#WOOT24: Hazel Nguyễn - Nghệ sĩ, piano, và "hệ sinh thái âm nhạc cổ điển"
Trong khán phòng Steingraeber Hall của Impressivo, nghệ sĩ piano Hazel Nguyễn mặc chiếc váy lông vũ đen, uyển chuyển đưa mình theo tiếng đàn. Tại Impressivo, Hazel Nguyễn mong muốn là cầu nối giữa âm nhạc cổ điển và khán giả đại chúng.
Piano có phải là “con đường thẳng được định sẵn”, khi Hazel đã học piano từ năm 3 tuổi, học tại Nhạc viện từ 7 tuổi, sau đó du học, làm việc ở Anh suốt 12 năm?
Thật ra, quyết định học nhạc là do cha Hazel định hướng. Từ khi mới 3 tuổi, cha muốn Hazel trở thành bác sĩ hoặc nghệ sĩ, nên mình được đi học nhạc từ đó. Một ngày 3 tiếng “xích chân” bên đàn, suốt từ năm 3 tuổi đến 15 tuổi, mình nghĩ dù thích piano đến mấy, cũng không thể đủ kiên nhẫn khi còn bị hấp dẫn bởi nhiều hoạt động khác. Mãi tới năm Hazel đi du học, tức là lúc 16 tuổi, mình bỗng nhiên thích tập đàn nhờ một người thầy bên Anh chỉ ra những điểm hay trên bản nhạc, câu chuyện đằng sau những nốt nhạc, và đặc biệt là việc chính người biểu diễn có thể thể hiện quan điểm cá nhân và cái tôi của mình.
Từ câu chuyện của mình, Hazel thấy rằng khó khăn lớn nhất đối với đa số các bạn nhỏ học piano là việc dành thời gian tập đàn cũng như áp lực khi đối mặt với sự kỳ vọng của phụ huynh và thầy cô. Song song, vai trò của người thầy trong bộ môn này là rất quan trọng.
Vậy sau 12 năm học và giảng dạy ở Anh, điều gì khiến Hazel quyết tâm trở về Việt Nam?
Trở về Việt Nam, Hazel chỉ muốn tìm đối tượng lắng nghe mình hơn, vì ở châu Âu hay châu Mỹ, âm nhạc cổ điển đã mất dần sức hút. Độ tuổi trung bình trong những khán phòng nhạc thính phòng ở 2 châu lục này là 55. Môi trường nghệ thuật ở đây có phần khuôn mẫu, chỉ diễn rồi về, ít liên kết ngành. Trong khi đó, tại châu Á, mọi người luôn sáng tạo và thực thi những ý tưởng mới, sự liên ngành từ các bên tổ chức âm nhạc, truyền thông, nhãn hàng,... cũng khiến thị trường âm nhạc trở nên vô cùng sống động.
Không ít nghệ sĩ cổ điển đến gần hơn với khán giả đại chúng bằng cách “chơi” TikTok hoặc kết hợp nhạc cổ điển với EDM, như DJ người Pháp Worakls hay Prequell, DJ và nhạc sĩ người Nhật Bản Laur. Tại Việt Nam, chúng ta cũng có hai đại diện khá thành công là SlimV và Dustin Tiêu. Hazel thấy sao về góc nhìn này?
Đối với nhạc cổ điển, đây là một thời cơ. Có rất nhiều bộ phim sử dụng những đoạn nhạc cổ điển làm nhạc nền, nhạc hiệu ứng, nhưng người ta lại ít khi để ý tới chúng. Vậy nếu chúng ta dùng một đoạn nhạc cổ điển để tạo hiệu ứng cho những video, shorts hoặc reels trên mạng xã hội, với thời lượng ngắn sẽ dễ bắt được sự chú ý của người nghe. Và với tần suất lặp lại nhiều như vậy, hy vọng chẳng bao lâu những giai điệu quen thuộc nhất của âm nhạc cổ điển sẽ được ghi nhớ sâu trong lòng đại chúng, giống như thành công từ những bản nhạc phim của Philip Glass, Joe Hisaishi,…
Nhạc piano và cổ điển nói chung tại Việt Nam thường được nhắc đến kèm theo những đặc tính như hàn lâm, khó cảm thụ và tiếp cận. Hazel nghĩ sao về việc đại chúng hóa nhạc cổ điển? Làm thế nào để nhạc cổ điển tại Việt Nam được nhiều người tiếp cận hơn?
