“Everything Everywhere All At Once”: Tìm chính mình giữa đa vũ trụ hỗn mang?

Khi cơn sốt đa vũ trụ từ “Doctor Strange” phần hai còn chưa nguội, ý tưởng về một thế giới đa vũ trụ, với lỗ hổng thời gian cùng khái niệm về một con người tồn tại ở nhiều vũ trụ song song khiến khán giả không khỏi thích thú và hào hứng. Việc xuất hiện “EEAAO”, dù trước hay sau “Doctor Strange 2”, cũng đủ khiến người yêu phim một lần nữa thỏa mãn trí tưởng tượng của mình. “EEAAO” thực chất được đánh giá là phức tạp hơn, dù vẫn có mô-tuýp nhân vật chính đi vào đa vũ trụ để... giải cứu thế giới. Vậy thì điều gì khiến “EEAAO” được không chỉ khán giả và giới phê bình kì vọng vào một cuộc bứt phá ở các giải thưởng truyền thống, vốn không mặn mà với thể loại phim sci-fi pha black comedy thế này?

Có một điều ở thực tại là chúng ta không thể thay đổi quá khứ. Tất nhiên cô Vương - tên Mỹ quốc là Evelyn, không thể biết trước rằng bước ngoặt nào sẽ tới với cô, chỉ biết rằng cuộc đời hiện tại của Evelyn hết sức mỏi mệt: một ông bố lẩm cẩm thích ăn mì vừa chín tới, một đứa con gái sống phóng túng vượt quá giới hạn gia đình và đặc biệt là một ông chồng vô tư lư tới mức tưởng chừng nhu nhược!

Evelyn bận rộn với tiệm giặt là, quán xuyến việc gia đình trong khi anh chồng Waymond lại suốt ngày khiến cô bất mãn, thậm chí bất lực với mớ hỗn độn từ căn phòng bừa bộn, mớ giấy tờ khấu trừ thuế ngổn ngang... Rõ ràng, cô đang sống một cuộc đời chán ngán giữa nước Mỹ hoa lệ, và đã có lúc lựa chọn rời xa gia đình để đến với Waymond khiến Evelyn nuối tiếc.

Mỗi chúng ta đã từng có ít nhất một lần trong đời phải thốt lên chữ "Nếu như khi ở trong hoàn cảnh bế tắc. Nhưng chúng ta sẽ không thể trải nghiệm đa vũ trụ có một không hai như Evelyn, khi cô được chồng mình là Waymond lựa chọn trở thành thành viên của Alphaverse nhằm giải cứu sự trỗi dậy của phe đối lập - Jobu Tupaki - kẻ có khả năng luân chuyển giữa mọi vũ trụ thông qua lỗ đen và đàn áp tất cả mọi thứ bằng tâm trí hỗn mang, vô độ của hắn. Nghe thật phi thường và vô lý, như chính Evelyn và chồng mình trong suốt buổi sáng làm việc tại chi cục thuế vậy!

Dan Kwan và Daniel Scheinert thông minh tới mức cố tình đẩy mọi tình huống vào nhau, khiến cho câu chuyện tưởng như không thể theo dõi lại trở nên dễ hiểu - một cách lý giải cho Alphaverse đơn giản mà hiệu quả hơn tất cả mọi hình ảnh siêu kỹ thuật số khác từng được Hollywood áp dụng. Thoáng chốc, sau vài cú bật ngửa và ngã quỵ... Evelyn cũng dần nhận ra bản thân đang ở trong đa vũ trụ mà ở đó, cô có thể "sống cuộc đời mình một lần nữa" chỉ để giải cứu chính mình.

Chuyện giải cứu thế giới, đối đầu Jobu Tupaki (cũng chính là Joy, con gái của Evelyn ở vũ trụ thực tại) rõ ràng là một cách để kịch tính hóa và là mắt xích khiến câu chuyện trở nên hấp dẫn, khó đoán hơn. Evelyn đành phải chấp nhận thực tế rằng cô không còn là bà chủ tiệm giặt là mà cô có thể là bất kì một Evelyn nào trong thế giới song song và sống nhiều cuộc đời khác nhau. Chính Waymond đã nhận ra những thiên bẩm của vợ mình, dẫn tới việc kết nạp cô vào Alphaverse.

Do “EEAAO” không cố ý tạo ra một vũ trụ hỗn mang đa thể, quá đồ sộ và vượt tầm kiểm soát... khán giả được phép sống trong thế giới của chỉ gia đình Waymond và Evelyn, cùng hành trình giải cứu chính họ khỏi thực tại khổ đau. Dan Kwan và Daniel Scheinert giữ được sự "hồn nhiên" cho thế giới mê lực trong “EEAAO” nhưng vẫn tạo ra được sức nặng ở cái kết, nơi mà rốt cuộc chúng ta phải thừa nhận rằng, con người ở bất kì thời đại hay vũ trụ nào cũng mong cầu sự bình an và thấu hiểu. Đến nỗi, hai hòn đá - vật tưởng chừng vô tri vô giác, cũng phải lăn tròn dưới vách núi để "cựa quậy", chuyển mình. Thì Evelyn cũng kịp nhận ra, cho dù sống trong vũ trụ nào, thì chỉ có thấu hiểu mới đem lại sự bình an.

