L’OFFICIEL BookClub: Những Người Đẹp Say Ngủ, những ánh xạ của vô thường

Ông lão Eguchi nằm bên cạnh các cô gái đẹp khoả thân say ngủ. Những người đẹp không sức chống cự, không có khả năng giao tiếp. Lão đến vì sự tò mò cho lần đầu tiên và những lần sau đều vì khát khao được cứu rỗi. Không phải vì lão Eguchi đã mất hoàn toàn khả năng của nam giới, nhưng vì lão cũng như chúng ta, như bao loài người khác. Không ai thoát được sự cám dỗ của hoài niệm, của những gợi nhớ về quá khứ, của những bàn tay, cơ thể ta đã chạm vào hay chạm vào ta. Những hơi thở, lời nói như vết hình xăm bám chặt trên cơ thể đến độ không thể tách lìa. Quá khứ là nỗi đau nhưng cũng là sự cứu rỗi khi ta đang muốn quên đi cái hiện thực. Có lẽ vì thế mà đã có nhiều người bị nuốt chửng trong cái mênh mông, vô hạn của ký ức.

Đôi lúc tôi tự hỏi, ngôi nhà của những người đẹp say ngủ này hiện lên với mục đích gì? Liệu có phải là một nơi để an ủi những ông lão? Không! Bởi họ đã ném về phía những người khách của mình những cái nhìn rất sâu cay. Vậy đây là một nơi để trừng phạt? Thế thì việc gì phải để các cô gái say ngủ? Phải chăng đó chính là ánh sáng nơi cuối đường hầm? Cái truyền thuyết mà người ta vẫn thường nói đến, rằng khi sắp chết, chúng ta sẽ thấy ảo giác của một đường hầm dài và cuối đó là ánh sáng. Khi đứng trước ánh sáng ấy, các ông lão phải chọn rằng mình sẽ đi theo ánh sáng như lời chấp thuận cho sự già nua huỷ diệt của mình. Hay bừng tỉnh dù chỉ trong một thoáng chốc để nhận ra rằng mỗi giai đoạn con người đều mang một ý nghĩa riêng.

Tôi đặc biệt thích chi tiết Kawabata Yasunari so sánh việc những người đẹp ngủ say là Bồ Tát và nhắc lại điển tích Bồ Tát hoá thân kỹ nữ để thử lòng chúng sinh. Khi đối diện với những sinh linh trần tục, nằm ngủ say không có khả năng chống cự hay giao tiếp, những ông lão không còn là đàn ông lại thấy thâm tâm mình dấy lên những tình cảm trong lành và dịu ngọt, không liên quan hay vương vấn những nhục cảm rất đời. Ông lão Eguchi khi ở bên cạnh những người đẹp, mỗi người gợi lại cho ông những ký ức về những người phụ nữ khác nhau, những giai đoạn trong cuộc đời. Ở đó còn có cả các con gái lẫn người mẹ yêu dấu của ông. Rồi cũng từ những tình cảm rất đỗi sáng trong đó, ông thấy đau khổ, nhưng không phải vì tuổi già, vì sự gần như bất lực, mà là vì những việc vô đạo đức ông đã làm trong đời.

Nếu bạn hỏi tôi vì sao khi nằm cạnh những người đẹp say ngủ khoả thân lại khiến cho tâm hồn các lão già trở nên trắng ngần và hối hận đến thế. Thì có lẽ tôi xin trích lại một đoạn trong Tạp chí Nghiên cứu Đông Bắc Á, số 3 năm 2010, rằng:

“Để hiện thực hóa sinh động hàm nghĩa kiểu truyện 'kĩ nữ là Bổ tát hóa thân', Kawabata Yasunari đã khéo dùng các hoàn cảnh, bối cảnh để khắc họa nhân vật, xây dựng quan hệ đối lập và tương hỗ giữa các nhân vật. Đằng sau tình tiết kì lạ “người đẹp ngủ say”, đã ẩn giấu chủ đề cứu thế của Phật giáo – mọi chúng sinh đều được an ủi những khổ đau nơi phàm trần.”

Đúng thế, mọi chúng sinh đều được an ủi những khổ đau nơi phàm trần. Chỉ khi đứng trước những sinh linh vô tội, đứng trước những hoàn cảnh mà người ta sẵn sàng thủ ác nhưng lại dừng tay, thì đó chính là khi mọi khổ đau đã được an ủi.

Có lẽ Kawabata Yasunari muốn gửi gắm một cách nhẹ nhàng và thoi thóp niềm tin sâu thẳm của mình vào sự hướng thiện của con người. Khi đứng trước những điều thuần khiết và đẹp đẽ, tự trong tâm hồn con người sẽ trỗi dậy những luồng năng lượng đưa họ quay ngược về những nguyên sơ ban đầu. Nơi “nhân chi sơ tính bổn thiện”. Đi ngược về những khoảng đời êm đềm và ngọt ngào đã từng giúp họ tồn tại và tiếp tục đi tiếp trên đường đời gian nan. Và còn gì rõ ràng và hài hoà hơn hình ảnh không mảnh vải che thân của những người đẹp đang chìm trong mộng, từ mùi hường thanh tao pha lẫn phàm trần, những cử động vô thức và hơi thở mang theo cuộc đời của họ.

Hình ảnh được sưu tầm từ nhiều nguồn trên Internet.