Opinion: Bền vững trong thời trang có phải là xu hướng nhất thời?

Sự quan tâm đến tính bền vững đã được thế giới doanh nghiệp và người tiêu dùng đón nhận trong nhiều năm trở lại đây. Trong báo cáo "Điều chỉnh tính bền vững" của nhóm nghiên cứu bán lẻ, các sản phẩm được gắn nhãn là “bền vững” đã tăng 176% từ năm 2019 đến năm 2021. Bản thân người tiêu dùng càng ngày càng lo ngại về sự trung thực của các thương hiệu mà họ mua, khi khảo sát về tính bền vững của người tiêu dùng năm 2020 của McKinsey xác định 38% trong số những người được hỏi có kỳ vọng đối với các thương hiệu thời trang để “giảm tác động tiêu cực đến môi trường”, đồng thời cũng thể hiện sự quan tâm đến các yếu tố như điều kiện làm việc của nhân viên.

Các thương hiệu như Stella McCartney và Gabriela Hearst từ lâu đã đặt tính bền vững làm cốt lõi của nhãn hàng. Điều này đã tạo ra nhiều ảnh hưởng tích cực như việc Hearst mang những hiểu biết về môi trường để hợp tác cùng nhãn hàng Chloé vào đầu năm nay. Để giờ đây, Chloé là nhà mốt cao cấp duy nhất được xếp loại B Corp Certified, nghĩa là đáp ứng các tiêu chuẩn đạo đức cao nhất của một công ty, từ lợi ích của nhân viên đến tính thân thiện với môi trường. Gần đây, thương hiệu cũng đã giới thiệu một công cụ đo lường tính bền vững đối với tác động xã hội và môi trường, có thể được áp dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thời trang.

Good On You là một tổ chức nghiên cứu sâu rộng về sự trung thực và tính thực tiễn của các thương hiệu, và gần như tất cả các nhãn thời trang nổi bật đều được nhóm phân tích. Stella McCartney và Chopova Lowena là hai trong số ít nhà thiết kế nhận được đánh giá “Xuất sắc”, được xác định bằng cách họ quan tâm đến Trái Đất, động vật và con người. Stella McCartney cũng là thương hiệu đi tiên phong trong lĩnh vực này với một loạt các vật liệu hữu cơ sáng tạo, các chính sách lưu hành và cam kết chống phá rừng.

Gucci, Vivienne Westwood và Marine Serre là những thương hiệu khác bày tỏ mối quan tâm đến khí hậu và môi trường. Gucci hoạt động hiệu quả trong việc giảm khí thải nhà kính, và các chính sách nâng cao năng lực của Marine Serre thúc đẩy sự tuần hoàn cần thiết trong việc sử dụng hàng dệt may. Vivienne Westwood cũng tận dụng việc tái chế, đồng thời ưu tiên sử dụng chất liệu có thể tái chế. Vào năm 2020, Vivienne Westwood đã đưa ra một sáng kiến xanh với tổ chức phi lợi nhuận Canopy để chống lại nạn phá rừng. Các thương hiệu thời trang đang ngày càng thúc đẩy thực hiện các bước để kiểm soát tác động xấu đến môi trường, và đồng thời kêu gọi những tổ chức khác thực hiện những bước tiến tương tự.

Mặc dù thời trang xa xỉ không thực sự là những tác nhân gây ra tác động đến môi trường như thời trang nhanh, nhưng nhiều thương hiệu đã mắc bẫy với các chiến lược tiếp thị tương tự như Zara và H&M với hy vọng thể hiện mình là những người có ý thức về môi trường. Đây là hiện tượng được gọi là tẩy xanh (green-washing).

Với việc ngày càng có nhiều thương hiệu tham gia vào trào lưu hoạt động có ý thức về trái đất, green-washing chắc chắn là một công cụ hấp dẫn để tạo ra tiếng vang, nhưng tính bền vững thực sự đòi hỏi phải kiểm tra và cân bằng cũng như tính minh bạch của các hoạt động hàng ngày để xác định các cơ hội tăng trưởng. Nhiều thương hiệu đã cam kết nhưng rồi thất bại khi đưa ra các biện pháp bền vững hơn trong cam kết năm 2020 của chương trình thời trang toàn cầu, khi chỉ đạt được 64% mục tiêu.

