[Độc quyền] Hình hài độc bản của ca sĩ "idol" Lê Khoa

2018 ra mắt album Lê Khoa hát Lê Minh Sơn, 2022 ra mắt album Humanity. Có thể nói, đây là con số đáng nể so với quy mô của một nghệ sĩ độc lập. Đặc biệt, việc thể hiện phong cách âm nhạc đậm tính triết lý, giàu cao trào, có phần “kén người nghe" biến Lê Khoa trở thành nhân tố hiếm của làng nhạc Việt. 

"Slay mọi khoảnh khắc" cũng là thông điệp của Lê Khoa sau mỗi màn trình diễn, toát ra từ vẻ ngoài tới thẩm mỹ âm nhạc. Lọt vào Top 10 Vietnam Idol 2023, Khoa trở thành một trong những nghệ sĩ “năng suất" nhất hậu cuộc thi khi ngay lập tức biểu diễn tại đêm nhạc lớn Cảm hứng Hò dô, đồng thời tung MV  “I won’t give up" khoe chất giọng cao cùng trang phục lộng lẫy phi giới tính. 

Tạo nên tiếng vang với màn trình diễn “I won't give up”, Khoa có thể chia sẻ quá trình sáng tác bài hát này? 

Khoa lấy cảm hứng viết nhạc từ câu chuyện Dương Tử Quỳnh mất 40 năm để giành giải Oscar đầu tiên trong sự nghiệp. Vì sao vậy? Tài năng của cô ấy là không thể chối cãi, vậy 40 năm chờ đợi liệu có phải vì cô là diễn viên châu Á hay không? Đó là một câu hỏi ngỏ. 

Ở Mỹ, người ta kêu gọi không kỳ thị, nhưng giống như mái nhà kính, trông thênh thang mà luôn hạn chế tầm nhìn, sự phát triển của một vài cộng đồng. Tôi muốn lấy Dương Tử Quỳnh làm tấm gương, một người ở ngưỡng 60 mới thật sự được ghi nhận trong sự nghiệp diễn xuất. Biết đâu, mình sẽ là người Việt Nam đầu tiên nhận được Grammy thì sao?

Cách bạn rap trên sân khấu Vietnam Idol hôm đó hừng hực giống như đưa ra một tuyên ngôn vậy. 

Hôm đó mình hát bằng tiếng Anh, nhưng khán giả Việt vỗ tay và cổ vũ rất cuồng nhiệt. Mình rap, “Tôi là người Việt Nam, người Việt Nam không bao giờ bỏ cuộc", đó cũng là hashtag của Khoa, xuyên suốt từ top 15 đến khi ra MV. MV là món quà tặng khán giả đã ủng hộ Khoa. 

Ra mắt 2 album sau 4 năm kèm nhiều MV, đó là con số đáng nể so với quy mô của một nghệ sĩ độc lập. Khoa có trải qua khó khăn gì không, và câu chuyện tài chính có phải vấn đề của bạn? 

Trước khi thi Vietnam Idol, Khoa chỉ có 4 ngày để quyết định trở về Việt Nam, gom tiền và phải vay mượn nữa. Khi Khoa muốn làm sản phẩm, trộm vía ai cũng sẵn sàng giúp đỡ, từ chụp hình, phỏng vấn. Sau Vietnam Idol, anh Huy Tuấn đặc cách cho mình biểu diễn tại Cảm hứng Hò dô, chị Siu Black cũng nhiều lần gọi Khoa đi diễn. Chị Mỹ Tâm nói rằng, “unique như mình thì chắc chắn sẽ gặp nhiều thử thách" để mình có tâm thế chuẩn bị. Mình nhận được nhiều ủng hộ tích cực sau chương trình Vietnam Idol. 

Bên cạnh sự hỗ trợ từ bên ngoài, bản thân Khoa tự “thầu” trong các dự án của mình, nên không tốn nhiều chi phí. Khoa kiêm từ đạo diễn MV, stylist, viết nhạc, phối khí luôn. MV “I won't give up" được quay tại chợ Trần Hữu Trang, trước đó, chính Khoa là người vào chợ xin phép từng người một. 

Giám khảo Nguyễn Quang Dũng nhận xét, “Lê Khoa cá tính, quái ở nhiều phương diện". Bạn nhìn nhận điều đó như thế nào, liệu Lê Khoa có phải cân bằng giữa thị hiếu khán giả và cái tôi? 

Trước tiên, phải nói Khoa luôn lấy động lực làm nhạc từ những trăn trở sẵn có trong lòng mình. Ở đĩa Humanity, Lê Khoa muốn châm biếm mặt trái của một xã hội thiếu nhân văn, còn tồn tại nhiều vấn đề như kỳ thị chủng tộc, trầm cảm, mâu thuẫn tôn giáo,... Đó là trải nghiệm thật từ cuộc sống của chính Khoa và nhiều bạn bè ở Mỹ. Khoa dùng thể loại cinematic pop dễ nghe để truyền tải thông điệp thâm sâu, giàu chiêm nghiệm. Đĩa Humanity ra mắt khá thành công so với kỳ vọng của Khoa. 

