chọn "gả" cô bé cho Joe bất tử để đổi lấy nguyên liệu và lương thực nuôi sống toán quân và nô lệ của mình. Tham vọng Dementus rất lớn, ảo tưởng của hắn rất nhiều song Dementus vẫn tỉnh táo nhận ra khó chiếm đoạt Thành trì từ Joe nên chấp nhận lùi một bước để bày mưu trở lại.
Những sự lựa chọn sau đó, đều mang nhân vật đến ngã rẽ khác nhau: Furiosa không chọn ở lại "hậu cung" trở thành vợ lẽ của Joe bất tử, giúp hắn thỏa mãn ước mong tìm ra đứa con nối dõi khỏe mạnh mà cô bé chấp nhận cạo trọc, hóa trang thật xấu xí để trở thành... một đứa con trai - nô lệ như bao nô lệ vô danh, vô giá trị khác. Song nhờ khả năng quan sát, tinh thần quả cảm và sự tài giỏi thừa hưởng từ mẹ, Furiosa sớm trở thành kỵ sĩ dũng mãnh, được lòng Pháp quan, thủ lĩnh... từng ngày tìm cách được quay trở về quê hương đất mẹ.
Tầm nhìn xa hay khoa trương?
Không giống các phần phim Max điên trước đó chỉ kéo dài thời gian trong phim khoảng vài ngày, "Furiosa: A Mad Max Saga" đến 15 năm kể từ khi Furiosa nhỏ bé bị bắt cóc đến khi được Pháp quan Jack huấn luyện thành chiến binh hiện tại. Vì phải chia phim thành 5 chương, cùng các mốc thời gian nên cảm giác bộ phim không quá liền mạch như "Mad Max: Fury Roa" song vẫn phải thừa nhận với kinh phí cao hơn, George Miller đem đến cho người xem hàng loạt khung hình mãn nhãn, thần sầu về một thế giới vừa khốc liệt, vừa hư ảo, vừa tăm tối nhưng cũng đầy sự lạc quan.
Các cảnh hành động trong phim xuất hiện nhiều nhưng nó không cuồng nộ như các phim trước đó, mà đi vào hướng xây dựng thế giới riêng của nhân vật từ đó mà hành động của nhân vật trở nên có ý nghĩa hơn. Ở cả "Fury Road" và phần phim này, hình tượng nữ chiến binh được đề cao và thăng hoa thông qua cách nhân vật chạm đến giới hạn bản thân. Cách Furiosa không từ bỏ, chọn quay trở lại cứu mẹ mình cũng là cách để hình thành nên một Thống soái quả cảm và khó quên trong vũ trụ phim Max điên, và điều đó phù hợp với thời đại ngày nay nơi nữ quyền lên ngôi và nắm giữ vai trò quan trọng trong tất cả các cuộc đảo chính.
Nhưng có lẽ vì áp lực tạo nên một siêu phẩm theo nhiều nghĩa, trong đó có ý tưởng làm phim sâu sắc đã khiến George Miller và biên kịch Nico Lathouris lung lay đôi phần, bởi họ dường như quá tham vọng mở rộng và phát triển nhiều thứ ở trong "Furiosa: A Mad Max Saga", khi khán giả dường như chỉ quan tâm đến Furiosa và thế giới của mẹ cô - xứng đáng được nhắc đến nhiều hơn, theo nhiều cách. Trong khi với phần phim dài 148 phút, Dementus hiện ra như một phản đề đôi chút lấn át cả Furiosa. Dementus không chỉ độc đáo, hắn còn là kẻ thủ lĩnh hèn hạ, mưu mô song lại vô cùng thực tế và... con người. Thay vì tập trung hành trình nữ cải trang thành nam rất khó tin của Furiosa, bộ phim liên tục tôn vinh Dementus bằng nhiều phân đoạn hấp dẫn (nhưng liệu có cần thiết?). Hơn thế nữa, trận tranh ngôi vương giữa Dementus và Joe bất tử lại bị đơn giản hóa, chừa chỗ cho cú săn mồi của Furiosa. Theo logic thì hợp lý, nhưng mọi thứ trong phim diễn ra quá nhiều thứ cùng một lúc, mà cách giải quyết tình huống không thật sự sát sao.
