Rei Kawakubo thắng giải Compasso d'Oro - Nhìn lại hành trình của NTK qua các mùa (P1)
Compasso d'Oro là một giải thưởng thiết kế công nghiệp do Gio Ponti thành lập tại Ý vào năm 1954, nhằm ghi nhận những đóng góp nổi bật của ngành thiết kế trong nhiều lĩnh vực. Một thập kỷ sau đó, hiệp hội Associazione per il Disegno Industriale (ADI) đã tiếp nhận giải này. Được xem như là “Oscar” và “Nobel” của ngành thiết kế công nghiệp, Compasso d'Oro năm nay đã gọi tên Rei Kawakubo - một nhà thiết kế thời trang avant garde người Nhật, với giải thưởng cao nhất.
Rei Kawakubo thắng giải Compasso d’Oro nhờ vào tinh thần dám thách thức các chuẩn mực thông thường và có hướng đi đổi mới. Đối với Rei Kawakubo, thiết kế thời trang đi đôi với nghệ thuật, NTK không ngừng thách thức giới hạn của thời trang và cơ thể con người cũng như cách cơ thể tiếp cận với vật liệu, không gian xung quanh. Hãy cùng L’Officiel Việt Nam nhìn lại những thiết kế đa lĩnh vực và đi trước thời đại của Rei Kawakubo trong suốt sự nghiệp nghệ thuật của bà.
Body Meets Dress, Dress Meets Body
“Body Meets Dress, Dress Meets Body” hay còn được biết đến với cái tên “Lumps and Bumps” là BST thử thách khái niệm và trí tưởng tượng của con người về quần áo và cơ thể. Đâu là quần áo, đâu là cơ thể? Cả hai như hoà làm một theo cách kỳ dị trong BST Xuân Hè 1997 của Comme des Garçons. Kawakubo đã sử dụng chất vải co giãn và filler từ bên trong để tạo ra những khối u trên cơ thể. Có những khối u ở vị trí bất ngờ như phía sau lưng, ngang hông hay đầu gối, và thậm chí là khắp cánh tay như thể người mẫu đang cõng một đứa trẻ bên mình, cho đến phần độn mông như thời Victorian.
Kết quả của thử nghiệm này là một thí nghiệm điêu khắc trên cơ thể con người và cảm giác khó chịu khi thị giác không được thoả mãn bằng những hình ảnh quen thuộc. BST để lại nhiều câu hỏi triết lý vượt lên trên cả giá trị thẩm mỹ. Bằng cách để quần áo và cơ thể điều khiển lẫn nhau, Rei Kawakubo đã tạo ra nhiều phom dáng mới truyền cảm hứng cho các thế hệ sau.
Spring 2004 Ready-To-Wear
Rei Kawakubo từng chia sẻ: “tôi thiết kế từ những hình khối vô hình, trừu tượng. Cơ thể là thứ cuối cùng tôi nghĩ đến trong quá trình thiết kế.” Trong sàn diễn xuân hè 2004 RTW, nhà mốt thách thức tính kiên nhẫn của người xem khi mang đến chiếc áo ni lông xuyên thấu mỏng manh; hay những chiếc váy được may lỏng lẻo với nhiều lớp có thể giữ trọn vẹn phom dáng khi người mẫu di chuyển. Makeup và phụ kiện nón của BST cũng mang nhiều triết lý nghệ thuật biểu diễn thay vì nghệ thuật thương mại cho công chúng.
Comme des Garçons Spring 2009 RTW
Màu đen là chủ thể chính của BTS Xuân Hè 2009 RTW. NTK trình diễn bộ sưu tập như bài luận toán dưới dạng các khối hình học. Ta có những thiết kế được cắt hình lục giác, chiếc áo trắc địa bồng bềnh và những chiếc váy kén. Với tư duy avant garde, Rei Kawakubo không sử dụng chất liệu truyền thống mà thay vào đó, bà chắp vá da vinyl thành những chiếc áo hoodie mini trông gần giống như những quả bóng đá đã được giải cấu trúc.
