Phim ảnh qua ký ức mùi hương: Khi minh tinh màn bạc nhập vai cùng những nốt hương
Cùng khám phá cách mùi hương có thể giúp diễn viên kết nối với nhân vật và cải thiện màn trình diễn của họ.
Đối với một số diễn viên giỏi nhất của Hollywood, hương thơm trên phim trường mang lại cảm giác thay đổi tuyệt vời. Diễn xuất và hương thơm đều là những cách để thoát khỏi biên giới vật chất của thế giới chúng ta, có khả năng biến đổi, ngay cả khi chỉ trong chốc lát. Một chút nước hoa có thể gợi lên nhiều cảm xúc, giống như một câu thoại của một diễn viên điêu luyện cũng có thể làm được điều tương tự.
Nghe, nếm, chạm, ngửi và… diễn
Một câu chuyện hấp dẫn đã từng được xuất bản vào cuối năm 2019 trên Vogue, tiết lộ cách nữ diễn viên Emma Stone - người vừa giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất Oscar 2024 thích xác định xem nhân vật cô sắp đóng có mùi như thế nào, và thực sự, đây là một trong những phần cô yêu thích nhất trong quá trình diễn xuất. “Tôi đã sử dụng nước hoa để giúp xác định từng nhân vật tôi đóng từ năm 16 tuổi. Ngay cả bây giờ, tôi vẫn có thể ngửi thấy mùi hương đó và bị kéo về khoảnh khắc ấy ngay lập tức.” Nữ diễn viên giải thích thêm: “Khứu giác của tôi cực kỳ mạnh, có lẽ nó bù đắp cho thị lực kém cỏi của tôi. Mùi hương luôn là ký ức khứu giác nhanh nhất đối với tôi, nó giúp tôi nhớ hầu hết những khoảnh khắc đặc biệt trong cuộc đời mình thông qua mùi hương.”
Điều này nghe có vẻ kỳ lạ đối với một số người. Nhưng Emma Stone không đơn độc. Tờ Guardian từng đưa tin, nam diễn viên Michael Ball đã chọn một mùi hương đặc trưng cho mỗi vai diễn của mình, “từ rượu rum dành cho người thợ cắt tóc đầy thù hận Sweeney Todd đến mùi hương Madame Rochas yêu thích của mẹ anh cho Edna Turnblad của ‘Hairspray’”.
Đối với một số người, hương thơm là bước hoàn thiện. Nhưng đối với rất nhiều diễn viên, mùi hương còn là một nghi thức để tiến tới sự thăng hoa. Phim ảnh, về bản chất là những trải nghiệm nghe, nhìn. Chúng ta quan sát các nhân vật và diễn biến của cốt truyện thông qua giọng nói, âm nhạc và hiệu ứng âm thanh hay hình ảnh. Nhưng có lẽ mọi thứ còn hơn cả vậy. Bạn có biết, khi cần chuyển đổi giữa các nhân vật trên trường quay, nước hoa còn là công cụ đặc biệt hữu ích. Noomi Rapace đã sử dụng 7 mùi hương riêng biệt để giúp cô trở thành chị em sinh bảy trong bộ phim ‘What Happened to Monday’ của Netflix. Và hương thơm cũng đã giúp Eliza Taylor vào vai cảnh sát chìm tại một trường trung học trong bộ phim hình sự ‘Thumper’ năm 2017. Cô nói: “Khi đóng vai học sinh trung học, tôi đã sử dụng xịt thơm toàn thân của Victoria's Secret, nó khiến tôi nhớ về thời niên thiếu của chính mình.” Khi đóng vai hai nhân vật trong chương trình truyền hình ‘The 100’, Taylor nói rằng cô đã pha Tom Ford Café Rose cho Josephine, đại diện mẫu mực của sự sang trọng và Café Rose luôn khiến cô cảm thấy xa hoa, thanh lịch và có một chút nghịch ngợm.
Thị giác và thính giác, những giác quan trực tiếp nhất, theo một cách nào đó là những giác quan “đơn giản nhất” để kích thích. Còn khứu giác thì sao? Khứu giác “phức tạp” hơn: hương thơm và mùi hương có thể tỏa ra, khơi gợi nhận thức và ký ức vốn bị tách biệt trong những ngăn kéo ẩn sâu nhất trong ký ức của chúng ta, nó có thể đưa chúng ta xuyên qua thời gian và ký ức, tấn công các giác quan, quyến rũ và lay động chúng ta. Vậy mùi hương có thể tạo thành nền tảng của một tác phẩm nghệ thuật không? Có thể có tính thẩm mỹ của mùi không? Chắc chắn là có, thông qua những ví dụ được nêu trên. Đằng sau những chiếc mặt nạ, trước màn hình, đời sống xã hội của chúng ta gần như không được diễn đạt bằng mùi. Nhưng điều nghịch lý của mùi là nó vừa là giác quan bản năng nhất của chúng ta – thân mật, quen thuộc, gợi nhiều liên tưởng, vừa là giác quan đặc biệt khó diễn tả, giúp chúng ta đến gần nhất với bản chất “con” của mình.
