#LO100: Những ảnh bìa huyền thoại đại diện từng thập kỷ

Ngày 20 tháng 7 năm 1921, L’Officiel de la Couture et de la Mode phát hành số đầu tiên. Sự đơn giản và tinh tế của trang bìa đầu tiên thể hiện tính nguyên bản của tạp chí như một ấn phẩm thương mại, được tạo ra với mục tiêu duy nhất là bảo vệ và quảng bá thời trang Pháp — và quan trọng hơn là sự sang trọng kiểu Pháp — mà không hé lộ những bí mật của nó. Những thiết kế tương tự xuất hiện trên ba số đầu tiên của tạp chí, bên trong huy hiệu viền đỏ đơn giản là hình ảnh một cặp đôi khi họ đi dạo qua một công viên xanh tốt, có lẽ là ở giữa kinh đô thời trang Paris. Trên trang bìa có dòng chữ đen đơn giản, “Organe de Propagande et de défense de toutes les Industries de la Nouveauté” [Cơ quan tuyên truyền và bảo vệ Tất cả các Ngành mới],” nhấn mạnh tầm quan trọng của thời trang đối với ngành công nghiệp và thương mại Pháp. Mặc dù thiết kế bìa ban đầu nhanh chóng bị soán ngôi bởi những hình ảnh mới thu hút hơn, số đầu tiên gợi mở tôn chỉ ban đầu của L’OFFICIEL là tiếng nói chính thức của những gì thuộc về thời trang Pháp.

Tận hưởng sự tự do và phấn khích từ một Paris sau chiến tranh vào những năm 1920, với L’OFFICIEL, đó cũng là thập kỷ đầu tiên gắn với cuộc cách mạng văn hóa. Hiện đại là từ ngữ phổ biến và thời trang nữ giới phản ánh thái độ tiên phong và ngày càng phóng khoáng trong cả cuộc sống lẫn phong cách. Ảnh bìa cho số tháng 4 năm 1926 do nhiếp ảnh gia Madame d’Ora chụp, minh họa hoàn hảo xu hướng trước chiến tranh: những phong cách lấy cảm hứng từ phương Đông được Paul Poiret và Jeanne Paquin phổ biến, cùng với xu hướng thời hậu chiến nhấn mạnh vào sự thoải mái và chuyển động. Bộ trang phục được J. Suzanne Talbot thiết kế được đặt theo tên chỉ huy quân đội La Mã Titus, và người mẫu trên trang bìa dường như đã sẵn sàng chinh phục Paris trong bộ váy nhung lụa đen và chiếc khăn đội đầu lấy cảm hứng từ mũ bảo hiểm với các chi tiết ánh vàng và thêu. Bí ẩn, lôi cuốn và sang trọng, đây là một trong số rất nhiều những trang bìa của L’OFFICIEL nắm bắt được khả năng vô tận của kỷ nguyên thời trang mới đầy thú vị này.

Bìa tạp chí vào những năm 2930 được lấy cảm hứng từ các phong trào nghệ thuật của thời đại, bắt đầu với phong cách art deco từ những năm 1920 và chuyển sang kiểu minh họa đầy tính nữ vào cuối thập kỷ. Bìa tạp chí vào tháng 4/1931 hoàn toàn theo chủ nghĩa hiện đại, tôn vinh cả hình thức nghệ thuật lẫn thị hiếu thay đổi liên tục. Tiền thân của logo L’OFFICIEL được P. Covillot minh họa, ông cũng là người vẽ đường viền cho các trang bìa của L’OFFICIEL trong suốt cả thập kỷ. Các khối hình học, khối xếp chồng lên nhau thành chữ cái bật ra khỏi trang bìa khiến nó nhìn giống một bức tượng vật lý được đặt bên cạnh người mẫu. Một biểu tượng của niềm đam mê mới của người Pháp với việc tắm biển và các kỳ nghỉ bên bờ biển trong thời gian này, hình ảnh Mademoiselle nổi tiếng lúc bấy giờ - Rosine Drean trong bộ đồ tắm Jane Regny trong tư thế đùa nghịch được nhiếp ảnh gia Madame d’Ora chụp. Kiểu dáng ôm chân này không hề phổ biến trong thời đại đề cao sự sang trọng kiểu Pháp, nhưng lại là tiền thân của những tấm ảnh bìa chụp đồ bơi ngày nay. Hình minh họa của Covillot đã làm mờ ranh giới giữa thời trang và nghệ thuật, biến trang bìa tạp chí thành một tác phẩm hiện đại và vượt khỏi những giới hạn.

