"The Substance" - Khi thời trang kể câu chuyện ám ảnh về sắc đẹp
Không chỉ thu hút với cốt truyện xoáy sâu vào ám ảnh diện mạo và những chuẩn mực sắc đẹp, bộ phim kinh dị The Substance còn ghi điểm mạnh mẽ nhờ thiết kế trang phục gây ấn tượng về mặt thị giác lẫn cảm xúc.
"The Substance" quy tụ hai nữ diễn viên tài năng Demi Moore và Margaret Qualley, chắp bút bởi biên kịch kiêm đạo diễn người Pháp Coralie Fargeat. Được ra mắt tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 77, bộ phim đã khiến khán giả đứng lên tán dương suốt 11 phút, mang về giải Kịch bản Xuất sắc nhất.
Táo bạo, đen tối, lôi cuốn và ám ảnh, The Substance nhanh chóng trở thành hiện tượng phòng vé toàn cầu. Không chỉ sở hữu cốt truyện độc đáo và mạnh mẽ, bộ phim còn chạm đến nỗi lo ngoại hình - một vấn đề nhức nhối của xã hội hiện đại - theo cách sâu sắc và đầy suy tư, hé lộ những góc khuất trong bản chất con người. Từng khảnh khắc trong The Substance đều gay cấn, lôi cuốn, giữ chân khán giả trong cảm giác nghẹt thở. Và tất cả điều này sẽ không thể trọn vẹn nếu thiếu đi phần hiệu ứng hình ảnh được dàn dựng đỉnh cao. Hãy cùng L'OFFICIEL Vietnam khám phá thiết kế hình ảnh mạnh mẽ và đầy nghệ thuật của The Substance.
Gà và trứng, hay trứng và gà?
Ngay từ những phút đầu tiên, khán giả bị cuốn vào một cảnh tượng mạnh: một quả trứng sống hoàn hảo được tiêm chất lỏng màu xanh lá. Lòng đỏ trứng bắt đầu rung chuyển, các tế bào phân chia dần dần, và từ đó xuất hiện hai lòng đỏ sinh đôi đầy kỳ lạ. Đây là cánh cổng mở ra vũ trụ của The Substance, nơi đạo diễn Coralie Fargeat tài tình sử dụng hình ảnh lòng đỏ để ẩn dụ những áp lực mà xã hội hiện đại đặt lên ngoại hình con người. Thông qua cảnh tượng ám ảnh này, bộ phim khơi dậy những suy tư về vẻ đẹp nguyên bản và khát vọng tìm lại chính mình.
Lòng đỏ trứng bị phân tách mạnh mẽ, gợi lên sự khốc liệt của “mã hóa” sắc đẹp. Ngày nay, Botox, sóng vô tuyến, tiêm thẩm mỹ, thuốc giảm cân, và chất làm trắng da đã trở nên phổ biến khắp nơi. Chỉ với một vài thủ thuật, chúng ta có thể ngay lập tức trở nên trẻ trung, thon gọn hơn, dễ dàng xoa dịu những bất an về ngoại hình mà ai cũng từng có. Xã hội đã biến điều này thành một xu hướng dễ tiếp cận, vậy tại sao lại không thử?
Nhưng khi dốc hết thời gian và năng lượng để làm đẹp cho bề ngoài, liệu ta còn bao nhiêu phút giây để lắng nghe tiếng gọi từ sâu thẳm trong tâm hồn? Khi bản ngã nguyên sơ dần bị trói buộc bởi những tiêu chuẩn khắc nghiệt của xã hội, liệu những gì ta làm có thực sự là “tự nguyện”? Hay ta đang mải miết đuổi theo một hình bóng hoàn hảo do người khác tạo dựng?
The Substance phơi bày trần trụi cuộc chạy đua đến sự hoàn mỹ và cách nó đang bào mòn con người từ bên trong. Dù nỗi ám ảnh về ngoại hình với những cảnh tượng đầy sức ám ảnh là điểm nhấn của phim, chính những tác động tâm lý ngấm ngầm được truyền tải qua màu sắc và trang phục mới là thứ làm lay động, kết nối hiện tại với quá khứ trong một hành trình tự hủy diệt đầy tinh vi và đáng suy ngẫm.
