L'Talk: Iris van Herpen và nhà sáng lập DressX - Người vẽ nên thời trang của tương lai
Met Gala năm nay chính là nơi chốn hoàn hảo để chiêm ngưỡng gu thẩm mỹ độc đáo trong những tác phẩm của Iris van Herpen. Xuất hiện trên thảm đỏ bên cạnh những trang phục được thiết kế theo phong cách truyền thống, bản sắc về một viễn cảnh tương lai trong tầm nhìn của Van Herpen được thể hiện rõ nét, và một trong những yếu tố then chốt để làm nên điều đó là công nghệ mà cô sử dụng để sản xuất trang phục.
Mười lăm năm sau khi thành lập thương hiệu, nhà thiết kế người Hà Lan được xem là một huyền thoại đích thực của thời trang kỹ thuật số. Cô tập trung hoàn toàn vào thời trang cao cấp và cùng đội ngũ của mình đi tiên phong trong việc sử dụng in 3D trong thời trang, tạo ra những sáng tạo kỳ diệu, thanh tao, đậm chất vị lai, củng cố danh tiếng như một nhà thiết kế đưa sự kết hợp giữa thời trang và công nghệ lên một tầm cao mới. Nhà mốt đã mở đường cho những người khác thiết kế quần áo bằng cách sử dụng những sáng tạo này, nhưng các sản phẩm may mặc vẫn rất chất và "thật".
Thực tế ở cực đối diện là DressX, tủ quần áo kỹ thuật số mà bạn chưa bao giờ biết rằng mình cần đến. Người sáng lập Daria Shapovalova và Natalia Modenova là những doanh nhân người Ukraine có nền tảng kinh doanh trong lĩnh vực thời trang, tiếp thị và báo chí. Bộ đôi đã đưa Ukraine lên bản đồ thời trang quốc tế bằng cách thành lập Mercedes-Benz Kiev Fashion Days và More Dash, một phòng trưng bày thương mại. Ngoài ra, Shapovalova còn thành lập Học viện Thời trang Kiev, nơi Modenova giám sát các khóa học kinh doanh thời trang.
Cùng nhau, họ cũng thành lập Hội nghị thượng đỉnh về công nghệ thời trang. Kể từ khi DressX ra mắt vào năm 2020, họ đã trở thành hai nhân vật đáng chú ý trong hàng ngũ những doanh nhân kết hợp thời trang và công nghệ. Nền tảng này đã đưa họ đến biên giới tiếp theo, Metaverse, nơi gần đây cả hai đã tổ chức một buổi trình diễn thời trang và triển lãm với Metaverse Travel Agency trong Tuần lễ thời trang Metaverse đầu tiên. Bộ đôi này cũng cũng giành được một đề cử cho Giải thưởng Sáng tạo LVMH 2022.
Sau đây là toàn bộ cuộc trò chuyện của L'OFFICIEL với Van Herpen, Shapovalova và Modenova qua Zoom.
Xuất hiện trên màn hình máy tính, hai nhà sáng lập DressX đeo hoa tai kỹ thuật số có màu cờ Ukraine, món phụ kiện để gây quỹ được phát động trên DressX sau khi Nga tiến quân vào đấtn ước. Chính những lúc như thế này, trong nhiều cuộc gọi Zoom, họ được hỏi liệu những gì họ đang mặc có phải là "thật" hay không. Câu trả lời của họ là?
“Đó là kỹ thuật số, nhưng nó khơi dậy cảm giác và cảm xúc thực sự," Modenova khẳng định.
