nyjahphong: Nghệ sĩ "đa nhiệm", tiếng nói trẻ của cộng đồng linh hoạt giới tính

Đối với nhiều người nghệ sĩ hay thậm chí các nhà phê bình và cả chính bản thân mình, tôi đã luôn quan điểm nghệ thuật là vì bản ngã cá nhân, được xây dựng phục vụ cá nhân và trên hết , tác phẩm nghệ thuật luôn thể hiện cái tôi độc đáo. Quan điểm đó vẫn thật vững vàng cho đến khi tôi có cơ hội gặp gỡ và trò chuyện cùng Phong. Đối với Phong, mặc dù tuổi đời còn rất trẻ, bạn luôn quan niệm rằng ngoài để phục vụ bản thân và thoả mãn những khát khao được “cháy hết mình” trong công việc sáng tạo, nghệ thuật cũng phần nào nên phục vụ cộng đồng và nghệ thuật nhất định phải “có trách nhiệm”. Hoạt động đủ lâu và cũng đã gặt hái được những thành công nhất định trong cộng đồng sáng tạo nội địa, Gia Phong vẫn mang đến cho tôi ấn tượng về một người trẻ khát khao được tiếp tục học tập và lĩnh hội nhiều hơn nữa.

Mặc dù là một sinh viên thiết kế thời trang, Phong tự để bản thân tiếp xúc với rất nhiều loại hình của cả nghệ thuật thị giác lẫn nghệ thuật biểu diễn. Từ một nhà thiết kế, Phong tiếp tục đứng ở vai trò nhiếp ảnh gia, sản xuất hình ảnh, nhưng đồng thời Phong cũng là một người mẫu và cũng hứa hẹn sẽ trở thành một DJ tự do. Khi được hỏi Phong làm nghề gì, không hề chần chừ, Gia Phong có ngay một đáp án rất thoả đáng “Đúng nhất thì mình là một ‘multimedium creative’, một nghệ sĩ tự do”.

Phong hãy giới thiệu ngắn gọn về bản thân bạn với độc giả L’OFFICIEL nhé.

Mình tên là Nguyễn Gia Phong, mọi người sẽ thường gọi mình bằng nickname nyjahphong, mình sinh năm 1998 tại Hà Nội, mình tham gia rất nhiều hoạt động nghệ thuật nói chung tại thành phố này. Trước đây mình là du học sinh ngành thiết kế thời trang nhưng bị ngắt quãng. Ở thời điểm hiện tại thì mình là một người làm việc trong rất nhiều lĩnh vực của sáng tạo nói chung.

Điều gì khiến Phong bắt đầu có hứng thú với nghệ thuật?

Đối với mình việc được tiếp cận và xây dựng hứng thú với nghệ thuật một phần nhờ gia đình. Dù không phải con nhà nòi làm sáng tạo, mình có một gia đình rất quan tâm đến nghệ thuật. Ngày bé mình hay được bà dẫn đi ngắm tranh sơn mài, gia đình mình cũng yêu âm nhạc nữa. Tuy nhiên mình là người đầu tiên trong gia đình chọn hoạt động trong lĩnh vực này, những thế hệ trước chỉ tham gia vào nghệ thuật như một thú vui thôi. Từ sớm mình đã biết bản thân chỉ muốn làm nghệ thuật, mình hứng thú và tự tìm hiểu rất nhiều. Gia đình đã dắt tay mình tới một mức độ vừa đủ và mình hạnh phúc vì họ đã dừng việc dẫn dắt vào thời điểm hoàn toàn thích hợp.

Vì sao Phong chọn thử nghiệm với nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau? Lĩnh vực bạn yêu thích nhất ở thời điểm hiện tại là gì?

