Niksen: Tránh bẫy bận rộn, tìm đến nghệ thuật “không làm gì”

Trong tiếng Hà Lan, niks (danh từ) có nghĩa là“ không có gì” và niksen (động từ) theo nghĩa đen cũng có nghĩa là "không có gì". Marjan Simons đưa ra một lời giải thích khác: niksen xuất phát từ niks doen (không làm gì cả), sau đó được viết tắt thành niksen.

Người Hà Lan theo đuổi triết lý Niksen có thể dành cả ngày không làm gì trong kỳ nghỉ, cắm trại, nằm dài trên bãi biển, ngồi thư giãn trong công viên hoặc đơn giản là ngồi trên chiếc ghế sofa trong ngôi nhà của mình. Còn bạn, lần cuối cùng bạn thật sự “không làm gì” là khi nào?

Chúng ta đang sống trong kỉ nguyên tôn vinh sự bận rộn, rằng bận rộn chứng tỏ chúng ta đang sống, chúng ta đang cống hiến. Công nghệ hiện đại đôi khi làm trầm trọng thêm cảm giác bận rộn bằng cách khiến chúng ta dễ mất tập trung hơn bao giờ hết. Cách mà chúng ta đang làm việc cũng thay đổi, ranh giới giữa cuộc sống riêng tư và công việc ngày càng trở nên mờ nhạt. Những khoảnh khắc thư giãn dần trở nên ít hơn trong cuộc sống, một cách vô tình hoặc cố ý.

Sự bận rộn, vô hình chung từng làm cho ý tưởng “không làm gì” bị coi là một kiểu lười biếng. Ngay cả người Hà Lan cũng thừa nhận việc thực hành Niksen trong bối cảnh hiện đại là rất khó khăn, dù đó là nét đặc trưng trong văn hoá của họ. Nhưng trước những áp lực của cuộc sống, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch kéo dài, người ta bắt đầu tìm kiếm lại những khoảng lặng hiếm hoi như Niksen trong cuộc sống.

Có một số người đặt ra câu hỏi liệu Niksen có phải là một kiểu chánh niệm mới? Có thể đúng hoặc có thể không tuỳ theo cách bạn tận hưởng chúng. Cả hai đều có điểm chung để mang lại kết quả tuyệt vời cho tâm trí và sức khoẻ tâm thần của bạn – sự tĩnh lặng tuyệt đối, cho phép đầu óc được nghỉ ngơi.

Trong khi chánh niệm là tập trung vào hiện tại, nhìn nhận ra sự hiện hữu của bản thân và cảm nhận thế giới xung quanh, Niksen mang lại một cảm giác “thư giãn” chỉ bằng cách không làm gì. Giống như bạn đột ngột chuyển sang chế độ thư giãn vậy. Dừng suy nghĩ về một việc khiến bạn căng thẳng. Và tận hưởng triệt để chế độ tạm dừng đó.

Có một điều chúng ta biết chắc chắn rằng, chúng ta cần cho phép bản thân nghỉ giải lao để làm việc hiệu quả và sáng tạo hơn. Cơ thể chúng ta cần nó, và bộ não của chúng ta cũng cần nó để làm tốt công việc của mình. Niksen là cần thiết, không phải một sự lười biếng xa xỉ.

Chẳng thế mà trong các nền văn hoá khác nhau đều tồn tại những khái niệm mang ý nghĩa “không làm gì” tương tự như Niksen. Đó là những siesta (giấc ngủ ngắn) của người Tây Ban Nha, dolce far niente (sự ngọt ngào của việc không làm gì) của người Ý hay ngày shabbat (ngày nghỉ ngơi) của người Do Thái.

1. Lên kế hoạch cụ thể

Có một sự thật là việc “không làm gì” không hề dễ dàng với một số người. Đặc biệt với những ai đã quá “ghiền” sự bận rộn. Bạn cần một cách tiếp cận chậm rãi và có kế hoạch cụ thể. Đầu tiên hãy chọn lựa chọn thời gian phù hợp với mục đích cụ thể cho các hoạt động nghỉ ngơi.

Ví dụ như bạn ưu tiên cho các khoảng nghỉ áp dụng khi tập thể dục, làm việc, ở bên gia đình, hay dành thời gian cho riêng mình. Giống như một cuộc hẹn, bạn lên lịch trong Google Calender và cam kết thực hiện không làm gì.

3. Gợi ý áp dụng tại nơi làm việc

Ngay tại nơi làm việc bạn cũng có thể dành thời gian cho niksen. Dưới đây là một vài hoạt động bạn có thể thử:

• Nhìn vu vơ vào máy tính, ngắm nhìn quang cảnh từ văn phòng của bạn, nhắm mắt lại và thưởng thức cà phê
• Sau khi đặt bữa trưa, đừng kiểm tra điện thoại mà hãy ngồi xuống và không làm gì trong một lúc
• Khi bạn nhận thấy rằng bạn không thể tập trung vào công việc, hãy bước ra khỏi máy tính và chơi một trò chơi nào đó
• Khi bạn vừa mới đến nơi làm việc, đừng vội vàng bắt đầu làm việc trong ngày của bạn. Cố gắng chuyển từ chế độ ở nhà sang chế độ làm việc bằng cách ngồi xuống trong vài phút và không làm gì cả.
• Thực hiện tương tự sau khi bạn đã hoàn thành công việc và sẵn sàng về nhà