Trên DressX, chúng tôi thấy người tiêu dùng bị thu hút bởi thực tế tăng cường mới (augmented reality). Van Herpen và Shapovalova băng qua nhau trên đường đua thời trang, và cả hai đều tò mò đặt câu hỏi về thế giới của nhau: từ những nơi lý tưởng nhất để "mặc" thời trang kỹ thuật số đến loại phần mềm mà mỗi bên sử dụng. Van Herpen được cho là mẫu người "tò mò về kỹ thuật số" mặc dù cô bày tỏ lo ngại về việc mất tính độc quyền cho những sáng tạo có một không hai của mình. DressX vừa mở một cửa hàng pop-up ở Paris tại Printemps, khám phá sự tồn tại của một sản phẩm kỹ thuật số trong môi trường vật lý. Cả hai đều đồng ý rằng, dù có sẵn sàng hay không, những "cái tôi thay đổi kỹ thuật số" đang đến gần, thậm chí được đào tạo trong kỷ nguyên Zoom. Quần áo kỹ thuật số sẽ giúp định hình bản thân của chúng ta trong Metaverse và sẽ là con đường dẫn đến sự bền vững. Modenova khuyên các nhà sáng tạo: "Tốt hơn nên tham gia khi cuộc trò chuyện bắt đầu hơn là tiến vào khi nó đã kết thúc".
L'OFFICIEL: Bạn có câu hỏi nào về các tác phẩm của đối phương không?
IRIS VAN HERPEN: Tôi có thể bắt đầu được không? Tôi hiểu rõ về quy trình sản xuất hàng may mặc vì hầu hết những gì tôi làm đều được bắt đầu bằng kỹ thuật số. Tôi tò mò là hai bạn tập trung vào các sản phẩm được đặt làm riêng cho từng khách hàng, hay những sản phẩm được tạo ra với số lượng lớn?
DARIA SHAPOVALOVA: Thời trang kỹ thuật số là cơ hội để thực hiện phân phối theo số lượng lớn mà không cần là một đơn vị phân phối lớn. Ngay sau khi file được tạo ra bằng kỹ thuật số, nhiều người có thể mặc cùng một bộ trang phục, nhưng quy trình đó có thể phức tạp như bất kỳ tác phẩm thời trang cao cấp nào.
NATALIA MODENOVA: Một số sản phẩm may mặc đòi hỏi nỗ lực và sự sáng tạo đáng kể của một số kỹ thuật viên, cũng như công suất và năng lượng tính toán cao. Việc áp dụng blockchain mang lại cơ hội biến nó trở thành độc quyền.
DARIA SHAPOVALOVA: Nó phá vỡ sự hiểu biết về thời trang có thể là gì. Mục tiêu là dân chủ hóa thời trang trong không gian kỹ thuật số mà không làm tổn hại đến sự sáng tạo, bởi vì mọi thứ đều có thể xảy ra mà không có giới hạn của cuộc sống thực. Khái niệm độc quyền hoặc khan hiếm thể hiện rõ ràng với NFTs có thể chỉ được tối đa 20 người mặc. Lấy ví dụ, nó khác với đôi bông tai của tôi, có thể được đeo bởi 100 triệu người cùng một lúc.
L'OFFICIEL: Chúng không phải luôn là NFT, một số là file kỹ thuật số có đúng không? Bạn có làm NFT đơn lẻ không?
DS: Đôi khi có, chẳng hạn như trong một cuộc đấu giá và với các đối tác. DressX bán NFT, được hỗ trợ bởi blockchain và các file kỹ thuật số. Chúng tôi quảng bá thời trang kỹ thuật số như một ngôn ngữ và công cụ. Câu hỏi của tôi dành cho Iris là: Trong 5 hoặc 7 năm qua, thời trang đã trở nên thiên về công nghệ hơn, và các nhà thiết kế lấy cảm hứng từ đó. Cô có nhận thấy sự thay đổi này không. Và thay đổi quan trọng nhất là gì?
IVH: Khi tôi bắt đầu in 3D cách đây khoảng 11 năm, công nghệ đã là một phần quan trọng của quá trình này. Chúng tôi không phân biệt giữa file máy tính, file 3D và công việc thủ công trong xưởng may. Tất cả đều được kết nối với nhau. Chúng tôi đi qua lại giữa vật lý và kỹ thuật số. Nhiều năm trước, rất khó để giải thích cho các phóng viên. Họ hiểu “thời trang cao cấp”, nhưng đó không phải là sự tích hợp của công nghệ và thời trang cao cấp. Tôi cảm thấy như một người ngoài hành tinh khi cố gắng giải thích những gì chúng tôi đã làm. Nói chung, thời trang đang nắm bắt công nghệ nhiều hơn, vì vậy, giờ đây nó trở nên dễ dàng hơn, không chỉ cho việc tiếp thị mà còn để hiểu công nghệ trong quá trình sáng tạo. Tôi vui mừng về thực tế đã được pha trộn này. Nó mở rộng hành trình cảm xúc mà chúng ta đã xây dựng vào thế giới tưởng tượng, nơi các quy luật vật lý không giới hạn thực tế vật lý, do đó nâng cao khả năng kể chuyện. Thực tế pha trộn này cũng có thể xảy ra trong các buổi trình diễn và triển lãm, giống như câu chuyện đằng sau một diện mạo kỹ thuật số hoặc vật lý.