L’OFFICIEL trong suốt những năm 1940 thể hiện sự tôn kính đối với một trong những khoảnh khắc quan trọng nhất và mang tính cách mạng trong lịch sử thời trang. Thập kỷ trước chủ yếu dựa vào bìa minh họa, nét đặc trưng của thời trang trong những năm trong Thế chiến thứ hai nằm ở sự mềm mại và tinh tế chịu ảnh hưởng từ nghệ sĩ người Ý Léon Benigni. Tuy nhiên, vào cuối thập kỷ này, người yêu thời trang ở khắp mọi nơi có vẻ tôn sùng sự sang trọng của thời trang cao cấp Pháp đến từ một thời đại đã qua. Họa sĩ minh họa René Gruau diễn tả khao khát này bằng hình ảnh minh họa trang bìa nổi bật của ông cho ấn phẩm bộ sưu tập mùa đông năm 1947 của L’OFFICIEL, trong đó có chiếc áo khoác lông của Christian Dior được thiết kế theo hình dáng New Look siêu nữ tính. Là một người bạn lâu năm và cộng tác viên của Monsieur Dior, Gruau đảm bảo rằng mọi ánh nhìn đều dồn vào sự sáng tạo mang tính biểu tượng này. Đặt chiếc áo khoác trên nền phẳng màu đỏ tươi và tạo đường viền đen tinh tế cho thiết kế, Gruau đã khiến tác phẩm của Dior như vượt khỏi trang giấy để tiến vào trí tưởng tượng của độc giả, như khúc khải hoàn với những thiết kế lộng lẫy của truyền thống thời trang cao cấp Paris.

Trong suốt những năm 1950, các trang bìa của L’OFFICIEL mang tính hệ thống, tập trung và gợi nhớ về cội nguồn thương mại của tạp chí. Trong khi những thập kỷ trước tập trung vào định hướng nghệ thuật và phản ánh thời điểm văn hóa, những thiết kế thời trang cao cấp của thập niên 50 thể hiện quan điểm khác. Ảnh bìa tháng 9 năm 1953 do Studio Pottier chụp có hình một người mẫu mặc chiếc áo khoác của Christian Dior, vào giai đoạn hoàng kim của thời trang cao cấp. Mặc dù ngày nay việc một người mẫu trang bìa không có tên tuổi là điều kỳ lạ, nhưng trước khi có sự nổi lên của những người nổi tiếng và siêu mẫu, tạp chí chỉ tập trung hoàn toàn vào tính thời trang. Tiêu chuẩn ảnh bìa trong thập kỷ này là hình ảnh một người mẫu tạo dáng thanh lịch trước bối cảnh studio trang nhã mặc áo choàng Lanvin hoặc áo choàng Balenciaga, ánh sáng được chiếu hoàn toàn vào tác phẩm của nhà thiết kế. Vào mùa thu năm 1953, xu hướng nghệ thuật tối giản đối xứng nhằm chủ đích lôi kéo ánh nhìn trực tiếp vào thiết kế của Dior, nhấn mạnh hình dáng chiếc áo khoác xoay mang tính biểu tượng của cả kỷ nguyên cũng giống cách mà thiết kế New Look của Dior đã làm được. Phong cách “styling” tập trung truyền tải rằng, thời trang cao cấp chính là ngôi sao của trang bìa.

Khi sức trẻ của những năm 1960 bao trùm thế giới thời trang với những thiết kế đầy sáng tạo của Pierre Cardin và Andrè Courrèges, kỷ nguyên của làn sóng mới mẻ, độc đáo này cũng chiếm lĩnh các trang bìa của L’OFFICIEL. Truyền thống trang bìa theo xu hướng thời trang cao cấp mang tính công thức của những năm 1950 được thay thế bằng những bức ảnh sáng tạo, đại diện cho một thời đại mới của thời trang, trong đó việc ăn diện cho bản thân mới là quan trọng hàng đầu. Thập kỷ này đã mang đến những góc nhìn mới về nhiếp ảnh cho tạp chí, lấy ảnh bìa số ra tháng 10 năm 1968 do Roland Bianchini chụp làm ví dụ. Bức ảnh đã thử nghiệm các bố cục mới và khai thác góc chụp độc đáo hơn. Người mẫu mặc bộ jersey của thần đồng thời trang – biểu tượng thiết kế thời trang cao cấp Yves Saint Laurent.  với màu sắc sống động và cảm giác vui tươi, những tấm bìa được nhìn thấy trong suốt những năm 60 khiến thời trang có những nét thú vị khi pha trộn với những sắc màu sống động và cảm giác vui tươi.

