Venice 2023: Phim về "sự hồi sinh" của Emma Stone giành Sư tử vàng
Tác phẩm hài đen của đạo diễn người Hy Lạp Yorgos Lanthimos giành chiến thắng ngoạn mục trong khuôn khổ LHP Venice lần thứ 80, vượt qua nhiều phim "ồn ào" khác từ Hollywood!
Màn trở lại ngoạn mục
Cách đây 5 năm, Yorgos Lanthimos từng đem tới Venice bộ phim hài đen "The Favourite" lấy đề tài cổ trang, nơi nó giành được hai giải quan trọng là Ảnh hậu cho Olivia Colman và giải Grand Prize (chỉ xếp sau Sư tử vàng) cho Lanthimos. Bộ phim về Nữ hoàng Anne và những quý cô vây quanh này sau đó còn thắng Oscar Nữ chính và nhận 8 đề cử danh giá khác, trở thành bộ phim thành công nhất của Lanthimos kể từ khi ông "gia nhập Hollywood" vào 2015 với "The Lobster".
Với tác phẩm mới nhất - "Poor Things", Lanthimos lựa chọn chuyển thể cuốn tiểu thuyết kinh điển cùng tên của tác giả Alasdair Gray - một trong những tác gia tân thời vĩ đại nhất của Scotland. Dự án phim được nhen nhóm từ sau năm 2018, khi đó Lanthimos tiết lộ ông muốn hợp tác với Emma Stone (cũng đóng trong "The Favourite") nhưng chưa có kế hoạch cụ thể. Đến 2021, mọi thứ dường như dung hòa được tất cả, và thậm chí Stone còn từ bỏ nhiều dự án nổi bật (như "Babylon") để dành toàn thời gian cho "Poor Things".
Ra mắt hôm 1 tháng 9, "Poor Things" được cho là điểm sáng hiếm hoi cứu rỗi Venice khi LHP này chứng kiến sự tụt dốc về mặt bằng chung phim tranh giải, tờ TIME cho rằng đây là phim hay nhất của Lanthimos tính tới hiện tại trong khi không quên dành những lời "có cánh" cho nữ chính Emma Stone: "sống động, mang tính khám phá..." hay "vượt trội" như cách The Guardian khen ngợi. Ngoài Sư tử vàng, "Poor Things" còn giành được giải Phim hay nhất UNIMED Award thuộc hệ thống giải thưởng độc lập.
Searchlight Pictures hiện đứng tên phát hành với lịch khởi chiếu toàn cầu từ 12 tháng 1 năm 2024 sau khi chiếu giới hạn (để đủ điều kiện tranh Oscar) đầu tháng 12 năm nay. Đây được đánh giá là thời điểm lý tưởng để phim kịp chuẩn bị các chiến dịch truyền thông nhằm lôi kéo khán giả đến rạp, dù rằng tên tuổi Yorgos Lanthimos và Emma Stone cũng đã có sức nặng tương đối. Bên cạnh nội dung mới lạ, diễn xuất tài tình, "Poor Things" có khả năng giành chiến thắng rất cao ở các hạng mục kỹ thuật bao gồm quay phim, thiết kế trang phục... Nhìn chung đây là chiến thắng "đẹp lòng" người hâm mộ, vì "Poor Things" gần như đứng hạng nhất các bảng xếp hạng của giới phê phim tại Venice, đồng thời nó cũng cắt đứt chuỗi "nữ quyền" ba năm liền (2020-2022) Sư tử vàng thuộc về các đạo diễn nữ.