LO: Nghệ thuật là chìa khóa cho công việc của cô. Những cách cô đang tìm kiếm để tiếp cận nghệ thuật và công nghệ trong những năm tới là gì?
IVH: Có rất nhiều cách để nghệ thuật và công nghệ gặp gỡ. Chúng tôi đang nghiên cứu việc mở rộng các sàn diễn và triển lãm trên phương diện kỹ thuật số. Một câu hỏi mà tôi chưa trả lời là về các file kỹ thuật số có hình dạng vật lý cụ thể, chưa được hiển thị bằng kỹ thuật số. Là một nhà mốt cao cấp, chúng tôi được xây dựng dựa trên tính độc quyền và mọi thứ chúng tôi làm đều thuộc sở hữu của khách hàng hoặc bảo tàng. Chúng ta có muốn dân chủ hóa nó bằng cách cung cấp phiên bản kỹ thuật số cho nhiều khách hàng trực tuyến hơn không?
LO: Còn với DressX thì sao?
IVH: Chính xác là như vậy. Đó là một câu hỏi hấp dẫn mà tôi chưa đưa ra câu trả lời, một câu hỏi kiểm tra giá trị đang hoặc sẽ có trong tương lai và tính độc quyền của thời trang cao cấp có ý nghĩa như thế nào khi được mở rộng sang không gian kỹ thuật số. Tôi muốn biết các bạn nghĩ gì.
NM: Điều tất yếu là nghệ thuật và công nghệ gắn liền với nhau; thời trang và các ngành công nghiệp khác cũng vậy, khi công nghệ thâm nhập khắp mọi nơi. Lĩnh vực công nghệ sáng tạo được tạo thành từ một kỷ nguyên mới của các nghệ sĩ tìm cách ứng dụng nghệ thuật và thời trang vào công nghệ. Về tính độc quyền kỹ thuật số, thời trang cao cấp vật lý thậm chí còn độc quyền hơn sự hiện diện kỹ thuật số của nó. Điều này cũng xảy ra đối với sự hiện diện vật lý của chúng ta. Nhưng vẫn có chỗ cho một không gian khác của thời trang, nghệ thuật và sự sáng tạo. Thời trang cao cấp kỹ thuật số tồn tại; nó không chỉ là thị trường đại chúng. Điều thú vị là vẫn chưa có chiến lược nào cho không gian này.
LO: Quả là một ví dụ thú vị về vai trò của blockchain. Câu hỏi tiếp theo: công nghệ đã cho phép cả hai đưa thời trang lên một tầm cao mới. Nhưng điều này có thể đi bao xa?
IVH: Tình yêu thời trang của tôi chủ yếu là ý tưởng, cảm hứng và cách kể chuyện đằng sau quá trình sáng tạo. Nó mang lại bản sắc không chỉ đơn giản là một sản phẩm. Tôi vui mừng với sự mở rộng không giới hạn vào thế giới kỹ thuật số mà tôi đang làm việc. Trong tương lai, tôi muốn tạo ra toàn bộ môi trường xung quanh giao diện, hoàn toàn khiến mọi người đắm chìm trong một kiến trúc động học. Không có giới hạn. Câu chuyện này hấp dẫn bởi vì thời trang cao cấp ban đầu là kể chuyện, nhưng trong 50 năm qua, quá trình công nghiệp hóa và nâng cấp đã diễn ra rất nhanh. Cuộc cách mạng thời trang kỹ thuật số đã làm đảo lộn tình trạng này.