Nhiều người cũng nhận xét mình “lố quá, phải tiết chế đi". Trong lúc hoang mang đó, Lê Khoa đã từng không còn là chính mình ở trên sân khấu, diễn cứng ngắc vì sợ dư luận đánh giá. Anh Dũng khuyên, “nếu em tiết chế, em sẽ mất lượng fan đang theo dõi em". Mất một đêm biểu diễn để mình hiểu rằng, Lê Khoa phải là chính mình. 

Lê Khoa sẽ không kìm hãm bản thân để vừa lòng người khác. Khoa chọn từ điều tiết thay vì tiết chế, nghĩa là, mình phải biết khán giả là ai để điều tiết bản thân phù hợp, “slay mọi khoảnh khắc". 

Mái tóc dài, trang điểm đậm và phục trang cầu kỳ, Lê Khoa có thể chia sẻ về định hướng thời trang của bản thân? 

Mọi người hay tưởng mình là dragqueen, Khoa không có vấn đề gì. Mình muốn đính chính rằng, mình khác các bạn drag queen. Trong khi drag queen là các nghệ sĩ cải trang thành nữ chỉ để biểu diễn trên sân khấu, thì với Khoa, những gì mọi người thấy trên sân khấu cũng là phong cách ngoài đời của mình. Đó là phong cách phi giới tính đã thấm vào máu thịt của Khoa, gọi là “androgynous fashion”. 

Phong cách thời trang lu mờ đặc tính giữa nam-nữ không phải “màn biểu diễn" của Khoa. Ngay từ nhỏ, Khoa đã có phẩm chất đó, vừa nhiệt huyết, quyết đoán như đàn ông, vừa mềm mại như con gái. Khoa đem hình tượng ngoài đời lên sân khấu luôn. Khoa thấy đẹp và tự tin khi được là chính mình trên sân khấu, mình muốn mang cảm hứng đến các bạn trẻ theo hình tượng này - khi nhiều khái niệm pha lẫn nhau. 

Vấn đề giới không qua định kiến xã hội, khi theo hình tượng này, Khoa mong những định kiến dần biến mất, đọng lại chỉ còn kết nối chân thành, đồng cảm giữa những người bạn. Cuối cùng, điều quan trọng không phải giới tính, mà là các tác phẩm của bạn có tốt hay không. 

Tuy nhiên, việc thể hiện mình khác với số đông sẽ tạo ra nhiều sự chú ý. Khoa đối mặt thế nào với đánh giá từ bên ngoài? Bạn có lời khuyên gì cho những người tự ti ngoại hình? 

Khi gặp tình huống hỗn loạn, mình càng phải bình tĩnh. Nhiều bạn cũng bị rủa sả, góp ý theo kiểu áp đặt định kiến. Khoa thấy lúc đó, mình phải bình tĩnh, soi chiếu khi nào mình thấy tự tin nhất, go for it. Ăn uống ngủ khỏe là tiên, mình thấy sao sống vậy, quan trọng nhất là nghe được tiếng nói bên trong. Yêu bản thân mà không ích kỷ. Đó là cách tốt nhất để vượt qua nhiễu tâm, những thông tin và định kiến ta bị áp đặt. Khoa có bao nhiêu lần khóc không ai thấy, tự ngẫm mình phải làm gì bản thân thích nhất. 

Người ta hay nói ”love yourself”, Khoa bổ sung vế “with knowledge”. Mình phải hiểu biết, nhận ra cái nào đúng, cái nào chân thành, cái nào theo chuẩn mực xã hội. 

Có đến 80% các bài nhạc Lê Khoa viết bằng tiếng Anh, phải chăng bạn hướng tới thị trường âm nhạc quốc tế, hiện thực hóa câu rap: “Tôi sẽ là người Việt Nam đầu tiên đoạt giải Grammy"? 

Quả thực Lê Khoa không muốn có rào cản giữa nhạc Việt và thế giới. Khoa nghĩ nếu mình kiên nhẫn, kết quả sẽ sớm đến. Dù 80% viết nhạc bằng tiếng Anh, nhưng Khoa luôn hướng về khán giả Việt, hát tiếng Anh theo tư duy và hiểu biết của một người châu Á. Ví dụ trong bài “Fire Heart" có những hình ảnh như:

Sinh ra trong biển lửa

Lớn lên trong màn mưa

Tồn tại cả khi người ta ta chôn sống tôi.

Ở Mỹ, họ không có tư duy đó. Mình cảm thấy bản thân giống như một cầu nối, muốn được người Mỹ công nhận thì phải để người ta hiểu mình trước đã, qua ca từ, văn hóa. Khoa sáng tác và hát tiếng Anh là để không chỉ người Mỹ mà khán giả toàn cầu đều có thể hiểu câu chuyện của mình. 

Khoa có định hướng gì trong những năm sắp tới? 

Hiện tại mình tập trung làm nhạc và ra MV cho những bài nhạc hay, có thông điệp. Khoa vẫn luôn sáng tác mỗi ngày. Sau kỷ nguyên cinematic pop của Humanity, đó là pop dance electronic trong MV "To be loved" và tiếp nữa đến “I won't give up”. Khoa quan sát cách mọi người đón nhận mình rồi mới quyết định ra album. 

Photographer: Đoàn Yến 

Assistant: Nam Anh

Make up artist: Khuơng Trần

Wig: Đinh Công Toàn

Costume: Pay Nguyễn