Hình ảnh người nổi tiếng xuất hiên liên tục trên các trang bìa tạp chí vào đầu thiên niên kỷ mới đã không còn là chuyện lạ, nhưng trang bìa thời trang chụp người nổi tiếng đầu tiên của L'OFFICIEL lại ra mắt từ tháng 2 năm 1974. Hai biểu tượng của văn hóa đại chúng Pháp hòa nhập trong hình ảnh nữ ca sĩ diễn viên người Anh - Jane Birkin, cô xuất hiện trên ảnh bìa dưới ống kính nhiếp ảnh gia JL Guégan. Không giống như nhiều thập kỷ trước, trọng tâm của trang bìa không phải là bộ trang phục của Nina Ricci mà Birkin mặc, thay vào đó chính Birkin là người chào đón độc giả tạp chí đến với số thứ 605 của ấn phẩm. Bức chân dung của Guégan phản ánh hoàn hảo tinh thần tự do của Birkin, người chối từ phong cách thanh lịch của thời trang cao cấp mà L’OFFICIEL quảng bá trong nhiều thập kỷ trước để kết nối với sự đơn giản của thời trang may sẵn. Trang bìa để lại ấn tượng cá nhân đậm nét, nhấn mạnh các nét tự nhiên và kiểu tóc rối đầy ẩn ý của cô, một sự thay đổi rõ rệt từ thời trang phong thái đĩnh đạc kiểu Paris, nhưng lại đầy màu sắc Jane Birkin. Những năm 1970 thách thức thời trang để lười biếng hơn một chút, sống nhiều hơn, và một Birkin “bohemian” chính là hình ảnh hoàn hảo của cả thập kỷ.

Những bức chân dung vô cùng lộng lẫy trên trang bìa L’OFFICIEL trong suốt những năm 1980 đã gợi lên sự phủ trùm không nao núng của sự xa hoa mạ vàng lên giới thời trang. Hình ảnh đậm nét, màu sắc tươi sáng và kiểu trang điểm phản ánh rõ nét những năm tăng trưởng kinh tế chưa từng có này, ở đó, phụ nữ ngày càng độc lập và toàn quyền kiểm soát danh tính cũng như tương lai của chính mình. Các nhà thiết kế như Claude Montana và Thierry Mugler đã thử nghiệm hình khối phóng đại, thành quả là xu hướng mới nổi tiếng trong cả thập kỷ của những bộ vest quyền lực và cầu vai có cấu trúc. Đối với ảnh bìa của L’OFFICIEL tháng 12 năm 1980 do Rodolphe Haussaire chụp, sức mạnh và sự trang trọng này được thể hiện đầy thuyết phục qua ánh mắt dữ dội của người mẫu, dưới đó là tuyên bố đơn giản: “Le Fantastique”. “Tuyệt diệu”, còn từ nào phù hợp hơn để miêu tả một kiểu tóc độc đáo và chiếc váy táo bạo đến từ bộ sưu tập Xuân / Hè 1981 của Montana? Hình ảnh trang bìa mạnh mẽ này là minh chứng cho thấy những cô gái trang bìa những năm 1980 là gương mặt tiên phong khuyến khích độc giả đón nhận những rủi ro trong thời trang.

