BAFTA 2024: Emma Stone lập kỳ tích với 3 đề cử, "Saltburn" tạo bất ngờ lớn
Là một trong những giải thưởng điện ảnh (phát sóng) danh giá nhất nhì dành cho các tác phẩm và nghệ sĩ nói tiếng Anh, BAFTA tiếp tục gây tranh cãi vì hệ thống bỏ phiếu bầu chọn "khác người" dẫn tới bảng đề cử khiến dân tình phải bàn tán...
Phim "nóng" được cổ vũ nồng nhiệt
"Poor Things" của đạo diễn người Hy Lạp Yorgos Lanthimos, gặt hái 11 đề cử danh giá, chỉ xếp sau con số 13 của "Oppenheimer". Trong số 11 đề cử, "Poor Things" hai lần có mặt ở hạng mục phim hay nhất bao gồm Phim Anh quốc hay nhất và Phim hay nhất. Mặc dù để trượt đề cử đạo diễn, Lanthimos vẫn có khả năng thắng BAFTA nhờ là nhà đồng sản xuất của bộ phim. "Poor Things" vừa được công chiếu tại hồi 12 tháng 1 vừa qua, tạo hiệu ứng tốt, đồng thời giành được vô vàn lời khen ngợi từ giới phê bình trong đó tờ The Guardian hai lần chấm phim 5/5 sao và cho rằng bộ phim hài hước, sáng tạo, "đục nước" về ý niệm Frankenstein! Bộ phim được Yorgos Lanthimos "thai ghén" từ 2009 khi ông quyết định thương thảo mua lại tiểu thuyết cùng tên của Alasdair Gray để chuyển thể thành phim. Kế hoạch chuyển thể không thể nhanh chóng thực hiện, sau khi Alasdair Gray qua đời và Lanthimos bận rộn với các dự án ở Hollywood. Đến khi Lanthimos gặp gỡ Emma Stone trong quá trình làm "The Favourite" năm 2018, ông mới bắt đầu phát triển lại dự án; và để chắc chắn chọn đúng diễn viên, cả Lanthimos và Stone đã làm việc trước với phim ngắn "Bleat" trước khi bắt đầu ghi hình "Poor Things" vào năm 2021.
Câu chuyện li kì và giật gân về Belle Baxter - một cô gái xinh đẹp nhưng yểu mệnh, nhanh chóng được "cứu sống" bởi bác sĩ lập dị Godwin Baxter trong cuộc thí nghiệm điên rồ, thật sự khiến khán giả choáng ngợp trước ý tưởng táo bạo của Godwin Baxter dưới bàn tày nhào nặn của Yorgos Lanthimos. Yếu tố liêu trai, tính dục và cả tâm sinh lý phụ nữ... được tái hiện chân thực, có lúc khiến người xem "giật mình" vừa thích thú nhưng cũng vừa cảm giác quái gỡ bởi thế giới kì ảo trong "Poor Things". Đấy là chưa kể, một ngôi sao hạng A từng giàn giải Oscar như Emma Stone chấp nhận quay các cảnh nóng táo bạo bậc nhất sự nghiệp, dưới hình thức tác phẩm chính thống của Searchlight Pictures, khiến giới mộ điêu xa gần ca ngợi hết lời về mức độ dũng cảm, "hi sinh" vì nghệ thuật của ngôi sao 35 tuổi này.
Nhờ màn hóa thân thành Bella, Emma Stone nhận đề cử thứ 5 cho vai trò diễn xuất tại BAFTA - nơi cô từng thắng vào năm 2017 với "La La Land". Nhưng có điều thú vị hơn, là nhờ đóng góp vai trò sản xuất phim mà Stone có thêm hai đề cử cho "Poor Things" dành cho phim hay nhất, nâng tổng đề cử cho Emma Stone tại BAFTA năm nay lên con số 3 - một kỉ lục hiếm khi xuất hiện. Tuy nhiên bất ngờ ở chỗ, ngoài Stone thì các diễn viên nam trong "Poor Things" đều trượt đề cử bao gồm cả Mark Ruffalo và Willem Dafoe - hai cái tên vốn trước đó đã thắng một số giải phụ và được đề cử ở khá nhiều nơi. Kết quả này không ảnh hưởng nhiều tới Stone, bởi với sự ủng hộ từ khán giả và giới phê bình, khả năng ra về tay trắng của Stone trở nên hiếm hơn bao giờ hết.
