Diversity trong thời trang: Rốt cuộc thì những đổi thay này có lâu dài hay không?
Diversity là một trong những định hướng mà Ban biên tập L'Officiel Việt Nam theo đuổi kể từ tháng 12/2020. Chúng tôi đã tìm kiếm và thực hiện 02 bộ ảnh bìa của mình cùng một người mẫu bạch tạng và một nghệ sĩ drag queen. Ở kì 1, hãy cùng tìm hiểu về tính đa dạng trong thời trang. Và ở kì tiếp theo, nhân kỷ niệm 100 năm L'Officiel Paris, chúng tôi sẽ nói nhiều hơn về "diversity" trong thời trang mà L'Officiel theo đuổi. Bạn đọc có thể gửi bài viết về chủ đề này đến địa chỉ email hon@lofficielvietnam.com.
Ngành công nghiệp thời trang từ lâu bị gắn những cái mác không mấy tốt đẹp như chiếm đoạt văn hóa, sử dụng quảng cáo mang tính phân biệt chủng tộc và thiếu sự đa dạng trong các chiến dịch quảng bá, trên sàn diễn và cả sau ống kính. Nhưng liệu những phong trào ngày một trỗi dậy như Black Lives Matter nhằm nâng cao nhận thức xã hội về phân biệt chủng tộc từ sau vụ cảnh sát Hoa Kỳ giết chết George Floyd vào tháng 5 năm 2020 có phải là lời cảnh tỉnh cuối cùng tới thế giới thời trang về sự hòa nhập không? Có thể đúng là như vậy.
Những năm vừa qua, thời trang mang đến nhiều ví dụ nổi bật về các chủ đề và hình ảnh không nhạy cảm về chủng tộc, thậm chí đôi khi hoàn toàn phản cảm. Vào năm 2018, chiến dịch của H&M giới thiệu một cậu bé Da đen mặc bộ jumper in dòng chũ "Coolest Monkey in the Jungle" đã làm khuấy động cuộc tranh cãi dữ dội, trong khi vào năm 2019, Gucci cũng buộc phải xin lỗi vì phát hành thiết kế mũ balaclava giống khuôn mặt của người da đen.
Theo Chloé Pierre - người sáng lập trang web về sức khỏe con người thy.self, chúng ta cần được giáo dục về lý do tại sao sự hòa nhập là cần thiết, tại sao sự bất bình đẳng là điều không chấp nhận được, nó ảnh hưởng đến doanh nghiệp cũng như nhân viên như thế nào, đặc biệt là đến các ngành công nghiệp, khi mỗi quy trình có thể đi kèm hậu quả thực sự.
Thách thức tiêu chuẩn vẻ đẹp Châu Âu
Trong nhiều thập kỷ, những tiêu chuẩn về vẻ đẹp châu Âu - mắt sáng, da trắng và tóc thẳng - đã ảnh hưởng rất nhiều đến hình ảnh mà các thương hiệu thời trang sử dụng để quảng bá thiết kế. Từ tạp chí cho đến billboard, lịch sử bộ mặt thời trang gắn với người da trắng và không có chỗ cho sự đa dạng trước ống kính hay ngay cả ở hậu trường. Do đó, phụ nữ da màu hiếm khi được xuất hiện trên sàn catwalk hoặc trong các chiến dịch thời trang, điều này hiển nhiên tái hiện tư tưởng phân biệt chủng tộc.
“Sự thiếu đa dạng trong thời trang chắc chắn tồn tại ở thế hệ của tôi đã dẫn đến việc phụ nữ và các cô gái trẻ nhận thấy cơ thể, vẻ đẹp, đặc điểm và sau đó là danh tính của họ không xứng đáng được chiêm ngưỡng. Và trong một số trường hợp, đáng buồn hơn cả khi họ phải tự hỏi điều gì xảy ra với mình với hình cảnh cuộc sống hàng ngày của họ liên tục bị đưa lên các phương tiện truyền thông nhằm mục đích cổ xúy những tiêu chuẩn không thực tế về cái đẹp,” Pierre giải thích.
Năm 2013, người mẫu Naomi Campbell và Iman cùng với nhà hoạt động thời trang Bethann Hardison đã thành lập Diversity Coalition (Liên minh Đa dạng) nhằm chỉ mặt điểm tên những nhà thiết kế chỉ tuyển người mẫu da trắng. Bộ ba biểu tượng đã viết một bức thư ngỏ cho một số nhà mốt danh giá nhất, bao gồm Chanel, Saint Laurent và Roberto Cavalli, nhấn mạnh việc loại trừ người mẫu da màu là "một hành động phân biệt chủng tộc", và đề nghị một cuộc cải tổ. Mặc dù chiến dịch thu hút một số sự chú ý của giới truyền thông vào thời điểm đó, nhưng đáng tiếc là vẫn không đủ để gây ảnh hưởng và nhanh chóng bị lãng quên. Đây là một ví dụ điển hình về việc thời trang đang phớt lờ nhu cầu hòa nhập của người da màu và không cho họ có tiếng nói.
Angel Sinclair – người sáng lập Models of Diversity - một tổ chức từ thiện vận động cho sự toàn diện và đa dạng của thời trang cho biết: “Phân biệt và đối xử bất công với người mẫu Da đen là hiện tượng luôn tồn tại và trong quá khứ, người mẫu da đen được sử dụng như một token. “Nếu người mẫu Da đen vượt qua được giai đoạn casting, họ sẽ phải đối phó với các nghệ sĩ trang điểm và nhà tạo mẫu không được đào tạo để làm việc với tóc đen hoặc tông màu da sẫm hơn.”
