#TeachersDay: Tác Giả Lê Ngọc - Người đồng hành nhẫn nại trong hành trình Viết Trực Giác

Từ khi trang blog Nhà Có Hai Người ra đời vào năm 2013 đến nay, chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy ngòi bút trữ tình đậm chất thơ và hồn nhiên của Lê Ngọc qua những chia sẻ của cô về cuộc sống, gia đình và đặc biệt là về tình yêu. Trên trang cá nhân của mình, Lê Ngọc đã từng để trên mục bio rằng cô là người chỉ biết dùng tình yêu để làm rung động thế giới và có lẽ cô đã làm được. Những ai từng đọc những bài viết của Lê Ngọc, hay đọc những quyển sách của cô như Nhà Có Hai Người, tập thơ Cứ Mơ Và Cứ Yêu Đi hay mới nhất là tập thơ Tan, bạn sẽ thấy lòng mình khẽ rung lên vì những điều bình dị, thấy tin vào tình yêu và thấy muốn mở lòng mình ra để yêu thêm một lần nữa bất chấp những thăng trầm, chông chênh. 

Vài năm gần đây, những ai theo dõi Lê Ngọc có thể đều biết đến vai trò mới của cô, người thành lập và hướng dẫn trong khoá học Viết Trực Giác. Một khoá học đặc biệt dành liên quan đến con chữ nhưng lại... không phải để bạn viết hay hơn, không phải để bạn trở thành nhà văn, mà theo chia sẻ của Lê Ngọc, đây là một hành trình để mỗi học viên đến tham gia có thể tìm ra "cái lõi" bên trong mình thông qua cách "chèo con thuyền chữ giữa dòng sông cảm xúc". Và ở đó, họ có Lê Ngọc, là một người đồng hành nhẫn nại trong suốt chuyến hành trình lênh đênh. 

Có vẻ như Viết Trực Giác là một khoá học dành cho tất cả mọi người, mọi đối tượng? Chị có nghĩ thế không? Hay phải có một đặc điểm tính cách nào đó đặc biệt thì mới tìm đến khoá học?

Tôi tin rằng chữ nằm sẵn bên trong mỗi người, chỉ có điều một số người trong chúng ta chưa biết cách khơi nguồn cho con chữ chảy tràn. Do đó, bất kể là ai cũng có thể tìm đến khoá học Viết Trực Giác. Tuy nhiên, việc thực hành viết đòi hỏi rất nhiều cam kết và nỗ lực từ phía người thực hành vì không có đường tắt dành cho người viết, không có cách nào để viết tốt hơn ngoài cách viết thật chăm chỉ. Giống như việc nấu ăn hay luyện tập thể thao, bạn không thể bỗng dưng trở thành đầu bếp hay vận động viên chuyên nghiệp chỉ sau vài lớp đào tạo mà không trải qua quá trình khổ luyện. Do đó, khi đến với một khoá học viết bất kỳ, người viết cần mang theo tâm lý sẵn sàng và chủ động.

Khi nãy tôi thấy chị nhắc đến các thầy cô cũ của mình với ánh mắt rất thân thương. Khi bắt đầu công việc này, chị có thấy mình cũng đã “đào lại” ký ức xưa để học hỏi tác phong sư phạm từ thầy cô không?

Tính tôi phóng khoáng, luôn yêu thích sự tự do, nên những cô giáo tôi yêu quý và nhớ nhất cũng là những người phép học trò được phát triển tư duy cá nhân và tạo ra sự hào hứng móng chờ cho học sinh trước mỗi tiết học.

Đầu tiên phải kể đến là cô giáo dạy văn năm lớp 8, mỗi lần vào tiết học Văn, cô thường đọc thơ tình Xuân Quỳnh cho chúng tôi nghe. Có thể thời điểm đó chúng tôi đâu hiểu gì về tình yêu, nhưng đó là cách những tâm hồn được nuôi dưỡng để giữ mãi tình yêu với cuộc đời khi lớn lên. Năm tôi lên lớp 10 được gặp một cô giáo dạy Văn cũng tuyệt vời không kém. Ở các bài kiểm tra đầu giờ, cô thường cho chúng tôi viết các đề tài tự do và điểm cao nhất cô dành cho các bài văn hay là điểm 10. Có lẽ đó là năm duy nhất trong suốt quãng đời học sinh của tôi được vài con điểm 10 môn Văn khi viết bằng chính cảm thụ và suy nghĩ của mình chứ không phải theo dàn ý được dạy. Điều đó đã cho tôi rất nhiều động lực và sự tự tin để viết. Cũng thời điểm học cấp 3, tôi đã háo hức trước mỗi tiết học Địa lý vì cô giáo luôn cho chúng tôi chia nhóm, tìm hiểu thông tin và thuyết trình về các vùng đất mới. Cách đây 18 năm, đó có lẽ là cơ hội duy nhất cho học sinh chúng tôi được học một cách chủ động và sáng tạo. Tầm năm 2019, tôi đăng ký một khoá học “Train the trainer”. Giảng viên của khoá học đó cũng giúp tôi biết cách xây dựng bài giảng và phong cách giảng dạy hợp với cá tính riêng của mình, chứ không nhất định làm người đứng lớp cứ phải trịnh trọng. 

