Có những thước phim bước ra từ hội họa
Năm 1921, nhà lý thuyết phim người Ý Ricciotto Canudo bắt đầu gọi điện ảnh bằng thuật ngữ "settima arte", hay "nghệ thuật thứ bảy", ý nói làm phim là việc kết hợp sáu loại hình nghệ thuật đến trước nó, bao gồm kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc, khiêu vũ và thơ ca. Chính vì lẽ đó, không lạ gì khi ta nhìn thấy những ảnh hưởng từ các bậc thầy đi trước trong phim ảnh.
Hội họa cùng những bức tranh, tuy luôn ở trạng thái tĩnh, vẫn luôn là một điểm tham chiếu trực quan cho bố cục, màu sắc và chủ đề của nhiều bộ phim. Đạo diễn có thể trực tiếp tôn vinh một tác phẩm nghệ thuật, như bộ phim Shirley: Visions of Reality (2013, đạo diễn Gustav Deutsch) đã tái hiện bức tranh New York Movie (1939, họa sĩ Edward Hopper) cùng 13 bức tranh khác của họa sĩ để mô tả văn hóa và tinh thần thời đại của nước Mỹ vào giữa thế kỷ XX; hay bộ phim Dreams (1990, đạo diễn Akira Kurosawa) sử dụng bức tranh Wheatfield With Crows (1890, họa sĩ Vincent Van Gogh) để đưa khán giả vào giấc mộng ban ngày của một nghệ sĩ đầy tham vọng và cảm giác gấp rút khi phải tranh thủ phác họa cảnh tượng trước mắt trước khi trời trở tối.
Bên cạnh đó, cũng có những đạo diễn chỉ lấy một hình ảnh, một chi tiết trong tranh để xây dựng hình tượng nhân vật. Đó có lẽ là điều đã xảy ra trong bộ phim Mad Max: Fury Road (2015, đạo diễn George Miller) và tác phẩm The Elephants (1948, họa sĩ Salvador Dali); hoặc bức tự họa Standing Male Nude (1911, họa sĩ Egon Schiele) phảng phất trong bộ phim Joker (2019, đạo diễn Todd Phillips).
Đôi khi, nguồn cảm hứng nghệ thuật xuất hiện trong những mô típ hình ảnh tạo nên bộ phim, như cách tranh thủy mặc Trung Hoa hiện lên trong bộ phim Vô Ảnh (2018, đạo diễn Trương Nghệ Mưu) qua gam màu trắng-đen-xám, cùng việc tận dụng không gian và bóng tối. Tranh phong cảnh Trung Hoa cũng được đặc tả trong cảnh mở đồ của bộ phim Ngọa Hổ Tàng Long (2000, đạo diễn Lý An), qua cây cầu nhỏ bắc ngang dòng suối, và nhà cửa, cây cối, núi non…
Đặc biệt hơn cả là khi nguồn cảm hứng nghệ thuật hiển hiện rõ rệt trong cảnh phim, nhưng đã được điều chỉnh sao cho phù hợp với câu chuyện, văn hóa và bối cảnh phim. Ở đất nước mặt trời mọc, đạo diễn Yasujiro Ozu không chỉ sử dụng hình ảnh và bố cục từ nhiều bức tranh khắc gỗ ukiyo-e, mà còn lấy cảm hứng từ sân khấu kịch Noh và kịch Kabuki. Tuy nhiên, ông đã chuyển thể một thứ đã tồn tại nhiều thế kỷ vào một phương tiện mới. Từ những cảm xúc nghệ thuật, ông phát triển chúng sao cho phù hợp hơn với thời đại, tuy vẫn bảo toàn và tôn trọng những bộ môn nghệ thuật quan trọng nhất trong lịch sử Nhật Bản. Sự thay đổi để phù hợp với câu chuyện, hay đưa đến những góc nhìn mới, cũng có thể được tìm thấy trong sự tương đồng giữa bộ phim Schindler's List (1993, đạo diễn Steven Spielberg) với bức tranh The Problem We All Live With (1964, họa sĩ Norman Rockwell), hay bộ phim Moonlight (2016, đạo diễn Barry Jenkins) và tác phẩm La Robe du soir (1954, họa sĩ René Magritte)... vốn là những tựa phim nặng tính chính trị và nhân văn.
Có thể thấy trong những bộ phim lừng lẫy này tràn đầy niềm ngưỡng mộ và tự hào đối với những lớp thế hệ nghệ sĩ đi trước. Và đến nay, phim ảnh cũng đã trở thành một phương tiện, nguồn cảm hứng, và nguồn tham khảo cho các nghệ sĩ hiện đại. Đây đó luôn xuất hiện bảng màu của Vương Gia Vệ, hay bố cục của Wes Anderson, hay sự kỳ dị của Tim Burton… Phim ảnh, cùng với những loại hình nghệ thuật khác, luôn song hành để nâng cao các giá trị truyền thống sao cho phù hợp với thị hiếu và thẩm mỹ của thời đại mới.