Ngập tràn... ma cà rồng, sát thủ và chuyện giới tính
Nếu như "Poor Things" sở hữu bầu không khí kì ảo với nhiều hình ảnh lạ mắt, mang tính biểu tượng... thì phần còn lại của LHP Venice là chuỗi các phim kinh dị đẫm máu về ma cà rồng, và sự nổi cộm nhiều tác phẩm thuộc LGBTQ+. "El Conde" của Pablo Larraín là ví dụ điển hình, bộ phim đen trắng này khắc họa góc nhìn thú vị về một dracula có tuổi đời gần 300 năm tuổi đang muốn đi tìm cái chết về chán chường bởi sự bất tử của mình. Nhờ việc lựa chọn sắc đen trắng, ít nhiều các cảnh quay rùng rợn và đau đớn của phim cũng giảm thiểu ít nhiều. "El Conde" tuy trượt các giải thưởng quan chính, nhưng nó vẫn được an ủi bằng giải Kịch bản Golden Osella. Đây là dự án kín tiếng của Pablo Larraín - tác giả "Spencer" khá nổi tiếng vào năm ngoái với diễn xuất của Kristen Stewart trong vai công nương Diana.
"Humanist Vampire Seeking Consenting Suicidal Person" - phim đầu tay có nhan đề dài ngoằng của tác giả Ariane Louis-Seize gây tranh cãi, khi lột tả tâm lý của một đối tượng ma cà rồng trẻ đi tìm nguồn thức ăn một cách chính đáng mà không cần làm hại ai, thông qua việc tìm kiếm những "nạn nhân" sẵn có ý định tự sát. Bộ phim do chính Ariane viết kịch bản và dàn dựng, được nhận định là chịu ảnh hưởng từ nhiều tác gia châu Âu trong khi xây dựng tương tác giữ các nhân vật... Bộ phim cũng giành được giải Đạo diễn tại hệ thống giải bên lề Giornate degli Autori.
Trong khi đó hai bộ phim về sát thủ ở hai thể loại khác nhau, cùng ra mắt ở Venice năm nay. Đầu tiên là "Hit Man" - phim không tranh giải của Richard Linklater quy tụ dàn diễn viên mới toanh như Glen Powell, Adria Arjona... mang phong cách độc lập thường thấy của Linklater trước đây. Ngoài ra mảng miếng hài duyên dáng cũng được lồng ghép và các pha hành động gay cấn, giúp "Hit Man" có khả năng tạo cú hích nho nhỏ phòng vé. Phim còn lại là "The Killer" của David Fincher "nặng dose" hơn về mọi mặt: diễn xuất, bạo lực... nhưng kịch bản bị đánh giá là không có đột phá nào đáng kể do nằm trong khuôn khổ tranh Sư tử vàng - nơi đề cao nội dung mới mẻ và thú vị.
Tuy trắng tay tại Venice nhưng "The Killer" vẫn có được lợi ích nhờ việc bán bản quyền cho Netflix sau khi công chiếu toàn cầu vào 27 tháng 10 tới đây. So với các phim trước của David Fincher như "Gone Girl" hay "Fight Club", "Seven"... thì rõ ràng "The Killer" nặng hình thức thể hiện nhưng lại "hiền" hơn ở nội dung sâu bên trong. Đó là lí do dù sở hữu nhiều cái tên thực lực như Michael Fassbender, Tilda Swinton... song phim không được đánh giá cao về thông điệp song ý tưởng thì vẫn nhận được những tán dương rất mực, nhiều tờ báo cho rằng "The Killer" không phù hợp với Venice nhưng nó hoàn toàn có thể thành công khi ra rạp tại Bắc Mỹ nhờ phong vị hấp dẫn.
Như đã nói, đặc sản của các LHP ở châu Âu chính là tính dục mà điển hình là dòng phim LGBTQ+ đang trỗi dậy mạnh mẽ những năm gần đây. Năm nay, Venice có đến 16 phim hợp thức hóa tranh Queer Lion dành cho phim hạng mục LGBTQ+ trong đó có ba phim lọt hạng mục tranh Sư tử vàng ("Dogman", "Maestro" và "Woman of") tuy nhiên đều trượt giải. Chiến thắng dành cho "Housekeeping for Beginners" của Goran Stolevski (Úc) vượt qua bộ phim có hiệu ứng mạnh là "The Summer with Carmen" cho thấy giám khảo lựa chọn tính nhân văn, thay vì chạy theo cảnh nóng bỏng, gợi cảm.