Thời trang của những năm 1990 đồng nghĩa với những cái tên siêu mẫu. Ấn phẩm thứ 777, có sự xuất hiện của Tyra Banks trên trang bìa, và do nhiếp ảnh gia Carlo della Chiesa thực hiện đã gói gọn một cách hoàn hảo sự hào nhoáng của thập kỷ. Không giống cách thường thấy ở môt ngôi sao trang bìa, siêu mẫu này đã nhân cách hóa thời trang, khiến mình trở nên phù hợp với các xu hướng mới nhất và tinh thần của những phụ nữ ăn mặc đẹp. Banks và những người cùng thời với cô như Claudia Schiffer, Linda Evangelista hay Christy Turlington liên tục xuất hiện trên trang bìa L’OFFICIEL, và trong khi hình ảnh biểu tượng của họ thu hút sự chú ý không nhỏ, thời đại này lại một lần nữa nhấn mạnh những bộ trang phục trên trang bìa. Đối với trang bìa tháng 2 năm 1993, Banks được tạo kiểu từ đầu đến chân với các thiết kế của Karl Lagerfeld, đây đều là những thiết kế rất nổi tiếng của nhà mốt này Chanel ở thời điểm này như vải tuýt nhiều lớp, quần thủy thủ, giày cao cổ, và một chiếc thắt lưng dây chuyền có logo theo đúng tinh thần của những năm 1990. Trang bìa này không chỉ về việc hoàn toàn hướng đến thời trang mà còn là xác định hình tượng được tôn kính của “Thời trang cao cấp thập niên 90 vốn đã tồn tại qua nhiều thập kỷ.”

Trong những năm 2000 hình ảnh siêu mẫu được thay thế bằng gương mặt người nổi tiếng hay những “It girl” thời trang để xuất hiện trên trang bìa L’OFFICIEL. Một thập kỷ gắn với những tên tuổi phủ sóng và truyền hình thực tế ngày càng trở nên nổi tiếng, đây cũng là những năm đầu chứng kiến cuộc sống riêng tư của các ngôi sao điện ảnh, ca sĩ nhạc pop và các trang mạng xã hội trở thành mối quan tâm lớn với người hâm mộ. Sau vai diễn ấn tượng trong bộ phim đoạt giải Oscar “Lost in Translation” của đạo diễn Sofia Coppola, Scarlett Johansson là ngôi sao được chọn xuất hiện trên trang bìa năm 2005 dưới ống kính của David Ferrua. Cô mặc đồ nội y của Agent Provocateur, khoác bên ngoài chiếc áo dài lụa với kiểu dáng phản ánh sự gợi cảm công khai phổ biến trong suốt thập kỷ từ nhà mốt Christian Dior do John Galliano thiết kế. Các ngôi sao trang bìa khác phải kể đến Vanessa Paradis, Uma Thurman, Lindsay Lohan và Marion Cotillard. Sự nổi tiếng được tái định nghĩa từ đầu những năm 2000 và cho đến nay, người nổi tiếng vẫn là yếu tố không thể thiếu với văn hóa đại chúng.

Thời trang và văn hóa phản chiếu hình ảnh của nhau và cùng phát triển theo thời gian. Khi tính công bằng và gương mặt đại diện ngày càng thể hiện tầm quan trọng trong suốt những năm 2010, thời trang đã nỗ lực để vượt ra khỏi chuẩn mực vẻ đẹp Châu Âu để ủng hộ sự đa dạng của người mẫu, người sáng tạo và những tiếng nói mới. Số tháng 9 năm 2016 của L’OFFICIEL tập trung vào vẻ đẹp của người gốc Phi nhằm ủng hộ các phong trào văn hóa tôn vinh tiếng nói của người gốc Phi và thách thức sự phân biệt chủng tộc trong các cơ sở giáo dục, văn hóa, nghệ thuật và hơn thế nữa. Trang bìa do nhiếp ảnh gia Ellen von Unwerth thực hiện và có sự góp mặt của các người mẫu và biểu tượng như Iman, Ciara, Ajak Deng, Maria Borges, Anais Mali, Grace Boi, Riley Montana và Adesuwa Aighewi trong trang phục Dior Haute Couture. Những thiết kế mang phong cách vương giả, tôn vinh những đóng góp quan trọng của phụ nữ Da đen đối với ngành thời trang. Việc lựa chọn những gương mặt và trang phục cho trang bìa này truyền tải một thông điệp rằng thời trang không chỉ là thẩm mỹ mà là một công cụ để thay đổi các giá trị thông qua những đại diện. Trong những năm 2010, thời trang là chính trị, và tạp chí thời trang là một nền tảng mạnh mẽ để giới thiệu tiếng nói đa dạng và tôn vinh những quan điểm chưa từng nghe thấy trước đó.

Tác giả: TORI NERGAARD & PIPER McDONALD

Chuyển ngữ: VÂN ANH