Green-washing khiến người tiêu dùng tin rằng họ đang ủng hộ một thương hiệu bền vững khi họ không hoàn toàn ủng hộ. CHANEL đã bắt đầu thử nghiệm thông qua các khoản đầu tư công nghệ xanh, đặc biệt là với công ty khởi nghiệp Evolved by Nature, công ty tạo ra các sản phẩm hoàn toàn tự nhiên, dựa trên lụa (hóa học xanh) cho da, hay trang phục thể thao. Có vẻ như những khoản đầu tư này là rất ít và xa vời, vì thương hiệu đã không tuân theo việc thực hiện các phương pháp tốt hơn trong chính công ty. Mặc dù đặt mục tiêu giảm lượng khí thải, nhưng CHANEL vẫn sử dụng rất ít hoặc không sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường - một bước cơ bản để trở nên bền vững hơn (mà Gucci đã thực hiện thành công).

Khi giá hàng xa xỉ của các nhà mốt như CHANEL đang tăng lên, người tiêu dùng kỳ vọng rằng sự độc quyền đó sẽ đảm bảo các hoạt động trung thực. Công ty công nghệ sinh học Genomatica đã phát hành một báo cáo người tiêu dùng năm 2019 cho thấy 58% người tiêu dùng “quan tâm đến chất liệu [đầu vào] quần áo của họ và muốn chúng không gây hại cho hành tinh” và 47% cho rằng “quần áo được làm từ nguồn gốc tái tạo hoặc vật liệu tự nhiên là đặc tính bền vững hàng đầu.”

Những giá trị này cũng được thể hiện rõ nét trong sự gia tăng của hoạt động mua đi bán lại. Xu hướng mua đồ secondhand hiện tại đang được tôn vinh vì tính bền vững nên kể từ năm 2020, đây đã là một hoạt động mua sắm mà nhờ đại dịch đã tạo nên một cuộc cách mạng lớn cho ngành thời trang. Các nền tảng bán lại như Depop và The RealReal ngày càng trở nên phổ biến. Thiết kế cổ điển, thời trang lưu trữ trở thành những từ thông dụng của người tiêu dùng - chủ yếu nhờ vào TikTok với rất nhiều nội dung đề cập đến sự hấp dẫn của đồ cũ. Cuộc khảo sát tương tự của McKinsey đã chứng minh rằng 15% thế hệ Gen Z và 16% thế hệ trẻ có ý định mua sắm đồ cũ thường xuyên hơn, phần lớn là do tác động kinh tế của COVID-19 .

Không có thương hiệu nào là hoàn toàn bền vững; giữa chất thải đắt xắt ra miếng của thời trang, khí thải từ nhiên liệu hóa thạch, sử dụng lao động giá rẻ và sản xuất quá mức, ngành công nghiệp này vẫn đang tạo rất nhiều tác hại bất kể lệnh cấm nhựa và vải thừa.

Báo cáo State of Fashion năm nay của McKinsey trình bày việc luân chuyển sử dụng hàng dệt là cách thức hàng đầu để tăng cường các hoạt động bền vững trong toàn ngành. Theo báo cáo, việc tái sử dụng nguyên liệu là "một trong những đòn bẩy quan trọng nhất mà ngành công nghiệp thời trang có thể làm để giảm tác động môi trường và tái chế theo chu trình khép kín", đồng thời hứa hẹn "hạn chế sản xuất khai thác nguyên liệu thô và giảm chất thải dệt" thông qua việc sử dụng theo chu kỳ các vật liệu đã có sẵn.

Ngoài các phương pháp sản xuất để thực hiện, có lẽ sự thay đổi quan điểm cũng là điều chúng ta đang thiếu. Việc đưa ra các chiến lược sáng tạo mới để giải quyết nhiều lĩnh vực tăng trưởng hơn đòi hỏi nhận thức đầy đủ về các tiêu chuẩn và năng lực của công ty mà sản phẩm mới đang được tung ra thị trường. Theo Harvard Business Review, mọi hoạt động sản xuất vốn dĩ không bền vững là cách hiểu thực tế về tình trạng thời trang để chúng ta không trở nên tự mãn. Điều này kết nối với sự minh bạch của chuỗi cung ứng, việc sử dụng hàng dệt may và lượng khí thải của một công ty. Khi nhìn vào công cụ Đo lường Tác động Xã hội / Hiệu suất Xã hội và Đòn bẩy của Chloé, nhận thức về bản thân được đưa vào mô hình vì nó dựa trên sự minh bạch về các tác động sản xuất, sự hiện diện của chuỗi giá trị, đạo đức của nhân viên và nhiều chỉ số khác. Chloé, một trong số các thương hiệu luôn báo cáo các hành vi môi trường một cách nhất quán và rõ ràng, đã tạo ra một điểm khởi đầu cho một ngành công nghiệp bền vững phát triển; một cam kết chắc chắn vẫn đang trong giai đoạn đầu, bất kể quy trình hiện tại.