Hi sinh vì cảnh nóng chẳng kém Emma Stone, là tài tử Barry Keoghan trong "Saltburn" - tác phẩm mang chủ đề LGBTQ+ có nhiều cảnh quay giật gân. Keoghan vốn là diễn viên gốc Ireland, nổi tiếng từ ảnh đàn Anh quốc qua các tác phẩm sử thi như "71" hay "Dunkirk" và có 4 lần được BAFTA xướng tên đề cử mà đáng chú ý nhất là chiến thắng đầy bất ngờ với "The Banshees of Inisherin" vào năm ngoái, vượt qua ứng viên sáng giá Ke Huy Quan, chứng tỏ Barry Keoghan là cái tên rất được lòng BAFTA. So với các màn trình diễn hấp dẫn trước, vai diễn Oliver Quick - chàng sinh viên con nhà nghèo trong "Sultburn" là bước tiến dài khi Keoghan phải thể hiện những biến chuyển tâm lý phức tạp, đặc biệt nhân vật này có tình cảm với một nam sinh "con nhà giàu" khác trong trường, đến nỗi bị ám ảnh đến cuối cùng.
Nếu "Poor Things" ngập cảnh nóng thì "Sultburn" dư thừa cảnh quay "thiếu vải" của Barry Keoghan hay Jacob Elordi trong đó đoạn kết phim khiến khán giả khó tính phải cau mày vì mức độ "dị" của nữ đạo diễn Emerald Fennell khi để cho nhân vật Oliver Quick ân ái với "ý trung nhân" của mình từ một nấm mồ vừa mới chôn cất. Đề cử Nam chính dành cho Barry Keoghan và đề cử Phim Anh quốc hay nhất cho "Sultburn" là nỗ lực ghi nhận tài năng của chính Keoghan và góc nhìn độc đáo của Fennell về thế giới học đường Oxford cùng những "thiên thần" dễ chịu tổn thương vì xã hội. Không chỉ Barry Keoghan mà hai diễn viên có màn diễn ấn tượng khác là Jacob Elordi và Rosamund Pike cùng được đề cử hạng mục Nam Nữ diễn viên phụ, trong đó Jacob Elordi nhận thêm đề cử Ngôi sao triển vọng nơi mà cả Emma Stone và Keoghan cũng từng được vinh danh.
Ít "kèn trống", không có nhiều chiến dịch quảng bá, số phận "Saltburn" giống hết bộ phim trước đây của nữ đạo diễn Emerald Fennell là "Promising Young Woman" nhưng được cái, nhờ cộng đồng Pride mà "Saltburn" - một phim về ảo ảnh tình ái giữa những chàng trai không cùng tầng lớp, giúp phim "phủ sóng" mạng xã hội một thời gian nhờ nhiều cảnh quay đẹp mắt, siêu thực và nhất là "visual" của Jacob Elordi lẫn vẻ si tình mê muội của Barry Keoghan. Ngoài "Poor Things" và "Saltburn", BAFTA còn tôn vinh tác phẩm "How to Have Sex" khai thác đề tài tâm sinh lý của các cô cậu thanh niên trẻ nổi loạn...
Những bấy ngờ khó đoán ở hạng mục diễn xuất
Một trong những phim tình cảm lãng mạn nổi tiếng nhất năm qua - "Past Lives" tiếp tục đường đua giải thưởng cuối năm, tuy nhiên nhiều bất ngờ đã xảy ra ở BAFTA. Phim chỉ ẵm một đề cử Kịch bản gốc cho nhà làm phim Celine Song, trong đó hai diễn viên chính bao gồm Greta Lee và Teo Yoo lại không thể cùng hội ngộ ở BAFTA khi chỉ Teo Yoo lọt vào đề cử Nam chính trong khi trước đó, Greta Lee là cái tên xuất hiện ở nhiều "mặt trận" giải thưởng, thậm chí đã thắng vài giải nhỏ ở Mĩ. Với đề cử này, Yoo trở thành diễn viên Hàn đầu tiên có vinh dự ở BAFTA nhưng người hâm mộ lo lắng rằng với tên tuổi kém tiếng, lại không có chiến dịch quảng bá, Teo Yoo khó tạo nên "lịch sử" ở Oscar khi đề cử diễn ra vào tuần tới. "Past Lives" có doanh thu khả quan nhờ hiệu ứng "truyền miệng" và đã có một năm thành công mỹ mãn so với một tác phẩm thuần túy tình cảm.
Cũng là một phim tình cảm được khen ngợi nhiều trong năm qua nhưng chưa được phát hành rộng rãi - "All of Us Strangers" của Andrew Haigh là một phim "thuần Anh" nhưng lại không thể giúp nam chính Andrew Scott nhận đề cử BAFTA trong khi hai bạn diễn còn lại là Paul Mescal và Claire Foy đều được đề cử. Nhiều người hâm mộ tỏ ra bất bình thay cho Scott, bởi BAFTA được cho là cơ hội duy nhất để tôn vinh Scott vì anh khó có sức cạnh tranh ở Oscar, thậm chí là cả việc được đề cử! Trong "All of Us Strangers", Scott thủ vai Adam - một nhà văn cô độc có những kí ức kì ảo về cha mẹ của mình - những người đã qua đời vì tai nạn cũng như hành trình "đi tìm bản dạng giới" khi gặp được Harry - một thanh niên trẻ tuổi. Phim có điểm số rất cao 88/100 trên Metacritic, và tràn trề khả năng thắng giải Phim Anh quốc của năm.