Bộ phim mở đầu với sự hòa quyện của ba màu cơ bản: đỏ, vàng, và xanh lam – những sắc màu không chỉ hấp thụ ánh sáng mà còn tạo hiệu ứng làm mờ đi mọi thứ, tượng trưng cho cách chúng ta dần đánh mất bản ngã trong hành trình truy cầu cơ thể "hoàn hảo” và để bản thân bị cuốn vào cơn lốc ánh sáng phù phiếm, đến mức đánh mất ý chí cá nhân.
Màu xanh tượng trưng cho sự lão hóa
Màu xanh lam, biểu tượng của sự lão hóa, được khai thác khéo léo qua nhân vật chính – Elisabeth Sparkle. Là một phụ nữ khoảng 50 tuổi, Elisabeth xuất hiện trong quần tất màu xanh ở chương trình tập thể dục buổi sáng “Sparkle Your Life”. Trong bữa tối cùng nhà sản xuất Harvey, cô chọn chiếc áo sơ mi thắt nơ xanh đậm và blazer, như một điềm báo u ám về những gì đang chờ đợi phía trước. Căn hộ của Elisabeth cũng mang đậm dấu ấn màu xanh lam với những bức tranh khổng lồ; đặc biệt là chân dung tự tin trong chiếc quần bó xanh nổi bật và bức tường xanh phản chiếu ánh hoàng hôn qua cửa sổ rộng. Sắc xanh – gam màu nhạt nhất trong ba màu cơ bản – ẩn chứa hình ảnh của sự phai tàn và cái kết không thể tránh khỏi trong cuộc đời Elisabeth.
Màu vàng, biểu tượng cho sự lo âu
Hình ảnh mang tính biểu tượng nhất trong “The Substance” là chiếc áo khoác vàng trứng mà Elisabeth không bao giờ tháo khi ra ngoài. Chiếc áo khoác ấy gợi nhớ đến cảnh lòng đỏ trứng tách đôi ở đầu phim, một ẩn dụ cho sự chia tách mà Elisabeth cũng sẽ trải qua theo cách đau đớn và chân thực nhất.
Elisabeth đại diện cho hình hài người mẹ, trong khi một diện mạo mới của cô, tên là Sue, xuất hiện như một lớp da khác – trẻ trung, căng tràn sức sống, làn da bóng bẩy, cơ thể quyến rũ như một quả trứng hoàn hảo vừa được tạo ra từ cú gãy xương sống của Elisabeth. Với mái tóc dài và đôi môi đầy đặn, Sue là hình mẫu lý tưởng về vẻ đẹp không tì vết.
Trong khi đó, Elisabeth chỉ còn là vỏ trứng vỡ, nằm bất động trên sàn nhà tắm toàn màu trắng, như một chiếc vỏ bị bỏ đi, chẳng còn giá trị, bị xem như rác thải trong nhà bếp.
Màu hồng rực rỡ, biểu tượng cho sức sống
Trong những ngày đầu tiên, Sue khoác lên mình những bộ trang phục theo phong cách Barbie. Từ Elisabeth xanh xao, Sue rực rỡ trong sắc hồng, biểu trưng cho sự trỗi dậy của sức sống, một sức hút mãnh liệt đầy quyền lực mà tuổi trẻ mang lại.
Sue bước vào cuộc phỏng vấn truyền hình với phong thái rực rỡ và tự tin, khoác lên mình chiếc quần tất ánh kim hồng nổi bật, thay đôi tất xanh của Elisabeth bằng sắc cam rực rỡ, sơn móng tay hồng tươi, phấn mắt hồng huỳnh quang lấp lánh và buộc tóc đuôi ngựa cao. Sự xuất hiện này lập tức mê hoặc Harvey. Trong khi đó, Elisabeth, đối diện Harvey với tâm trạng ban đầu đầy phẫn nộ, lại có phản ứng hoàn toàn khác. Dù cùng chung linh hồn nhưng mỗi người lại tạo nên những lăng kính cảm xúc và phản ứng riêng biệt.