LO: Bạn có chơi trò chơi điện tử không, Iris?
IVH: Tôi chơi trò Horizon mới. Tôi đang khám phá thế giới kỹ thuật số, nhưng tôi không vội. Tôi sẽ làm điều đó khi nó tăng thêm giá trị. Tôi không muốn đánh mất niềm yêu thích giải trí thể chất. Chúng ta có thể mặc quần áo DressX ở Horizon không?
DS: Trong trò này thì không. Chúng tôi không thường xuyên hợp tác. Hiện tại, ta chưa thể chỉ cần nhấn một nút và có trang phục DressX trên mọi nền tảng được. Nhưng một ngày nào đó, bất kỳ người chơi nào trong bất kỳ trò nào cũng có thể mặc chúng.
IVH: Giống như âm nhạc; bây giờ tôi có thể nghe trên bất kỳ nền tảng nào. Nó cũng tương tự vậy, phải không?
DS: Các công nghệ trong tương lai sẽ cho phép tạo ra một tủ quần áo kỹ thuật số trong các trò chơi khác nhau.
IVH: Chúng ta không thể nói về toàn bộ ngành công nghiệp thời trang, nhưng tôi biết rất nhiều nhạc sĩ gặp khó khăn với âm nhạc số hóa. Không phải vì họ không trực tuyến, mà vì các công ty lớn như Spotify đã lấy hết tiền của họ. Đó là một sự tụt hạng đối với các nghệ sĩ. Tôi hy vọng thời trang không mắc phải sai lầm tương tự. Chúng hoàn toàn dành cho thời trang kỹ thuật số, nhưng nội dung sáng tạo phải mang lại lợi nhuận cho các nghệ sĩ kiếm sống.
NM: Giờ đây, nền kinh tế kỹ thuật số đang hình thành, các nhà thiết kế và nhà sáng tạo cần tham gia vào việc tạo ra các quy tắc mới này, để lợi ích của tất cả mọi người liên quan được công nhận. Ví dụ, ngay cả khi bạn biết cách phục sức trong game, thì bạn cũng không thể áp dụng nó trong mọi trò được, vì một nhà thiết kế game có người chơi phải xứng đáng nhận được thù lao. Các nhà sáng tạo thời trang và công nghệ phải tham gia vào việc định hình thị trường mới này. Tại sao phải đợi cho đến khi các quy tắc của không gian mới này được thiết lập?
LO: Trớ trêu thay, ngành công nghiệp âm nhạc bây giờ đòi hỏi nghệ sĩ phải lưu diễn không ngừng để kiếm lợi nhuận. Công nghệ ảnh hưởng nhiều nhất đến người tiêu dùng của bạn như thế nào?
NM: Từ góc độ người tiêu dùng, tôi nhận thấy sự quan tâm, độ nhiệt tình và một loạt các cảm xúc và phản ứng khi họ lần đầu tiên mặc thời trang kỹ thuật số. Nó làm họ ngạc nhiên và khơi dậy những cảm xúc thực sự.
DS: Chúng tôi nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng là đón nhận thời trang theo một chiều hướng mới, ngoài quần áo. Chúng ta vẫn chưa có mặt ở đó, nhưng thời trang kỹ thuật số sẽ trở nên phổ biến trong thế giới kỹ thuật số cũng như trong thế giới vật lý bởi vì là con người, chúng ta cần và khao khát quần áo.
LO: Thời trang kỹ thuật số ảnh hưởng đến tính bền vững như thế nào?
IVH: Tôi rất vui khi thấy thời trang kỹ thuật số có tác động đến tính bền vững. Thời trang có quá nhiều thứ để giải quyết trong những năm tới; gần như không thể tưởng tượng được. Một vấn đề lớn là sản xuất thừa mứa. Số hóa thời trang có nghĩa là đầu tiên tạo ra một bộ sưu tập kỹ thuật số, nhận phản hồi từ người mua hàng, sau đó sản xuất những gì họ đặt hàng. Đây là cách hoạt động của thời trang cao cấp. Nó hợp lý, nhưng chúng tôi đã rời khỏi hệ thống đơn giản này. Thời trang kỹ thuật số sẽ thu hẹp khoảng cách giữa người tiêu dùng và thương hiệu.