Đáng tiếc nhất có lẽ là Pháp quan Jack, nhân vật có tương quan đặc biệt với Furiosa, lại có một cái kết thiếu thuyết phục. Joe bất tử trong phim này hiền hậu và dễ thỏa hiệp hơn so với Joe bất tử trong "Fury Road". Các nhân vật trong "Furiosa: A Mad Max Saga" đang gánh vác nhiều vai trò, không chỉ hành động mà còn phải thể hiện sự sâu sắc không cần thiết với một phim mà thế giới hoang tàn, con người suy nghĩ càng tối giản càng tốt, và nó là những gì cả bốn phần phim trước đã thể hiện rất tốt. Chưa kể, với chỉ vài giây ngắn ngủi trong phim, "Mad Max: Fury Road" vẫn dạt dào cảm xúc, so với quá nhiều xúc cảm mà George Miller mang lại ở phần phim tiền ngoại truyện này.
Trải nghiện ngoạn mục
Dù có những yếu điểm về kịch bản và dựng phim, song không phủ nhận "Furiosa: A Mad Max Saga" sống động, kịch tính và hấp dẫn đến phút cuối cùng, khi Furiosa thét lên (sau rất nhiều khoảng lặng trước đó) trước mặt Dementus. Phân cảnh đối đầu độc đáo này cho thấy diễn xuất thăng hoa của Chris Hemsworth và cả Anya Taylor-Joy cũng như khiến khán giả có cảm nhận khác hơn về loạt phim này. Không chỉ Chris hay Anya, các diễn viên góp mặt cũng để lại dấu ấn không nhỏ bao gồm diễn viên nhí Alyla Browne thủ vai Furiosa hồi bé, Charlee Fraser trong vai Mary, hay Tom Burke trong vai Jack... Tất cả đều tạo nên những nhân vật chân thực trong thế giới tưởng tượng.
Những nhà phê bình đều dành lời khen ngợi cho "Furiosa: A Mad Max Saga" như Indiewire, Den of Greek, Roger Ebert... gọi nó là một trong những phim tiền truyện hay nhất lịch sử, và điều này không quá khó hiểu bởi chỉ riêng các phân cảnh hành động cũng đủ giúp phim vào hàng ngũ các tác phẩm điện ảnh xuất sắc năm 2024. Bỏ qua nội dung có phần lủng củng, tác phẩm thành công khi giúp người xem quên đi thời lượng khá dài của nó, bằng loạt dấu ấn xuất hiện qua mỗi chương. Phim khắc họa một Furiosa khắc kỷ, kiệm lời song lại hoàn toàn phù hợp và tạo cảm giác dễ chịu; trong khi đó một Dementus phản diện không theo quy chuẩn và loạt hành vi ngông cuồng lại cho thấy cách xây dựng nhân vật tự nhiên.
Kinh phí khổng lồ của "Furiosa: A Mad Max Saga" so với chính thương hiệu nó tạo dựng, là phép thử của George Miller bởi cuộc đua phòng vé càng lúc càng khó đoán khi trong vòng ba năm qua, nhiều bom tấn "ngã ngựa" nhưng cùng lắm anh tài xuất hiện. Dù cho thế nào, Miller vẫn giữ vững vị thế của mình trong làng phim hành động, viễn tưởng... và là cái tên hiếm hoi có thể sánh ngang hàng với bậc thầy James Cameron trong việc tạo hiệu ứng hình ảnh. Vũ trụ kỳ quặc trong Max điên, những thứ không thể lý giải, các chi tiết vừa hài hước vừa ám ảnh... dường như làm đầy thêm vùng hoang địa bí ẩn nằm trong trí tưởng tượng của George Miller, và người xem không cần phải tỏ ra sâu sắc để hiểu nó.
