Điều gì làm nên phong cách huyền thoại của người phụ nữ Pháp?
Phụ nữ Pháp, đặc biệt qua hình ảnh La Parisienne huyền thoại, đã trở thành một tượng đài đại diện cho gu thẩm mỹ hoàn hảo.
Điều gì làm nên nước Pháp? Mỗi người sẽ có suy nghĩ riêng, nhưng xét về lịch sử, có những hình ảnh, địa điểm, con người và ý tưởng nhất định hình thành nên tính dân tộc ở Pháp. Một trong số đó chính là thành phố Paris và quan niệm rằng Paris là kinh đô của thời trang, của những cuộc cách mạng và tính hiện đại. Trong hơn một trăm năm qua, L’OFFICIEL đã góp công lớn trong việc tạo dựng “tiếng thơm” và duy trì khí chất riêng biệt của thời trang Pháp.
Được thành lập năm 1921, L’OFFICIEL là ấn phẩm chính thức của Chambre Syndicale de la Couture Parisienne (Tạm dịch: Hội Liên hiệp Thời trang Paris). Bằng cách nâng cao uy tín và lợi ích của thời trang, ngành thời trang và hàng xa xỉ Pháp được bao phủ trong vầng hào quang ngời sáng, chưa kể ảnh hưởng đến ngành du lịch. Chủ đề trọng tâm của hầu hết mọi ấn phẩm chính là lời khẳng định: Paris là thời trang cao cấp, và đặc biệt là couture.
Dominique Gaffoy, tổng biên tập đời đầu của L’OFFICIEL, tin rằng nghệ thuật thời trang chỉ có thể thăng hoa tại Pháp. Trong bài viết trang bìa của một ấn phẩm từ năm 1923 mang tên “Paris, Thủ đô Thế giới,” ông mô tả cách phụ nữ Mỹ, Anh, Brazil và Tây Ban Nha hội tụ tại Paris, nơi họ xem là “thiên đường hạ giới.” Theo Gaffory, khi một phụ nữ ngoại quốc diện thời trang Pháp, “ta phải cung kính nàng. Nàng đang tuyên truyền về đất nước. Đúng vậy – Một chiếc váy từ Paris, dù bay bổng trong làn gió New York hay London, đều có chút chất Pháp.”
“Tại sao lại là Paris? Luôn là Paris? Chỉ mỗi mình Paris?” là thắc mắc từ bài viết tiêu đề “Đế chế Toàn cầu.” “Đó là câu hỏi về thẩm mỹ, tức là về tinh hoa văn hóa.” Gu thẩm mỹ Pháp thường gắn với tầng lớp quý tộc và di sản nghề thủ công. Thật vậy, giới quý tộc và nghệ nhân từ lâu đã có mối quan hệ cộng sinh. Thợ may ở Paris là người chải chuốt cho các triều thần trong cung điện Versailles. Như trong bức tranh của Dega, những người thợ làm nón lúc bấy giờ được mô tả như “quý tộc của tầng lớp lao động.” L’OFFICIEL đã khẳng định vào năm 1950, tại Pháp, “kho tàng của sự lanh lợi, sáng kiến và savoir-faire được tích lũy qua nhiều thế hệ.”
Phụ nữ Pháp, đặc biệt qua hình ảnh La Parisienne huyền thoại, đã trở thành một tượng đài đại diện cho gu thẩm mỹ hoàn hảo. Là biểu tượng của thời trang Paris, cô ấy được sinh ra với nét quyến rũ, và phong cách cá nhân càng làm nổi bật vẻ tự nhiên ấy.
“Quý cô Paris có thể là Françoise Hardy hay Charlotte Gainsbourg,” theo nhận định của nhà thiết kế Anh Quốc Paul Smith. “Thanh lịch. Sự lôi cuốn của nàng thuộc về chính nàng, chứ không đến từ bộ trang phục được đầu tư.” Cũng trong bài viết “Esprit de Paris” (2000), nhà thiết kế người Pháp Sonia Rykiel chia sẻ: “Tôi không phải là một quý cô Paris. Tôi chỉ là một phụ nữ Pháp sống trong thành phố lộng lẫy nhất thế giới: Paris.”
Từ thế kỷ 19, văn học nước Pháp đã viết về dân tỉnh lẻ và người ngoại quốc – những người dành thời gian tại Paris, ăn diện thời trang và trở thành một kiểu người Paris. Khái niệm “dân Paris ngoại lai” từ đó đã hiện diện trong văn hóa đại chúng. Chẳng hạn, một tiểu luận bằng hình ảnh xuất bản năm 1989, mang tên “Parisianisme,” sử dụng những tiểu đề như “Một người Mỹ ở Paris.” Bài viết “Paris 75006” (2000) cho rằng người mẫu Farida Khelfa trong thiết kế của Azzedine Alaïa là “một người Paris thực thụ,” trong khi Carla Bruni được xem là “người Paris giống người Ý nhất, và người Ý giống người Paris nhất.”
Một chiếc váy từ Paris, dù bay bổng trong làn gió New York hay London, đều có chút chất Pháp.