NM: Chúng tôi đã kiểm tra cách tiếp cận này thông qua sự hợp tác của chúng tôi với Farfetch, với Balenciaga, Dolce & Gabbana, Off-White và những bên khác. Thay vì sản xuất trước, họ đặt hàng trước và chỉ làm theo số lượng đã đặt. Kể chuyện thời trang để tiếp thị và tiêu dùng có thể xảy ra mà không cần sản xuất vật chất. Ví dụ, việc quảng bá các bộ sưu tập mới có thể liên quan đến việc sản xuất 100 mẫu để gửi cho 50 người có ảnh hưởng; thay vào đó, những sản phẩm may mặc này có thể được gửi bằng kỹ thuật số, giảm lượng khí thải carbon. Thời trang kỹ thuật số là một giải pháp bền vững hơn nhiều.
LO: Iris đã giới thiệu công nghệ cho thời trang cao cấp "thực" và DressX đi tiên phong trong tủ quần áo "ảo". Chúng bổ sung cho nhau như thế nào?
IVH: Bản chất của chúng ta là khao khát những điều đẹp đẽ. Nếu chúng ta có một tủ quần áo kỹ thuật số phong phú, chúng ta có thể chọn lọc và nhận thức rõ hơn về những gì chúng ta sở hữu. Khi tôi mua một thứ gì đó, tôi đeo nó trong vòng 10 đến 20 năm, chỉ sở hữu những món đồ mà tôi yêu thích thôi. Một tủ quần áo kỹ thuật số nơi bạn có thể thể hiện nhiều hơn sẽ bổ sung thêm một khía cạnh mới cho sự bền vững.
LO: Vì vậy, bạn gợi ý rằng kỹ thuật số sẽ lấp đầy sự thôi thúc muốn một cái gì đó mới?
IVH: Nó sẽ cho phép chúng tôi thay đổi danh tính của mình thường xuyên hơn, điều mà nhiều người cần. Đó là một sự mở rộng tuyệt vời của ham muốn mà vẫn không gây hại. Một phản hồi mang tính phản biện hơn là chúng ta vẫn cần nhận thức trong thế giới kỹ thuật số, bởi vì mọi thứ được tạo ra đều sử dụng năng lượng và sức mạnh sáng tạo; chúng ta không nên mua 20 trang phục kỹ thuật số mỗi ngày. Nó là không giới hạn, nhưng cũng không phải là vô hạn.
LO: Câu trả lời rất hay. Làm thế nào để tính bền vững trở thành tiêu chuẩn cho doanh nghiệp của bạn?
DS: Công ty của chúng tôi nói không với carbon. Do đó, chúng tôi thiết lập tiêu chuẩn về lượng phát thải CO2 trong việc tạo ra các vật phẩm và để mọi người mặc chúng. Mặc dù sản xuất ít gây hại cho môi trường nhưng chúng ta vẫn cần cân nhắc xem chúng ta mua và mặc bao nhiêu chiếc.
NM: Cũng cần phải giáo dục người tiêu dùng rằng thời trang kỹ thuật số có giá cả. Xã hội phụ thuộc vào mức tiêu thụ năng lượng và tài nguyên cho mọi thứ, nhưng điện thì phải trả giá đắt.
IVH: Tôi tò mò về nhu cầu đối với nền tảng này, như Netflix và Spotify đã tính phí truy cập cho ứng dụng của mình.
LO: Như mô hình subscribe chẳng hạn?
IVH: Vâng. Bạn chọn một cái gì đó bạn muốn mặc theo sở thích của bạn. Một số người muốn sở hữu nó, nhưng nếu chúng ta nghĩ về những gì chúng ta nhận được từ nó, chúng ta có thể chia sẻ lại nó với người khác và điều này có thể có ích. Tôi sử dụng cùng một quy trình thiết kế cho giao diện kỹ thuật số hoặc vật lý, vì vậy kết nối của tôi với sản phẩm là tương tự. Sẽ thật đáng tiếc nếu một người chỉ mặc nó đúng một lần.