Bảy ngày sau, Elisabeth tỉnh dậy, cảm nhận rõ ràng về sự bất an trong cơ thể có dấu hiệu lão hóa. Chuẩn bị cho buổi hẹn hò, cô khoác lên chiếc váy đỏ rực, như một nỗ lực thầm lặng để khẳng định bản thân và tìm lại sự tự tin. Đôi vai áo đệm mạnh mẽ, vừa là biểu tượng của quyền lực, vừa mang theo hy vọng mong manh rằng cô vẫn có thể điều khiển nhịp độ mọi thứ – từ mối quan hệ đến cuộc đấu tranh nội tâm với chính mình và với Sue. Lớp son bóng tươi tắn càng cho thấy, dù tự ti về giá trị của bản thân, Elisabeth vẫn khao khát được tỏa sáng.
Thế nhưng sau đó, khi đứng trước gương, Elisabeth trang điểm rồi tẩy đi, lặp lại đến ba lần, mỗi lần càng thất vọng hơn. Cuối cùng, cô trễ hẹn vì chẳng thể tìm thấy sự hài lòng với chính mình.
Càng nhiều sắc đỏ lấp lánh bị Sue cướp đi từ Elisabeth, thì nỗi tự ghét bản thân của Elisabeth càng sâu sắc.
Quần da rắn, biểu hiện của ham muốn
Quần da rắn là hiện thân của dục vọng mãnh liệt. Đó là lúc Sue thức giấc lần thứ hai, khoác lên mình chiếc quần bó bằng da rắn đen bóng – một biểu tượng sống động cho sự lột xác và hồi sinh. Chiếc quần ấy gợi nhắc đến áo choàng nhung đính sequin mà Sue từng mặc khi đứng trước mặt Elisabeth, khi cô lần đầu tiên rũ bỏ lớp vỏ cũ kỹ.
Hình tượng con rắn trong Vườn Địa Đàng – ám chỉ dục vọng, sự cám dỗ, và tội lỗi – từ lâu đã hiện hữu trong nền văn minh phương Tây, đôi khi còn hoà trộn với hình ảnh rồng huyền thoại. Trong mặc khải, rắn gắn liền với cái ác, một bóng hình không thể tách rời của sự sa ngã.
Sue là hóa thân của con rắn trong Kinh Thánh – biểu tượng của khát khao và cám dỗ. Cô xuất hiện với vẻ trẻ trung đầy mê hoặc, say đắm trong sức hút bản năng như thứ thuốc phiện gây nghiện. Cảm giác đê mê mà Sue mang lại giống như khoái cảm âm thầm lan tỏa, xâm chiếm tâm trí người khác. Khi Sue bắt đầu phá vỡ quy tắc trao đổi mỗi bảy ngày, sức sống của Elisabeth dần hao mòn, khiến cô trở nên tiều tụy, héo úa như một mụ phù thủy già nua, trong khi Sue tàn nhẫn giành giật từng hơi thở để chiếm đoạt sự sống về mình.
Elisabeth không hề yêu Sue; cô chỉ ghét bỏ chính bản thân. Ghét bầu ngực đang chảy xệ, ghét làn da sần sùi trên bắp đùi, ghét mái tóc mất dần sự óng ả, và ghét đôi môi khô nứt như thể chúng đã mất hết sức sống.
Sử dụng biểu tượng màu sắc có thể không còn là điều mới mẻ trong điện ảnh đương đại – chẳng hạn như bộ phim “Poor Things” là một ví dụ điển hình – nhưng “The Substance” đã đem lại một sự khác biệt: màu sắc không chỉ tồn tại như một phần của cảnh quay, mà len lỏi vào từng chi tiết thường nhật của đời sống phụ nữ. Son đỏ, phấn hồng, phấn mắt – những thứ luôn hiện diện trong túi trang điểm – hay nỗi lo khi lớp nền phai đi để lại làn da xỉn màu, nỗi sợ hãi ám ảnh khi nhìn vào các thiết bị lạnh lẽo trong phòng thẩm mỹ. Tất cả tạo nên một vòng xoáy ám ảnh về ngoại hình, một gánh nặng khó lòng buông bỏ. Liệu chúng ta có thật sự thoát khỏi vòng xoáy này? Hay rồi cũng sẽ trở thành một “Monstro Elisasue,” con quái vật tàn nhẫn và rướm máu, bị chính nỗi lo lắng của bản thân đẩy đến bước đường cùng?
Ảnh: trythesubstance, MUBI, Screen Rant, Collider, Little White Lies, Variety