BAFTA luôn có lối đi riêng, không chịu ảnh hưởng từ Oscar hay các giải thưởng báo chí ở Mĩ, có thể thấy rõ nhất khi năm ngoái họ đã trao các giải thưởng không trùng lặp với Oscar, kể cả các ứng viên "nặng kí" nhất. Năm nay, điều đó liệu có thể xảy ra khi Sandra Hüller - diễn viên người Đức, ẵm hai đề cử diễn xuất cho Nữ chính ("Anatomy of a Fall") và Nữ phụ ("The Zone of Interest")? Việc nhận đề cử đôi chưa nói lên điều gì, nhưng khi hai tác phẩm Sandra Hüller đều lọt vào đề cử Phim hay nhất, dân tình tin rằng cô đang có nhiều cơ hội giành chiến thắng một trong hai hạng mục, tạo nên cuộc cạnh tranh thú vị giữa các diễn viên tài năng kiệt xuất. Nếu "The Zone of Interest" đặt nặng tính thể nghiệm, không nhiều kịch tính cao trào thì "Anatomy of a Fall" (đã chiếu tại Việt Nam) mang đến nhiều trường đoạn giúp Hüller thể hiện tâm lý giằng co, dày vò... khi bản thân nhân vật bị cả xã hội nghi ngờ là "ra tay" sát hại người chồng chỉ vì những xung đột cá nhân, nghề nghiệp...
Điều khiến dân tình "phẫn nộ" là hệ thống bỏ phiếu Top 3, phiếu cứu... ở BAFTA đã "giết chết" cơ hội đề cử Lily Gladstone - ngôi sao của phim "Killers of the Flower Moon", cũng là diễn viên giành nhiều chiến thắng nhất năm qua nhờ vai diễn Mollie Burkhart - một phụ nữ Osage may mắn sống sót sau cuộc thảm sát nhằm vào tài nguyên khoảng sản của người Osage, xảy ra vào đầu thế kỷ 19. Trước BAFTA, Lily có bài phát biểu xúc động bằng tiếng mẹ đẻ tại Quả cầu vàng, khiến nhiều người tin rằng vì tính chất lịch sử và chính trị, Lily có thể thắng Oscar vào tháng ba tới. Tuy nhiên, vẫn có những tranh cãi quanh vai diễn của cô, khi đất diễn của Lily cực kì khiêm tốn so với bạn diễn Leonardo DiCaprio và Robert De Niro, chưa kể nhân vật Mollie không có cảnh quay đặc tả kịch tính - "đặc sản" Oscar ưa thích. Nhưng việc BAFTA "đánh trượt" Lily bị cho là sặc mùi kì thị sắc tộc, bởi dù sao cô vẫn là ứng viên hàng đầu ở hạng mục Nữ chính, bên cạnh Emma Stone.
BAFTA vẫn có lý tưởng riêng
Trải qua 76 mùa giải, đây là mùa giải thứ 77 và cũng là mùa giải nhiều người hâm mộ điện ảnh kì vọng BAFTA sẽ là "nhà tiên tri Oscar" như nó đã từng hàng thập kỉ trước. Tuy nhiên, BAFTA vẫn là giải thưởng ưu ái dành cho các tác phẩm và nghệ sĩ đến từ Anh quốc, do vậy họ sẽ không cố gắng chạy theo Oscar, mà tạo ra giá trị riêng, bao gồm việc trao giải cho "All Quiet on the Western Front" năm ngoái, hay đề cử diễn viên da màu Vivian Oparah trong "Rye Lane" năm nay mà bỏ qua Lily Gladstone hay Annette Bening... Sự khác biệt này tạo nên hấp dẫn cho mùa giải điện ảnh, cũng như giúp những tài năng có thêm cơ hội lộ diện và tỏa sáng. Gọi BAFTA kì thị sắc tộc là chưa chính xác, bởi với 16 đề cử diễn xuất, họ đã chọn 4 gương mặt da màu bao gồm cả châu Á... để đề cử.
Việc BAFTA có hạng mục Phim hay nhất dành cho các tác phẩm Anh quốc cũng là điểm nhấn bao năm qua, khi họ tôn trọng cống hiến của văn nghệ sĩ nước họ. Năm nay, giải thưởng này không dễ đoán bởi danh sách đề cử có nhiều cái tên cực kì ăn khách như "Wonka", "Napoleon"... nhưng vẫn không quên dành chỗ đứng cho các phim gắn mác Hollywood như "Oppenheimer" hay "The Holdovers", "Maestro"... Không như Oscar hay Quả cầu vàng, BAFTA không giành riêng hạng mục cho Ca khúc nhạc phim, đây được đánh giá là điểm trừ đáng tiếc. Các chủ nhân thắng giải sẽ được công bố vào 18 tháng 2 tới theo giờ địa phương.