Đến những năm 1890, với sự phát triển của thời trang cao cấp, người Paris chạm trán một đối thủ cạnh tranh: nhà thiết kế thời trang. Phải thừa nhận rằng, các bàn luận về sáng tạo đều xoay quanh nhà thiết kế, người thường lấy cảm hứng từ nàng thơ là người Paris, mặc dù cảm hứng cũng đến từ chính Paris. Trong một bài viết nói về “Yves Saint Laurent và Paris” (1990), L’OFFICIEL đưa ra câu hỏi tu từ: “Thiếu đi thứ này làm sao chúng ta có thể tưởng tượng đến thứ kia?” Saint Laurent, “một thanh niên mộng mơ từ tỉnh lẻ” đã phải lòng Paris, nơi anh gặp “tinh thần của người phụ nữ mà chúng ta gọi là La Parisienne.”
Trong trường từ vựng liên kết thời trang, nghệ thuật và chủ nghĩa erotic, ta sử dụng “sang trọng,” “quyến rũ” và “những từ sùng bái vẻ thanh lịch Pháp” cho những thiế kế của Saint Laurent. Năm 1990 cũng là năm trang bìa “Paris Lumière/Paris Mystère/Paris Mon Coeur” có chữ ký của Yves Saint Laurent được xuất bản. Đây là món quà dành cho Kinh đô Ánh sáng, cho những bí ẩn và tình yêu, là trọng tâm trong hệ tư tưởng của tạp chí.
Sự tập trung vào Paris và Pháp trong những câu chuyện tại L’OFFICIEL được phóng đại trong những năm 1920, sau dư âm hỗn loạn của Thế chiến Thứ nhất. Lúc bấy giờ, ý thức về chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa bảo hộ và lòng yêu nước nổi lên với các bài báo mang tiêu đề như “Thời trang phục vụ nước Pháp”.
Không như nhiều ấn phẩm thời trang khác, L’OFFICIEL tiếp tục được sản xuất, và vào năm 1942, tại tâm điểm trận chiến, có một bài báo viết về nguồn cảm hứng mà Paris vẫn dung dưỡng cho nhà thiết kế: “Được sáng tạo, luôn luôn sáng tạo, được truyền cảm hứng từ mọi điều nằm trong Paris, những gì đẹp đẽ và tốt lành, được từ bỏ chính mình trong không khí không thể bị phá hủy ở thủ đô… là đặc ân không thể chối cãi trong ngành công nghiệp xa xỉ.”
Trong bài viết “Paris Retrouvé” (1948) sau Thế chiến thứ hai, người viết đã vui mừng tuyên bố “Paris đang trở lại với cương vị thủ đô!... Suy nghĩ về Paris đã quay lại… Paris thanh lịch và thi vị... Paris vui tươi... Paris độc nhất của cuộc sống ngọt ngào."
Sự tái sinh của Paris, cũng như thời trang cao cấp nở rộ trên các trang báo của L’OFFICIEL. Tạp chí bắt đầu liên tưởng, sử dụng nhiều không gian trong thành phố để tái khẳng định vị thế trung tâm vũ trụ thời trang của Kinh đô Ánh sáng.
Tạp chí đã luôn gắn Paris với những công trình kiến trúc mang tính biểu tượng, nhưng vào những năm 1950, một phong cách chụp ảnh ban đêm xuất hiện, trong đó người mẫu mặc áo choàng cao cấp, tạo dáng trước các địa danh như Quảng trường Concorde, Nhà thờ Đức Bà và, đương nhiên, tháp Eiffel.
"Chất Paris chuyển hóa đàn bà thành bí ẩn"
Cuối thập niên 70-80, dưới ảnh hưởng của Guy Bourdin và Helmut Newton, nhiếp ảnh thời trang ngày càng trở nên khiêu gợi, và xuất hiện trong L’OFFICIEL là hình ảnh người phụ nữ trước Khải hoàn Môn và Quảng trường Vendôme trong đêm tối, chưa kể đến những cây cầu rải dọc theo sông Seine. “Đây là Paris.” “Paris, tình yêu chúng tôi.” Những tiêu đề và hình ảnh về Paris cứ thế tiếp diễn.
Bộ ba Pháp-Paris-Thời trang từ lâu đã gắn liền với người phụ nữ, và mặc dù điều này củng cố những định kiến và khuôn mẫu, chính nó đang thay đổi và tự định hình. Một lần nữa, diễn biến này lấy La Parisienne làm trung tâm. Tuy gặp phải nhiều chỉ trích, La Parisienne chắc chắn sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng mạnh mẽ đến các lý tưởng toàn cầu về tính nữ toàn diện, đa dạng hơn với những người phụ nữ da màu, người Ả Rập và châu Á.
Người Paris đã “hóa thân thành thần thoại,” như tuyên bố của L’OFFICIEL vào năm 2000. “Cô ấy có sức lôi cuốn, về khí chất, thần thái và cả ngoại hình. Cô ấy sáng tạo, diễn giải thời trang bằng sự phóng khoáng và uyển chuyển. Cả thế giới ngưỡng mộ nét thanh lịch huyền thoại ấy… Câu chuyện có thể tiếp diễn vì không chỉ có một, mà nhiều người Paris… Mỗi người một vẻ…”
Nguyên tác: Valerie Steele