Tiếp theo, Kawakubo đặt các mép diềm tương phản trên phần thiết kế vai được làm bằng nhựa cứng, được phối cùng váy lót bằng giấy bóng kính trong suốt. Những chùm voan rách nát có cánh hoa trải dài trên những chiếc áo khoác từ sau ra trước, được nối tiếp bằng những thiết kế lấy cảm hứng từ cây cảnh, thiên nhiên. Bên dưới tất cả là những chiếc quần short rộng, quần dài thông thường và những đôi giày đế bằng có dây buộc quen thuộc với lối ăn mặc hàng ngày.
Comme des Garçons Spring 2012 RTW
Sau màu đen của runway trước, sàn diễn xuân hè 2012 của Comme des Garçons mang đến một màn “kịch trắng”: sinh & tử, hôn nhân, và siêu việt. Màu trắng được thể hiện qua bộ váy cưới satin của nữ công tước và vải ren trên váy làm lễ rửa tội. Ngoài ra, một số người mẫu được trang trí khắp cơ thể bằng những bông hoa màu trắng; họ mặc những chiếc áo choàng có mũ nhọn lấy cảm hứng từ các chức sắc nhà thờ trong Semana Santa ở Seville.
Xuyên suốt BST, chúng ta thấy yếu tố Haute Couture của những năm 50, 60 cùng Cristobal Balenciaga với những thiết kế váy dài chạm xuống sàn. Các phụ kiện quan trọng bao gồm: mũ đội đầu, những đường viền nội y bằng ren gợi nhục dục, và những đôi bốt trắng lấy cảm hứng từ những kỹ thuật viên trong lò hạt nhân. BST có khá nhiều chi tiết gợi nhớ đến sự kiện thảm họa Hiroshima và Nagasaki. Tùy theo cách hiểu của mỗi người mà BST có mang tính chính trị hay đơn thuần là ảnh hưởng của Couture thập niên 50 và 60.
Comme des Garçons Xuân Hè 2014 RTW
Tại runway này, Rei Kawakubo không có ý định làm quần áo, vậy nên ngay từ đầu, NTK không dùng mẫu thử, không fitting mà để vải vóc làm chủ chính nó. Nếu muốn nhìn nhận BST này một cách khách quan nhất, ta phải nhìn nhận nó một cách chủ quan và gạt bỏ đi tính thực tiễn cũng như nguyên tắc thiết kế thời trang. Nhìn một cách tổng quan, chính vì BST không được làm theo cách truyền thống, các looks không bó sát cơ thể mà được treo lơ lửng nhờ những điểm cố định như: cổ áo, vai áo, và tay áo. Những đường cắt tự do mang đến form dáng tự do, chỉ bị điều khiển bởi duy nhất đường cong cơ thể người và trọng lực. Nhìn vào BST lần này, ta thấy Rei Kawakubo đang chơi đùa với nghệ thuật, điêu khắc, và kiến trúc thay vì thời trang.
Comme des Garçons Thu Đông 2014 RTW
Look đầu tiên được lấy cảm hứng từ áo khoác của David Byrne trong “Stop Making Sense”. Áo khoác oversize mang tính biểu tượng của David Byrne thể hiện tính cá nhân và sự bác bỏ các chuẩn mực nghệ thuật. Bộ vest quá cỡ làm cho đầu Byrne trông nhỏ hơn gấp nhiều lần so với cơ thể, làm nổi bật tỉ lệ kỳ quái.
Theo lời Rei Kawakubo, quái vật là chủ đề của Bộ Sưu Tập Thu Đông RTW 2014. Quái vật của Kawakubo không đơn thuần là loại được thấy trong phim ảnh hay khoa học viễn tưởng. Thay vào đó, chúng là sự điên rồ của loài người, là nỗi sợ hãi, là sự thiếu vắng những điều bình thường. Nói cách khác, NTK đặt câu hỏi về những tiêu chuẩn cái đẹp đã được thiết lập.
Vì chủ đề là quái vật bắt nguồn từ tâm trí con người, nhà mốt thiết kế các looks với “lumps and bumps” lộ ra từ các góc quần áo, cánh tay áo kéo dài và rộng như tay quái vật, phần mũ áo đến ngang hông được bịt kín vải đen như cái kén, và bộ phận cơ thể được thổng phồng hoặc được nhân lên gấp nhiều lần
Comme des Garçons Spring Summer 2015 RTW
Đen, trắng, rồi đến đỏ. Hoa hồng và máu là chủ đề chính của BST lần này. Rei Kawakubo bắt đầu BST với hoa hồng vì màu đỏ luôn được gắn liền với chiến tranh và chính trị, NTK phải thật khéo léo khi đưa yếu tố này vào trong nghệ thuật: biến một thứ gây náo động trở nên đẹp đẽ. Tất cả các looks đều màu đỏ, ngoại trừ một chiếc mũ trùm đầu màu ở cuối, giống với phiên bản trước đó của chiếc mũ trùm đầu màu đỏ bằng da giả.