Phân chia theo thứ tự thời gian, từ nhỏ tới năm mình 18, vẽ và thiết kế thời trang là hai lĩnh vực mình thích nhất, năm 19 tuổi mình chọn du học ngành thiết kế thời trang, tuy nhiên khoảng thời gian ở nước ngoài cho mình nhiều trải nghiệm về tâm lí hơn là kinh nghiệm thực tiễn. Nói mình yêu thích thời trang là rất đúng nhưng ‘thời trang’ là 1 cụm từ vô cùng lớn: khái niệm này bao gồm từ các hoạt động kinh doanh tới mỹ thuật, thẩm mỹ, tạo dựng hình ảnh, v.v

Mình có phong cách riêng về hình ảnh cũng như mỹ thuật nói chung và trước giờ quan điểm của mình vớí thiết kế thời trang luôn rõ ràng: thiết kế sao để không gây ảnh hưởng tới môi trường. Việc chọn luân chuyển trong nhiều mảng của nghệ thuật cũng chính vì mình sợ, bản thân là một nhà thiết kế chưa đủ giỏi khi sản xuất quần áo rất tốn kém và ô nhiễm, mình được học để làm ra những món đồ nhưng mình có gánh nặng về chất thải, trong khi chủ quan bản thân không hề muốn gây ra những tổn thất như vậy.

Vậy là từ nhà thiết kế mình trở thành một người sản xuất hình ảnh, nhiếp ảnh, chỉ đạo nghệ thuật, không gây hại cho cộng đồng hay môi trường sống là được! Làm việc với hình ảnh là công việc kiếm sống nên dĩ nhiên mình có gánh nặng và áp lực. Vậy nên một loại hình nghệ thuật khác chính là âm nhạc đã đến để phục vụ bản thân mình. DJ chính là cách để Phong giải phóng bản thân, quay về với không gian riêng và DJ cho mình cơ hội được hoàn toàn nắm quyền kiểm soát.

Bạn đã tìm ra cái tôi cá nhân của bạn trong nghệ thuật chưa? Phong trong nghệ thuật, thời trang có khác gì so với Phong của ngày thường không?

Cái tôi của mình trong nghệ thuật rất rõ ràng và không bao giờ thiếu trong những tác phẩm mình đứng tên. Thậm chí những gì mình làm giúp mình phát huy và khiến bản thân tốt lên. Mình rất muốn có một dấu ấn đậm chất nyjahphong: “queer”- linh hoạt giới tính, đa năng, “goth”, cái đẹp của sự lụi tàn, không 100% trung thành với bất kì phong cách nào, không cần phân biệt rõ ràng và mình muốn tất cả mọi thứ mình làm đều là những bản hoà âm thật khang trang.

Vậy nên mình cũng không phân biệt công việc và bản thân, việc làm nghệ thuật đã rất “bản thân” đối với mình rồi. Mình tự hào, thậm chí rất mừng khi sinh ra không phải “trai thẳng” và đồng thời không phải sống chung với những áp đặt của việc làm con trai trong một xã hội nơi vẫn tồn tại quy luật chia để chịu.

Các cơ hội làm việc với Subtle, Seeson hay Mỹ Anh và Wren Evans có ý nghĩa với Phong như thế nào?

Công việc đem lại cho mình sự ổn định, dù cũng tạm thời thôi. Mọi người rất kiên nhẫn với mình, cơ hội với Subtle, Seeson hay những cá nhân như Wren và Mỹ Anh giúp mình tìm được một cái tôi khác lớn hơn bản thân và đồng thời cũng là lực đẩy khiến mình luôn muốn cống hiến thêm cho nghệ thuật và thời trang Việt Nam nói chung. 

Mình cũng muốn xuất hiện dưới vai trò nhân vật chính. Gần đây mình đã thử làm người mẫu, trong buổi chụp việc người mẫu có suy nghĩ riêng rất thú vị. Mình vẫn còn rất nhiều thứ thuộc về cái tôi muốn thể hiện. Bất kì thiết bị gì có thể giúp mình thể hiện bản thân ngay tức khắc: máy ảnh, Instagram hay điện thoại chẳng hạn đều là những thứ không thể thiếu. Phong cũng thích được thử nghiệm. Mong khi đại dịch dịu lại mình sẽ có cơ hội DJ-live, dù sao bản thân mình đã nuôi ý định làm gì đó với âm nhạc từ rất lâu.

Phong nghĩ lợi thế của mình trên con đường theo đuổi nghệ thuật và thời trang là gì?

Đó là những mối quan hệ, lòng tốt của tập thể, những người đang làm chung đều cho mình cơ hội được học và được thể hiện. Có một điều Phong rất biết ơn đó là khi mọi người liên tục chỉ cho mình đâu là tiếng nói chung và đâu là hình ảnh riêng. Lợi ích chung luôn tốt hơn là một cá thể ích kỉ, và việc xây dựng được cộng đồng mạnh là thành tựu rất đáng nể.