Theo góc nhìn cá nhân thì chị nghĩ đặc điểm nào ở tính cách con người sẽ khiến người đó trở thành một “người thầy người cô truyền cảm hứng”? Tất nhiên là ngoài khía cạnh chuyên môn.

Theo tôi thì đó là tính cách thân thiện, cởi mở. Vì chỉ có sự thân thiện và cởi mở mới giúp cho người đó không đặt cái tôi của họ lên quá cao rằng “tôi ở đây để dạy cho các bạn việc mà tôi giỏi”. Khi một người thân thiện và cởi mở, họ đồng thời sẽ là người khiêm nhường để luôn có thể lắng nghe, học hỏi, đồng hành và truyền cảm hứng cho người khác.

Ngày này có rất nhiều khoá học ngắn hạn, trung hạn lẫn dài hạn và chủ đề học rất đa dạng và phong phú. Nhưng tất nhiên nó cũng dẫn đến một hệ quả là có những khoá học bị loãng và kém chất lượng. Với tư cách cũng là một người tổ chức và hướng dẫn khoá học Viết Trực Giác, chị nghĩ học viên cần lưu ý điều gì khi bắt đầu tham gia một chương trình học kiểu như thế?

Thi thoảng, tôi cũng đăng ký học các khoá ngắn và trung hạn để nâng cao chuyên môn trong một ngách cụ thể. Ở vai trò học viên, tôi thường xem kỹ thông tin của giảng viên. Thông thường, tôi sẽ nhìn vào những điều họ đã làm được hơn là nhìn vào danh sách bằng cấp. Ví dụ, một người dạy khoá Biên Tập thì cần phải là một biên tập giỏi hoặc biên tập có thâm niên trong các tổ chức lớn có bề dày kinh nghiệm. Một vài cảm nhận về năng lượng toả ra của người đó cũng giúp ích trong việc cân nhắc xem người đó truyền được cảm hứng học cho mình không. Đôi khi, một người không quá giỏi chuyên môn, nhưng tôi biết mình có thể học được nhiều điều khác ở con người họ thì vẫn rất tuyệt vì tôi cho rằng để một người có chỗ đứng trong một lĩnh vực nào đó, chỉ có kỹ năng chuyên môn là chưa đủ. Tôi cũng thường xem kỹ nội dung khoá học và cân nhắc xem mình có thực sự cần bổ sung các kiến thức và kỹ năng đó không, điều mà tôi sẽ học được có gì khác biệt so với những kiến thức mình đã biết.

Ngoài ra, lời giới thiệu từ những người cùng lối tư duy với mình rất hữu ích. Và sau cùng, đó là tâm thế của chính mình khi quyết định tham gia khoá học. Tôi thường tâm niệm rằng khi học bất cứ điều gì cũng phải nghiêm túc với việc thực hành những điều mình vừa học được, như vậy thì mỗi khoá học đều sẽ như ông bà ta nói: “không bổ ngang thì bổ dọc”.

Chị có lời khuyên gì hay bài học cốt lõi nào để dành cho những ai tay ngang như chị và cũng đang ôm ấp mong muốn triển khai một chương trình, workshop hướng dẫn nào đó không?

Bạn có thể là tay ngang khi tham gia vào lĩnh vực giảng dạy, nhưng bạn không thể là tay ngang trong lĩnh vực mà bạn giảng dạy. Khi chưa được đào tạo chính quy về sư phạm, bạn chỉ cần tham gia các khóa học phù hợp để học kỹ năng sư phạm. Những điều còn thiếu sót thuộc về kỹ năng, tôi tin, chỉ cần quyết tâm, chúng ta có thể học được và trở nên thành thạo.

Còn đối với lĩnh vực mà bạn chọn giảng dạy lại liên quan đến tư duy, kiến thức, trải nghiệm mà bắt buộc phải trải qua thời gian trui rèn mới đạt được. Và một khi đã đạt được, việc bạn cần cân nhắc là thế mạnh của bạn ở đâu so với tất cả những giảng viên đang giảng dạy cùng lĩnh vực.