Trong lịch sử điện ảnh, thể loại đa vũ trụ đã từng nhiều lần xuất hiện, với các cách thức khác nhau. Chúng ta từng có xuyên không, hai vũ trụ song song... phần lớn nhằm để kể câu chuyện theo cách mới mẻ hơn. Đơn cử Hàn quốc đã có “My Mother, the Mermaid” (2004) hay “Duckweed” (2017) của Đài Loan với nhân vật chính trở về quá khứ, sống cùng với... cha mẹ mình thời trẻ. Hay “Lola Run Lola” (1998), “Triangle” (2009) có nhân vật chính bị mắc kẹt ở mọi vũ trụ, không thể thoát ra. Thậm chí đạo diễn Woody Allen cũng từng làm phim về hai thế giới song song trong “Melinda and Melinda” (2004) nhằm đặt ra vấn đề rằng ở mỗi khoảnh khắc, con người có thể tự thay đổi số phận của mình.

Năm 1999, Lý An khiến cả làng phim Hoa ngữ nở mày nở mặt với “Ngọa Hổ Tàng Long” - một phim võ hiệp kỳ tình thuần túy nhưng đã chạm mốc bốn giải Oscar. Sau sự kiện chấn động này, nhiều diễn viên châu Á gia nhập Hollywood trước và sau đó đều lấy đó làm đà phát triển. Nhưng chúng ta đã thấy trong suốt hai thập kỉ qua, gần như không có mấy diễn viên châu Á vang danh tại thị trường phim ảnh luôn bị chính trị đè chặt này. Từ câu chuyện da trắng, da màu, đến chuyện giới tính... có lẽ giờ là lúc để nói chuyện về làn sóng da vàng.

Còn nhớ chính Dương Tử Quỳnh, sau “Ngọa Hổ Tàng Long”, đã gần như nhất quyết bám trụ lại Hollywood. Bởi thời điểm đó phim hành động Hong Kong đang bị thoái trào, bản thân họ Dương ngoài hình tượng đả nữ, cũng không có nhiều đất diễn ở các dòng phim khác. Suốt một thập kỉ, họ Dương gần như chỉ đảm nhận các vai thứ, vai phụ (có điểm nhấn) trong các tác phẩm ồn ào bút mực. Phải đến “The Lady”, khi cô hóa thân thành nhà hoạt động xã hội Aung San Suu Kyi, người ta mới đánh giá nghiêm túc khả năng diễn xuất của cô đào gốc Mã Lai này.

Và rốt cuộc, Dương Tử Quỳnh cũng có cơ hội tỏa sáng tại Hollywood lần nữa với “Crazy Rich Asians” năm 2019. Đây là tác phẩm quan trọng đối với cộng đồng nghệ sỹ châu Á tại kinh đô điện ảnh, bởi nó ra đời vào lúc thế hệ các diễn viên, đạo diễn Hoa kiều bắt đầu hình thành, phát triển và tiệm cận với ngôn ngữ điện ảnh thế giới. Thành tích phòng vé của “Crazy Rich Asians” cũng như các giải thưởng danh giá đã mở ra cánh cửa cho ekip làm phim, trong đó cũng có Dương Tử Quỳnh.

Không chỉ Dương Tử Quỳnh được nhiều dân sành phim dự đoán sẽ được đề cử Oscar với vai Evelyn, mà tài tử Quan Kế Huy cũng nằm trong danh sách sáng giá của hạng mục Nam diễn viên phụ. Quan Kế Huy sinh năm 1971 nhưng ngoại hình trông chững hơn tuổi thật. Sinh ra tại Sài Gòn trong một gia đình Hoa kiều nhập cư, Quan Kế Huy tham gia đóng phim từ năm 12 tuổi trong tác phẩm kinh điển “Indiana Jones and the Temple of Doom”.

Do ngoại hình không quá bắt mắt, Quan Kế Huy nhanh chóng theo đuổi sự nghiệp làm phim, đừng sau ống kính và “EEAAO” chính là phim đầu tiên anh trở lại nghiệp diễn, vì được "truyền cảm hứng" từ “Crazy Rich Asians”. Nếu Dương Tử Quỳnh ở hạng mục Nữ chính hết sức cạnh tranh, thì các cây bút phê phim cả chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư, đều đang hi vọng Waymond của Quan Kế Huy có thể chạm tay tới tượng vàng. Mặc dù bỏ đóng phim nhiều năm, họ Quan không hề lép vé trước Dương Tử Quỳnh, nhờ nét diễn linh hoạt, gợi nhớ rất nhiều tới Châu Tinh Trì và cả Thành Long.  

Nhìn chung, thành công của “EEAAO” rõ ràng đến từ bàn tay Dan Kwan và Daniel Scheinert, nhưng sẽ thật thiếu sót nếu không dành lời khen tặng tuyệt đối cho dàn diễn viên của phim: Dương Tử Quỳnh, Quan Kế Huy, Jamie Lee Curtis, Stephanie Hsu... bởi họ đã biến những khoảnh khắc gượng gạo đến phi lý của phim, trở nên chân thật và thuyết phục. Họ không chỉ là diễn viên giỏi nghề, mà họ còn nhận ra chân lý rằng nếu không thể có tiếng nói chung (về các vấn đề phim đề cập từ đầu: dân nhập cư châu Á, người đồng tính, địa vị...), thì ở vũ trụ nào, đấu tranh (đồng nghĩa với sự hỗn mang) còn tiếp diễn.