LO: "Vô thực" là một từ có thể dùng để mô tả tác phẩm của cả hai. Bạn định nghĩa nó như thế nào?
DS: Cơ hội được ở trong các thế giới trực tuyến khác nhau và tạo ra những bộ quần áo phá vỡ quy luật của thể chất đã khiến DressX trở nên khác hẳn thế giới khác. Cũng như làm việc với nhiều sự sáng tạo nhất có thể. Trong thời trang truyền thống, rất khó để hợp tác, nhưng trong kỹ thuật số thì dễ dàng hơn. Với NFT, số tiền thu được có thể được phân phối thông qua bán hàng thứ cấp. Điều này là không thể trong thời trang. Điều gì sẽ xảy ra nếu Christian Lacroix nhận được tiền từ lần bán quần áo thứ hai hoặc thứ ba? Có lẽ anh ta đã không phá sản.
IVH: Khi ai đó khoác lên mình trang phục của tôi, họ sẽ khám phá ra điều gì đó mới mẻ và chưa được biết đến trong bản thân họ. Thời trang kỹ thuật số cho phép chúng ta thay đổi cách thể hiện bản thân. Điều này sẽ truyền cảm hứng cho mọi người trở nên linh hoạt và thử nghiệm hơn trong danh tính của họ, bởi vì nó có thể được thay đổi vào ngày hôm sau.
LO: Như thể bạn không cần phải trói buộc mình vào một ý tưởng nào đó?
IVH: Bạn có thể thử những thứ khác nhau và trải nghiệm những cộng đồng khác nhau nếu Metaverse là một phần trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tôi nghĩ mọi người sẽ đón nhận sự siêu nhiên của họ, và những người từ các cộng đồng khác cũng vậy. Việc tiến vào vũ trụ này để khám phá những vũ trụ khác sẽ dễ dàng hơn.
LO: Tình trạng hiện tại của cả hai đều rất dễ dàng hợp tác. Các cạn có thể hợp tác với các bên khác theo những cách nào?
IVH: Tôi có những màn hợp tác "thực" với thế giới, nhưng tôi cũng có những mối hợp tác cá nhân khác. Tôi đang cộng tác với một nhà triết học ở cấp độ cá nhân và tinh thần, người truyền cảm hứng cho tôi qua các cuộc trò chuyện. Tôi thường tiếp xúc với các kiến trúc sư, nghệ sĩ, vũ công, nhạc sĩ và các công ty... Tôi không cảm thấy cần thiết phải giao tiếp, nhưng tôi thích có một góc độ khác của mọi thứ.
NM: Mọi thứ diễn ra trong không gian thời trang kỹ thuật số đều bắt nguồn từ sự hợp tác với những người có trình độ và kỹ năng khác nhau nhưng tư duy giống nhau.
IVH: Đó là điều tôi rất yêu thích; do đó nó được liên kết với một xưởng may truyền thống, nơi các nghệ nhân với các kỹ năng khác nhau cộng tác cùng với nhau. Trong không gian kỹ thuật số cũng giống như vậy, như một lực lượng tri thức tập thể.
LO: Bạn sẽ nói gì với những người hoài nghi về Metaverse / thời trang kỹ thuật số?
NM: Khi mọi người chỉ trích Metaverse, tôi nói, “Còn nhớ chiếc iPhone đầu tiên không? Hãy nhìn những gì bạn có ngày hôm nay”. Công nghệ sẽ đi đến đó. Bạn chấp nhận nó càng nhanh thì nó sẽ càng sớm trở nên tốt hơn.
IVH: Chính xác. Tôi cũng sẽ nói như vậy. Cần phải có trí tưởng tượng để hiểu cách nó sẽ tương tác trong Metaverse và hình dung ra tiến trình của nó, điều này sẽ trở nên trực quan và "người" hơn. Mọi người sẽ có thể chọn những gì nó làm cho họ, chẳng hạn như một trò chơi, một cuộc triển lãm hoặc một trải nghiệm mua sắm tuyệt vời. Bất cứ ai chỉ trích nó đều không hiểu được sự tương tác trong vài năm tới.
Theo Roxane Robinson