Ví dụ, tôi không phải là một người viết với ngòi viết sắc sảo, và tôi cũng không tốt nghiệp chuyên ngành Văn, nhưng điều tôi làm được đó là biết cách sử dụng tư duy trực giác để tạo ra cá tính riêng trong những bài viết của mình và thành công xây dựng vụ trụ công việc xoay quanh sở thích viết lách bằng cách kết hợp sở trường viết với các sở trường và sở thích khác. Vậy đó là thế mạnh của tôi và là điều tôi tự tin có thể đồng hành cùng học viên để tìm “cái lõi” của họ, phát triển con đường của riêng họ. Trong khi đó, một người bạn của tôi từng có kinh nghiệm nhiều năm làm việc trong lĩnh vực xuất bản sách và đồng thời là tác giả sách, nên chị ấy mở khoá học Viết Để Trở Thành Tác Giả.

Dạy học – theo chị có phải là một quá trình cho đi và nhận lại? Khi ta dạy học cũng là lúc ta đang nhắc lại bài học cho chính mình? Đặc biệt như khoá học thiên về cảm xúc của chị.

Chắc chắn! Việc dạy và học là mối quan hệ hai chiều. Nhưng đối với tôi, việc đồng hành với các học viên không hẳn là nhắc lại bài học cho chính mình, mà tôi thực sự được học rất nhiều điều từ học viên của mình. Mỗi bài viết của học viên chính là cánh cửa cho tôi bước vào tâm hồn họ, khám phá thế giới quan của họ. Nguyên tắc giữa chúng tôi là tôn trọng những cảm nhận và suy nghĩ rất riêng tư, nên đã không ít lần tôi “ồ, hoá ra đối với vấn đề này, người này cảm thấy như thế”, và từ đó, thế giới trong tôi cũng dần mở rộng hơn, hiểu về mọi thứ xảy ra quanh mình sâu sắc hơn.

Chị có thể chia sẻ một kỷ niệm vui và một kỷ niệm không vui lắm trong suốt thời gian chị dạy Viết Trực Giác không?

Một kỷ niệm vừa có buồn có vui của tôi là kỷ niệm với chị học viên mà tôi kể rằng đã xuất bản quyển sách của chị ấy. Trong suốt khoá học, cứ mỗi lần viết, chị lại khóc. Những giọt nước mắt lúc 3h sáng khi chị ấy chỉ có một mình với chính chính ở trước trang giấy, đấu tranh với những ký ức mình sẽ viết ra. Có những trang viết chạm sâu đến từng ngóc ngách trong tâm hồn đến vậy! Chị đã định từ bỏ nừa đường, nhưng sau đó lấy hết can đảm và quyết tâm để tiếp tục. Đến bài viết cuối cùng, chị ấy đã vỡ oà hạnh phúc vì cảm giác viết ra được điều mình muốn viết quả thật rất tuyệt vời. Sau đó, chị bắt tay vào viết quyển sách đầu tay. Tôi muốn nhấn mạnh vai trò người đồng hành của mình trong chuyện này rằng tôi chỉ có thể làm người đồng hành kiên nhẫn, còn việc ai đó đạt được kết quả diệu kỳ sau hành trình học viết là nhờ nỗ lực của chính bản thân họ.

Thế chị có đặt kỳ vọng của mình vào các học viên không? Chẳng hạn như khi hoàn thành khoá học họ có thể trở thành những cây bút vững chắc, trở thành tác giả sách, phóng viên, nhà báo,…?

Thực ra, một vài học viên của tôi là phóng viên tự do, sau một thời gian dài làm nghề, mất dần cảm hứng viết nên tìm đến khoá Viết Trực Giác để biết cách tưới tắm, nuôi dưỡng hạt mầm chữ trong khu vườn tâm hồn. Một vài học viên đã có vị trị nhất định trong lĩnh vực họ theo đuổi (như tài chính, truyền thông, nghệ thuật,…) và việc học viết là để họ có thể thực hiện những mục tiêu khác. Do đó, tôi không nghi ngờ về việc học viên của mình có thể trở thành ai đó hay không. Và tôi cũng không thường đặt tham vọng của mình lên người khác. Thay vào đó, tôi luôn đặt trọn niềm tin rằng bất cứ ai cũng có thể viết tốt hơn mỗi ngày khi chăm chỉ viết, ứng dụng những điều đã học theo cách thức riêng phù hợp với bản thân, và việc “trở thành” một phiên bản nào đó của chính họ sẽ luôn là quả ngọt ở cuối hành trình.

Cảm ơn chị đã dành thời gian chuyện trò cùng L'Officiel Vietnam.

Hình ảnh do nhân vật cung cấp.

*Chở chữ ra khơi: Được trích từ tên buổi tea talkngày 27.01.2024 - Chỡ Chữ Ra Khơi; do Lạc Teahouse, nhà thơ Nhược Lạc tổ chức với khách mời, diễn giả là tác giả Lê Ngọc.