Xuyên suốt BST, không có sự khác biệt lớn về màu đỏ: vẫn là màu đỏ hồng, hay đỏ anh túc được lặp đi lặp lại bằng những silhouettes và cấu trúc khác nhau, một số chúng bị nổ tung hoặc làm cho rách nát.
Comme des Garçons Thu Đông 2015 RTW
Đây là màn kết cho 3 show gần nhất kể từ Spring 2014 RTW của Comme des Garçons, khi cơn giận ở runway trước (SS 2015 RTW) đã nguôi, đây là nốt trầm cho nguyện cầu và cảm xúc. “Tiệc chia ly” là cách NTK miêu tả BST lần này. Ranh giới giữa người sống và kể chết được phân định khi các người mẫu bước qua nhau, đưa lời chào cũng là lời tạm biệt. Trong BST lần này, màu chủ đạo là trắng, đen, vàng. Ba màu sắc này đều nói về sự tiếc thương người đã khuất: màu trắng - biểu hiện của sự mất mát ở phương Đông, màu đen - phương Tây, và màu vàng của mặt nạ được tìm thấy trong các ngôi mộ Ai Cập cổ. Bên cạnh đó, Rei Kawakubo khai thác cùng một sắc trắng dưới những góc độ khác nhau. Ví dụ, trong BST Xuân Hè 2012, màu trắng là chiếc váy cưới của cô dâu; còn trong BST lần này, màu trắng là màu cho người đã khuất. Vải ren, một DNA của Comme des Garçons cũng được tận dụng, đặc biệt là cho những chiếc mặt nạ có phần dị hợm. Cuối cùng, nơ được sử dụng một cách u ám như nút thắt trói buộc bản thể bên dưới.
Comme des Garçons Xuân Hè 2016 RTW
Runway Xuân Hè 2016 RTW của Comme des Garçons được mệnh danh là “Phù thuỷ Xanh.” Đen, Trắng, và Đỏ tiếp tục là màu sắc chủ đạo của mùa này, lần này Rei Kawakubo đưa thêm những mái tóc giả khổng lồ màu đỏ và một số chất liệu khác như: lông tơ, lông thú, sợi bản lớn, hoạ tiết in da báo và ruffles nhiều kích cỡ.
Nhìn từ xa, silhouettes của các looks trông giống như những con nhện hay thú nhiều lông khổng lồ với nhiều chân tay, kết cấu và có hình dáng trừu tượng. Hoang dã, bí ẩn, và khó đoán - Rei Kawakubo chưa bao giờ làm chúng ta thất vọng.
Comme des Garçons Thu Đông 2016 RTW
Punk thế kỷ 18 là cách miêu tả chính xác show diễn Comme des Garçons Fall Winter 2016 RTW đầy hoa và sắc hồng. Trang phục nữ thế kỷ 18 được biết đến với ba thành phần chính: váy pannier, corset và yếm (stomacher). Rei Kawakubo đã tái hiện lại biến động xã hội Pháp những năm cuối thế kỷ 18 và đưa yếu tố punk vào để hiện đại hoá thiết kế của mình.
Nhiều loại vải dệt có họa tiết hoa hồng, sự kết hợp của yếm và corset, viền ren và lông, áo giáp, diềm cao su màu hồng và dây đai bó sát đã xuất hiện trong buổi trình diễn Comme des Garçons.
Mười bộ sưu tập đầu tiên đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp và định hình tư duy thiết kế cũng như góc nhìn đầy tính nghệ thuật của Rei Kawakubo. Rei Kawakubo là một NTK đa lĩnh vực với nguồn cảm hứng từ avant garde, trừu tượng. Sau mỗi sàn diễn, nhà mốt đã thành công gợi lên nhiều suy nghĩ, cảm xúc mạnh mẽ trong lòng khán giả.