Đại diện châu Á
Ryusuke Hamaguchi có lẽ là gương mặt được chú ý nhiều nhất hiện nay sau khi thắng Grand Prize với "Evil Does Not Exist". Đây là lần thứ ba Hamaguchi giành chiến thắng tại ba LHP chỉ trong vòng 3 năm và ba tác phẩm: "Wheel of Fortune and Fantasy" ẵm Grand Prize tại LHP Berlin, "Drive My Car" giành giải Kịch bản tại Cannes và giờ đây "Evil Does Not Exist" không chỉ là đại diện châu Á hiếm hoi ở Venice mà còn vượt qua nhiều tên tuổi lớn khác để mang về thành tích cực kỳ quan trọng cho Ryusuke Hamaguchi, điện ảnh Nhật bản. Cần nhớ rằng trước đó, với "Drive My Car", nhà làm phim 44 tuổi này nhận được hai đề cử Oscar cho Đạo diễn và Kịch bản hay nhất - anh là đạo diễn người Nhật thứ ba trong lịch sử làm được điều này. Bản thân bộ phim cũng thắng hạng mục "Phim quốc tế" và đề cử Top 10 Phim hay nhất năm.
Trở lại với "Evil Does Not Exist", phim kể về cha con Takumi và Hana sống trong ngôi làng nhỏ yên bình ở vùng nông thôn Harasawa. Hàng ngày họ lo các công việc đồng áng, chân tay giúp người dân địa phương và để có tiền trang trải sinh hoạt. Những tưởng cha con họ sẽ mãi được sống hiền hòa trong phong cảnh yên bình đấy thì đột ngột, một cuộc "xâm lăng" bất ngờ từ thế giới văn minh - nơi con người bất chấp tất cả vì lợi ích trước mắt - một công ty xây dựng siêu to khổng lồ quyết định thu mua ngôi làng để cải tiến thành địa điểm cắm trại mới...
Không chỉ thắng giải Grand Prize, phim còn ẵm thêm 4 giải thưởng độc lập, bên lề LHP Venice củng cố cho địa vị và uy tín của Ryusuke Hamaguchi trên bản đồ điện ảnh thế giới. Đây là tín hiệu đáng mừng cho điện ảnh Nhật bản, sau khi cường quốc Hàn quốc chiếm lĩnh Oscar hồi 2020 với "Parasite" và các ngôi sao Hoa ngữ chễm trệ trên sân khấu trao giải 2023 với "Everything Everywhere All at Once"... Phim hiện chưa có lịch chiếu chính thức nhưng khả năng ra mắt cuối năm nay rất cao, để kịp thời gian tranh Oscar như thông lệ. Như vậy là sau nhiều năm chỉ có mỗi cái tên Kore-eda Hirokazu ghi dấu ấn cho ảnh đàn Nhật Bản, giờ đây Hamaguchi là đại diện ưu tú, trẻ trung và xứng tầm!
Trái với suy đoán nhiều người, nhiều cái tên ngôi sao như Bradley Cooper - Carey Mulligan (phim "Maestro") hay Penelope Crúz (phim "Ferrari"), Jessica Chastain (phim "Memory"), Michael Fassbender (phim "The Killer")... đều không mang về danh hiệu Ảnh đế - Ảnh hậu. Đổi lại hai gương mặt không quá nổi bật tại Hollywood là Peter Sarsgaard (phim "Memory") và Cailee Spaeny (phim "Priscilla") lần lượt giành tượng vàng. Đây là lựa chọn thú vị và bất ngờ, khi chủ tịch giám khảo năm nay là Damien Chazelle quyết định không tôn vinh một số gương mặt đậm nét châu Âu cũng được báo chí nhắc nhiều những ngày LHP diễn ra, bao gồm Caleb Landry Jones (phim "Dogman") hay Mads Mikkelsen (phim "The Promised Land")... Cả Peter Sarsgaard, Cailee Spaeny đều sẽ có bàn đẩy khá mạnh để họ cạnh tranh giải thưởng Oscar thời gian tới nếu hãng phim có chiến dịch truyền thông phù hợp.
