#ProudlyVietnamese: Khi thương hiệu Việt tìm về chất liệu Việt
Trong khi thế giới đang nhanh chóng thay đổi với vô vàn xu hướng nhất thời, thì yếu tố truyền thống một lần nữa đã đem đến làn gió mới trong địa hạt thời trang đương đại. Tại thị trường nội địa, chúng ta có chiếc Áo Dài, các làng nghề chất lượng bậc nhất, nền văn hóa đa sắc màu và cả những người thực hành sáng tạo luôn cố gắng đưa chất liệu Á Đông trở nên gần gũi hơn bao giờ hết.
Khi nhắc đến các khái niệm, văn hóa được chia thành hai loại phục vụ cho nhu cầu cơ bản của con người là tinh thần và vật chất. Nếu như tinh thần văn hóa trong thời trang là tất cả những gì liên quan đến nghệ thuật, thì văn hóa vật chất lại gọi tên trang phục. Do những khác biệt về lối sống nên trang phục ở từng quốc gia và địa phương đều mang dấu ấn đặc trưng khác nhau. Chính vì thế, văn hóa từ xưa đã là nguồn cảm hứng vô tận cho thời trang bởi chính sự đa dạng đó. Từ âm nhạc đến phong cách sống, các tiểu văn hóa truyền cảm hứng cho người sáng tạo, họ lồng ghép, đổi mới và trở nên gần gũi hơn trong nền văn hóa đại chúng.
Vào những năm 1980, sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại trong âm nhạc đã trở thành một trào lưu. Khái niệm văn hóa đương đại (neofolk) bắt đầu xuất hiện và được thời trang khai thác trong những năm sau đó. Các bản phối kinh điển từ nhiều nhà mốt như Dolce & Gabbana hay Versace đã chứng minh được sức ảnh hưởng và nguồn cảm hứng mạnh mẽ của một nền văn hóa đối với thời trang. Và như thế, trong thời kì hưng thịnh của thị trường nội địa như hiện nay, có những cá thể vẫn đang mỗi ngày cống hiến và đưa bản sắc dân tộc đến gần với đại chúng. Các NTK kì cựu và NTK trẻ, họ đã góp phần lớn giới thiệu những giá trị và sự đa dạng của bản sắc dân tộc ra thế giới.
Kho tàng tư liệu
Để thể hiện và khai thác những chất liệu đặc trưng của một văn hóa khác, người sáng tạo cần hiểu được giá trị và tinh thần của cộng đồng đó. Nói cách khác, đây là một chủ đề mang đến nhiều thách thức lớn, cần cả một quá trình dài nghiên cứu và phát triển. Nhưng để bàn về truyền thống và văn hóa con người Việt Nam, nó lại đến từ những điều giản dị và tự nhiên nhất, luôn gắn bó và có sẵn bên trong mỗi người.
“Tôi tin rằng nền văn hóa Việt khá thu hút và đa dạng cho người làm thời trang muốn kể câu chuyện truyền thống lên các thiết kế của mình như tôi” - NTK Thủy Nguyễn, người sáng lập thương hiệu Thủy Design House đã chia sẻ. Không khó để bắt gặp họa tiết và chất liệu của hồn Việt như lụa, gấm trong thiết kế của cô, nguồn cảm hứng từ đồ mỹ nghệ, gốm sứ, tranh mỹ thuật Đông Dương hay nổi bật nhất là tà áo dài được Thủy Nguyễn kể lại, hòa hợp trong thế giới hiện đại. Gần đây là BST Tơ Hồng giới thiệu về những rung cảm trong tình yêu khung cảnh và con người Tây Bắc. NTK sử dụng kỹ thuật thêu tape thổ cẩm và đính hạt tỏa đều để truyền lên chất liệu của thiên nhiên và đời sống người dân Tây Bắc trong sản phẩm của mình.
NTK Vũ Tá Linh cũng là một cái tên nổi bật đã đưa bản sắc dân tộc ra thế giới. Anh mang dấu ấn của một người luôn hướng đến bền vững, truyền thống và di sản bản địa. Được biết đến nhiều hơn qua danh hiệu quán quân cuộc thi Thiết kế thời trang châu Á vào năm 2013, tại đây Vũ Tá Linh đã thể hiện ý tưởng ruộng bậc thang Sapa để truyền tải hình ảnh đặc trưng riêng biệt của Việt Nam đến với thế giới. Cảm hứng bất tận từ áo dài trong BST N.A.M mới đây lại truyền tải tinh thần giao thoa văn hóa Đông – Tây, giữa trang phục truyền thống và cái hiện đại ở phương Tây. Từ đó, NTK một lần nữa đưa lịch sử và di sản bản địa đến gần hơn với đại chúng.
Dấu ấn dân tộc
Chúng ta đã quá quen thuộc với nhiều nhà sáng tạo kì cựu tái sinh vẻ đẹp cổ truyền, vậy còn câu chuyện từ các NTK thế hệ trẻ? Dưới góc nhìn đương đại và đa chiều, NTK Lưu Việt Anh và Hanoia đã cùng nhau kể lại câu chuyện đang dần bị lãng quên từ nữ hoàng Đông Dương – lụa Lãnh Mỹ A. Chất liệu tơ hảo hạng cần trải qua quá trình nhuộm phức tạp, Lãnh Mỹ A với sắc đen óng huyền bí đã từng là tấm vải đắt giá trên thị trường quốc tế. Hiện tại, do thiếu hụt nguồn nguyên liệu cùng với sự trì trệ của hai năm dịch, số người tiếp tục làm lụa từ Tân Châu bây giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Để đưa tấm lụa kiệt tác này trở về với người Việt một lần nữa, Hanoia và NTK trẻ đã phát triển Lãnh Mỹ A trong một hình thái mới mẻ và hiện đại hơn.
Một thương hiệu hướng đến bền vững và sử dụng chất liệu Việt cũng thành công kể lên câu chuyện cảm hứng của mình là Timtay. Với chất liệu chính từ linen và các sản phẩm gần đây là lụa, thiết kế từ Timtay là những chiếc áo dài, kimono truyền thống của Nhật Bản hay cảm hứng từ lá sen, chất liệu lụa cao cấp từ Bảo Lộc và sản phẩm thủ công của nghệ nhân làng nghề Hóc Môn. Lụa, đặc biệt là tơ lụa Bảo Lộc gần như thay thế hoàn toàn lụa nhập khẩu Trung Quốc. Trải qua quy trình sản xuất và chọn lọc vô cùng gắt gao, sản phẩm từ lụa tơ tằm có chất lượng cao và đáp ứng được thị trường khắt khe như Nhật Bản và tạo được chỗ đứng tại nhiều nước thế giới. Cộng hưởng cùng định hướng thân thiện với môi trường, các thiết kế đương đại mà truyền thống của thương hiệu mở ra một phong cách sống tích cực đối với thế hệ trẻ.
Từ những giai đoạn trong lịch sử hình thành và phát triển của trang phục Việt qua hơn 4000 năm đến nay, yếu tố văn hóa được kế thừa và đổi mới liên tục tạo nên một nguồn tài nguyên đa dạng cho thế giới đương đại. “Hiện đại phải bắt nguồn từ truyền thống” (NTK Thủy Nguyễn). Từ góc nhìn của các nhà sáng tạo, câu chuyện làm sao để đưa các giá trị xưa hiện hữu trong thời đại của thế hệ mới, trong đời sống và tinh thần người Việt để chúng trở nên gần gũi hơn đang ngày càng được quan tâm. Ở đó, có sự cân bằng giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại, đưa một làn gió mới vào nền văn hóa Việt.
