L'O Tết: Vì sao nên ăn thực phẩm lên men như dưa muối mỗi ngày, không chỉ riêng dịp Tết?
Dù vẫn còn nhiều điều chưa được khám phá về cơ chế tác động của thực phẩm lên men, thế nhưng một điều chắc chắn là chính sự đa dạng của hệ vi khuẩn trong những thực phẩm này mới là yếu tố then chốt.
Bạn đã từng nghe về những lợi ích tuyệt vời mà thực phẩm lên men như kim chi hay sữa chua mang lại cho sức khỏe. Nhưng bạn có biết rằng mỗi ngày, chúng ta vô tình thưởng thức rất nhiều thực phẩm lên men mà không hề hay biết? Từ tách cà phê buổi sáng, giọt nước tương trong bữa ăn, miếng sô cô la tan chảy nơi đầu lưỡi đến ly rượu vang đỏ đầy mê hoặc – tất cả đều là thành quả của quá trình lên men.
Thế nhưng, trước khi bạn vội xem đây là cái cớ hoàn hảo để nhâm nhi thêm một ly rượu hay tách cà phê, hãy dừng lại một chút. Lợi ích sức khỏe của thực phẩm lên men không đơn giản như vẻ ngoài của chúng.
Trên thực tế, không phải loại thực phẩm lên men nào cũng tốt. Chúng được chia thành hai nhóm: loại chỉ đơn thuần nâng tầm hương vị và loại chứa men vi sinh thực sự có lợi. Cà phê và ca cao, mặc dù có những lợi ích sức khỏe nhất định, lại không chứa men vi sinh, do đó chúng thuộc nhóm thực phẩm được lên men chỉ để tăng hương vị. Ngược lại, kim chi và dưa cải bắp chứa men vi sinh sống, góp phần đáng kể vào sức khỏe hệ tiêu hóa. Những thực phẩm lên men có lợi thường là những món ít qua chế biến và sở hữu hương vị thơm ngon nhờ quá trình lên men tự nhiên. Ngoài kim chi và dưa cải bắp, sữa chua, miso, bánh mì bột chua và một số loại pho mát cũng nằm trong danh sách này.
Tìm hiểu về quá trình lên men
Trước khi tủ lạnh xuất hiện, con người đã sử dụng kĩ thuật lên men (fermentation process) để kéo dài tuổi thọ của rau củ. Mãi đến thế kỷ gần đây, khoa học mới bắt đầu hé lộ những lợi ích sức khỏe ẩn chứa trong các thực phẩm này.
Hiểu một cách đơn giản, quá trình lên men là sự tác động của vi sinh vật – chẳng hạn như vi khuẩn axit lactic – lên đường tự nhiên trong thực phẩm trong môi trường không có oxy. Kết quả là sự hình thành axit lactic và axit axetic, không chỉ giúp bảo quản thực phẩm mà còn mang đến hương vị, cấu trúc hoàn toàn mới. Theo các nhà nghiên cứu tại Viện Max Rubner (Đức), đây là quá trình “tiêu hóa trước” thực phẩm, giúp cơ thể dễ dàng hấp thu hơn.
Ban đầu, ý tưởng về thực phẩm tiêu hóa trước có thể không mấy hấp dẫn. Nhưng khi hiểu rõ, bạn sẽ thấy đây chính là bí quyết giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru mà không tốn quá nhiều sức. Nhờ quá trình lên men, những nguyên liệu khá khó ăn với nhiều người như rau củ quả được biến hóa thành các món ăn dễ chịu và thân thiện với đường ruột.
Những lợi ích tuyệt vời của thực phẩm lên men
Tăng cường hệ thống miễn dịch
Bạn có biết rằng tới 70% hệ miễn dịch của cơ thể tập trung ở đường ruột? Đây chính là lý do vì sao việc nuôi dưỡng một hệ vi sinh cân bằng là yếu tố quan trọng để tăng cường sức đề kháng.
Một nghiên cứu từ King’s College London đã hé lộ sức mạnh tiềm ẩn của quá trình lên men, các men vi sinh và hợp chất hoạt tính sinh học được tạo ra trong giai đoạn này hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Bên cạnh đó, chúng còn cung cấp vitamin và chất chống oxy hóa. Lấy kim chi làm ví dụ, món ăn này chứa hàm lượng vitamin C dồi dào giúp cơ thể chống lại bệnh tật, đặc biệt trong những ngày đông lạnh giá.
Kiểm soát cân nặng
Ngoài việc hỗ trợ trao đổi chất, men vi sinh trong thực phẩm lên men còn góp phần ổn định đường huyết và thúc đẩy quá trình đốt cháy chất béo. Một nghiên cứu tại Hàn Quốc đã phát hiện rằng những người tiêu thụ kim chi hằng ngày trong thời gian dài không chỉ cải thiện tỷ lệ mỡ cơ thể và huyết áp mà còn cảm nhận được sức khỏe tổng thể tăng lên rõ rệt. Hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, cùng với đó là cảm giác nhẹ nhàng, tràn đầy năng lượng.
Dù vẫn còn nhiều điều chưa được khám phá về cơ chế tác động của thực phẩm lên men, thế nhưng một điều chắc chắn là chính sự đa dạng của hệ vi khuẩn trong những thực phẩm này mới là yếu tố then chốt. Theo Viện Max Rubner, không phải từng vi khuẩn đơn lẻ mà chính sự cộng hưởng giữa chúng mới tạo nên những lợi ích sức khỏe tối ưu. Hơn thế nữa,, thực phẩm lên men còn chinh phục vị giác người thưởng thức. Hãy thử một miếng bắp cải muối – ngay lập tức, bạn sẽ cảm nhận được sự bùng nổ của các tầng hương vị: chua thanh, cay nồng, đậm đà, và đôi khi còn phảng phất chút ngọt tinh tế.
Ảnh: Pexel