Đại diện cho sự đa dạng chủng tộc trong thời trang
Nhiều thương hiệu danh tiếng đã phải trả những cái giá không hề nhẹ khi lờ đi những dấu ấn họ có thể mang lại bằng việc thiếu đa dạng chủng tộc trong thời trang. Từ tẩy chay thương hiệu đến thu hồi sản phẩm, các công ty thời trang không còn có thể mắc phải những sai lầm khiến khán giả cảm thấy bị xúc phạm và xa lánh ở thời điểm mang tính lịch sử này. Chanel, Gucci và H&M trong những năm gần đây đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm nâng cao tính tập thể và tuyển dụng ứng viên người da màu và nhóm thiểu số.
Dina Basharahil, giám đốc tài năng toàn cầu tại Modest Vision cho biết: “Ngành công nghiệp thời trang cần phải đón nhận những người không phù hợp với 'sự rung cảm của châu Âu' và hiểu rằng thời gian đã thay đổi, hành vi của người tiêu dùng thay đổi và điều này ảnh hưởng đến những gì chúng ta bỏ tiền cũng nỗ lực. Cần tạo ra nhiều cơ hội hơn cho những người thuộc nhóm BAME [Người Da đen, châu Á và nhóm thiểu số] tham gia vào ngành thời trang với tư cách là nhà thiết kế, nhiếp ảnh gia, nhà tạo mẫu và giám đốc sáng tạo.”
Vào tháng 11 năm 2019, chiến dịch Giáng sinh của Burberry dưới sự chỉ đạo của nhà thiết kế người Ý Riccardo Tisci kiêm giám đốc sáng tạo, đã phá vỡ những rào cản cố hữu với dàn người mẫu đa dạng chủng tộc nhất cho đến nay, như người mẫu Anh -Somali Ikram Abdi Omar. Dù được ca ngợi, đây chỉ là khoảnh khắc chuộc lỗi của thương hiệu xa xỉ Anh vài tháng sau khi hãng buộc phải xin lỗi công khai sau hình ảnh người mẫu của mình bước trên sàn catwalk cùng thòng lọng có mũ trùm đầu, hình ảnh này khiến nhiều người cho rằng gợi nhớ đến sự phân biệt chủng tộc, đồng thời thể hiện thái độ vô cảm với vấn đề tự tử.
Với chiến dịch Giáng sinh của mình, Burberry không chỉ thể hiện cam kết đối với sự đa dạng chủng tộc, mà thương hiệu này còn thừa nhận nhu cầu có thực với dòng thời trang cho tất cả mọi người, bao gồm cả lựa chọn trang phục của phụ nữ Hồi giáo.
Nhưng Burberry không phải là thương hiệu thời trang đầu tiên thâm nhập vào thị trường với cái nhìn tôn trọng Hồi giáo, dù đây là thị ước tính trị giá 270 tỷ USD vào năm 2018 và 361 tỷ USD vào năm 2023, theo báo cáo Kinh tế Hồi giáo Toàn cầu. Cue Nike Pro Hijab, chiếc khăn trùm đầu thể thao nhẹ và thoáng khí đầu tiên trên thế giới được Nike sản xuất cho phụ nữ Hồi giáo vào năm 2017.
Trong khi đó, Dolce Gabbana, Zara, COS và Mango nằm trong danh sách dài các nhà bán lẻ thu được lợi nhuận từ việc sản xuất các bộ sưu tập Hồi giáo vào đúng dịp lễ Ramadan.
Basharahil chia sẻ: “Các thương hiệu thu lợi về mặt tài chính từ việc may trang phục Hồi giáo buộc phải có người mẫu là phụ nữ Hồi giáo trong các chiến dịch quảng bá sản phẩm của họ.
Các thương hiệu thời trang thuộc sở hữu của người da đen và hơn thế nữa
Ca sĩ - doanh nhân đã tạo nên cả đế chế Fenty Rihanna là hình mẫu cho sự đa dạng trong thời trang. Mối quan hệ hợp tác làm nên lịch sử của cô với tập đoàn thời trang xa xỉ LVMH đã làm rung chuyển ngành công nghiệp này và mở đường cho thế hệ những nhà thiết kế trẻ Da đen kế cận.
MaryAnn Msengi, nhà thiết kế người Anh gốc Phi và là người sáng lập của Farai London cho biết: “Phong trào Black Lives Matter đã tạo ra một không gian mới cho các nhà thiết kế da đen mới nổi và khuyến khích các ấn phẩm thời trang và các thương hiệu danh tiếng ngày càng đa dạng hơn.”
Nhưng liệu điều này có thể dẫn đến thay đổi lâu dài không? Msengi nói: “Chúng tôi sẽ cần thêm thời gian để xem có sự thay đổi thực sự đối với các nhà thiết kế và sáng tạo người Da đen không.” Dù có bất cứ điều gì xảy ra tiếp theo trong ngành thời trang, có một điều chắc chắn rằng: thế giới sẽ theo dõi từng bước chuyển của ngành công nghiệp này.
Bài: Sue Omar (theo Raconteur.net)/ Chuyển ngữ: Vân Anh