Nói tới vấn đề “danh tính, giới tính”, mình biết rất nhiều bạn trẻ làm nghệ thuật không được gia đình ủng hộ, Phong thì sao, gia đình có phải chỗ dựa tinh thần của bạn không?

Phong rất biết ơn khi được sinh ra trong một gia đình quan tâm đến nghệ thuật và tiêu thụ nghệ thuật. Mọi người trong nhà mình rất cởi mở và thoải mái để mình làm thứ mình thích. Mình rất cố gắng để tự lập và thật đáng mừng khi ba mẹ vẫn luôn ủng hộ. Tuy nhiên thì giống rất nhiều bạn LGBTQ+ khác, mình là con một trong gia đình đã quen với việc đùa mà như thật, úp úp mở mở.

Mình biết gia đình thương và vẫn phần nào mong muốn một điều mà mình không thể đáp ứng. Nhưng mình rất thông cảm, dù sao ba mẹ là một thế hệ khác, lớn lên trong môi trường khác, cách sống khác, cộng đồng khác. Những thay đổi trong lịch sử và quan điểm hiện đại giúp mình không vướng vào những điều khủng khiếp như bị từ mặt. Mình chọn cười và cho qua, vẫn tốt hơn những tranh cãi. Tuy nhiên bà lại rất ủng hộ mình, bà biết thế hệ sau cởi mở hơn.

Sống qua vài cái đại dịch, con người sẽ “ngộ” ra ít nhiều những điều thay đổi và môi trường cũng thay đổi. Mình nghĩ sự ủng hộ từ gia đình rất dễ hiểu nếu họ thực sự thương con. Ba mẹ Việt ít khi tàn nhẫn, tình cảm gia đình lại là thứ ai cũng trân trọng, mình tự chọn giới hạn của bản thân, và ba mẹ cũng phần nào hiểu cho mình, mình chắc hẳn không phải con ngoan nhưng mình là người con lớn.

Phong hãy gửi vài lời cổ vũ tới cộng đồng LGBTQ+ đang hoạt động trong ngành thời trang/nghệ thuật nhé.

Bạn đã làm đến bước này thì đừng ngại tiếp tục. Nhiều tiếng nói khác biệt hơn sẽ phần nào khiến cộng đồng mở rộng và phong phú hơn, vượt ra khỏi hệ thống quy chuẩn.

Mình nghĩ nơi nào cũng sẽ phát triển tốt nếu người “queer” ở đó vì cộng đồng này sinh ra vốn dĩ đã phản đối lại một xã hội sống rất “đồng phục”. Mình mong trải nghiệm của mọi người sẽ là những động lực, mong chính giới tính sẽ là dấu ấn khiến bạn đặc biệt, để ai cũng biết đây là trải nghiệm của bạn, bạn khác biệt và bạn rất giàu tình cảm ở nhiều mức độ và nhiều đối tượng khác nhau.

Mình hay đùa rằng được làm người linh hoạt giới tính là một siêu năng lực, bạn có thế giới của riêng bạn. Từ trải nghiệm sống cùng thiểu số, cá nhân mình trở nên dễ thông cảm hơn. Dần dần, mình mong rằng cả xã hội sẽ tôn trọng, sẽ chung sống và nâng niu những trải nghiệm dù là khác biệt hay thậm chí đi ngược "tự nhiên". Mình mong mọi người sẽ được nói, sẽ đóng góp một phần dù rất nhỏ thôi, thay đổi cộng đồng và đưa ra những quy cách ứng xử “nhân hậu” nhất.

Cuối cùng, Phong có thể bật mí với L’OFFICIEL những dự định tương lai của bạn không?

Mình sẽ biểu diễn DJ và không kìm nén bản thân như bây giờ. Nhưng mình cũng không thể hứa hẹn quá nhiều. Mình vẫn sẽ sáng tạo và kể những câu chuyện của những con người với khao khát được nói nhưng từ ngữ không đủ trọn vẹn với cái tôi đặc sắc của họ, và qua đó, hy vọng rằng tiếng nói của cá nhân mình cũng sẽ dần được cởi mở hơn.

Cảm ơn Phong vì những chia sẻ rất thú vị, chúc bạn thành công trong con đường sự nghiệp tương lai.

Hình ảnh: NVCC