Cánh cổng cảm xúc tạo ra “hiệu ứng cấp số nhân”
Bạn có biết, Tiến sĩ Andy Myers - một nhà thần kinh cho rằng, sự hiện diện của mùi hương có thể làm tăng đáng kể sự tham gia của ai đó vào trải nghiệm lên đến 38%. Tác động này tiếp tục được xây dựng nếu tất cả các giác quan trong con người đều hài hòa và đồng nhất. Theo ông, các giác quan hoạt động cùng nhau chứ không tách biệt. Việc thu hút các giác quan khác nhau vào trạng thái cân bằng sẽ tạo ra các cấu trúc thông điệp mạnh mẽ hơn từ não để nhận ra “hiệu ứng cấp số nhân”. Mùi hương là tác động nhanh nhất trong tất cả các giác quan, mang lại lợi thế nhanh nhất trong trải nghiệm mới trước khi các giác quan khác phát huy tác dụng.
Dù là mùi hương dễ ngửi, hay khó ngửi, những thái cực khác nhau của mùi đều có thể là một cách sâu sắc để nắm bắt được sự khác biệt của từng nhân vật và vẽ nên câu chuyện của họ một cách hoàn mỹ nhất.
Nếu bạn xem các tập phim cũ của Inside the Actors Studio, bạn sẽ được tìm hiểu về phương pháp và quy trình mà các diễn viên sử dụng để trở thành “nhân vật”. Leonardo DiCaprio đã ngủ trong xác động vật để chuẩn bị cho vai diễn trong The Revenant. Mùi hương đã âm thầm trở thành một công cụ phát triển nhân vật trên phim trường và sân khấu âm thanh. Susan Sarandon, Kirsten Dunst, ngoài ra còn có Gugu Mbatha-Raw hay Penélope Cruz đều là những tài hoa tin vào sức mạnh của mùi hương. Không giống như các tín hiệu thị giác hoặc xúc giác của trang phục, hương thơm truyền tải thông điệp ngay lập tức mà không cần bối cảnh hóa. Laura Linney, người đã sử dụng hương thơm để xâm nhập vào không gian tâm trí (headspace) của nhân vật, cho biết: “Đó là một vũ khí bí mật tuyệt vời. Nó sẽ xâm chiếm bạn ở một nơi sâu sắc và nguyên sơ như vậy."
Đôi khi, sức mạnh biến đổi của mùi hương còn gợi nhớ về những năm tháng trưởng thành của diễn viên, nhưng điều kỳ diệu từ nước hoa còn hơn cả thế. Đó là lúc các nhà chế tạo nước hoa xuất hiện. Công việc của họ là biến lời nói và ý tưởng thành mùi hương, điều mà nhà điều chế hương nổi tiếng Azzi Glasser đã làm cho nhiều diễn viên và khách hàng. Đạo diễn Karim Aïnouz gần đây đã kêu gọi Glasser tạo ra nước hoa cho dàn diễn viên của ‘Firebrand’, bộ phim kinh dị tâm lý ra mắt năm 2023 lấy bối cảnh triều đình của Henry VIII. Đối với vị vua phản diện, mắc bệnh gút, do Jude Law thủ vai, cô đã phát triển một sự pha trộn bệnh hoạn với yếu tố "con người" rõ ràng (cụ thể là máu và mủ) và hoa hồng - một loại hoa được các quý tộc ưa chuộng vào thời điểm đó. Để đóng vai Vua Henry VIII trong ‘Firebrand’, Jude Law nói với Azzi Glasser rằng anh muốn có mùi giống hệt như mùi của nhà vua, mặc dù biết rằng nó sẽ rất kinh tởm. “Thành thật mà nói, bạn sẽ không muốn ngửi nó,” - cô nói. Đối với Alicia Vikander, người đóng vai Catherine Parr, người vợ thứ sáu và cuối cùng của nhà vua, Glasser đã tạo ra một công thức dễ chịu hơn dựa trên hoa oải hương Anh.
Glasser, người có thể dành từ một tuần đến ba tháng để tạo ra một mùi hương theo yêu cầu, tin rằng hương thơm giúp bạn thực sự hiểu được bản chất của một nhân vật. Có thể nói, chính những ngôi sao hạng A của Hollywood mới là những người được hưởng lợi nhiều nhất từ những mùi hương có một không hai. Việc Azzi tạo ra mùi hương dành riêng cho các diễn viên và khả năng bẩm sinh của cô trong việc biến nhân vật thành mùi hương đã giúp cô làm việc một cách sáng tạo trong lĩnh vực mùi hương trong phim.
“Diễn xuất và hương thơm đều là những cách để thoát khỏi biên giới vật chất của thế giới chúng ta.”
Nước hoa và phim ảnh có vẻ giống như những thế giới rất xa xôi, nhưng trên thực tế, chúng có điểm chung là một tiền đề tuyệt vời khiến chúng trở nên khả thi và cụ thể: sự sáng tạo của những người tạo ra chúng.
Chúng ta đang sống trong một thời đại tuyệt vời khi tồn tại nhiều nghề nghiệp có nhiều tạo thành những mắt xích đầy bất ngờ. Và bạn có nhận ra, một tác phẩm điện ảnh, một diễn viên, một mùi hương, một lọ nước hoa, đều là một cá thể độc bản trong thế giới của chính mình nhưng có thể gắn kết và tạo nên những tuyệt tác thời đại.