Ngay cả ở những nước châu Âu hay châu Mỹ, thế hệ trẻ cũng rất ít khi tiếp cận nhạc cổ điển. Ngược lại, ở Đông Á, ví như Trung-Nhật-Hàn, Singapore hay Đài Loan, âm nhạc cổ điển đang đi lên một cách mạnh mẽ. Có giai đoạn ở Trung Quốc, mỗi ngày trên toàn quốc sẽ có thêm một nhà hát mới được xây dựng. Hay như ở Hongkong, việc học một nhạc cụ và đạt những chứng chỉ âm nhạc qua các năm học phổ thông là bắt buộc.
Hazel xin nhấn mạnh là đem âm nhạc tới gần với đại chúng, chứ không phải là đại chúng hóa âm nhạc hàn lâm, tức là chúng ta không thay đổi âm nhạc và cách trình diễn theo thị hiếu của người trẻ, hay làm “rẻ hoá” âm nhạc. Đơn giản vì âm nhạc cổ điển có những yêu cầu nghệ thuật rất cao, cần sự tỉ mỉ và chỉn chu, luyện tập rất chi tiết tới từng nốt nhạc và dấu lặng. Còn những dòng nhạc khác có cách luyện tập rất khác.
Đó chính là lý do Hazel thành lập showroom piano Impressivo Klaviere & Flugel?
Tiền thân của Impressivo là Fortepiano của chồng mình, một chuyên gia kinh doanh đàn piano cao cấp hàng đầu. Với Hazel, việc mở rộng Impressivo tạo ra sức cộng hưởng rất tốt. Nhờ việc sở hữu đàn tốt mà việc học tập và biểu diễn mới tốt, học sinh lẫn nghệ sĩ đều yên tâm biểu diễn. Tại Impressivo, từ mô hình dạy học tới chất lượng giáo viên, đàn, phòng học cách âm, phòng biểu diễn, tủ sách đều đi chung với nhau, tạo thành một hệ sinh thái ổn định.
Về mặt biểu diễn thương mại, các bên nhãn hàng thì cần đơn vị quản lý sự kiện để kết nối với các nghệ sĩ, họ sẽ tìm tới Impressivo chứ không phải Hazel hay các đơn vị giáo dục. Nghệ sĩ cần được đảm bảo về cả hậu cần, thu nhập, môi trường biểu diễn thì đơn vị quản lý cũng phải thấu hiểu mong muốn của họ.
Tựu trung, ngành âm nhạc cổ điển cần có thêm bên ở giữa quản lý tất cả một cách chuyên nghiệp và chuẩn hoá - như bất kỳ ngành giải trí nào.
Từ ý trên, phải chăng thông qua việc tổ chức, Hazel mong muốn giáo dục thẩm mỹ nghe của khán giả? Cách làm của Hazel là gì?
Đúng vậy, nguyên tắc của Hazel là 50/50: 50% cái khán giả thích, 50% còn lại để giới thiệu những bài mới mới tương tự, nâng “level” từng chút một.
Với nghệ sĩ, 80% họ rất khó về vấn đề chọn bài. Họ biểu diễn cổ điển vì đam mê, chỉ muốn diễn những bài họ thích, nên khác xa với thị hiếu các chương thương mại. Tôi cũng phải tiếp cận vấn đề theo cách khác, để hướng tới mục đích đưa âm nhạc cổ điển đến gần hơn với khán giả.
Mất bao lâu để Hazel nghiệm ra những bài học đó?
Rất lâu đấy. Có một chuyện khiến Hazel thay đổi suy nghĩ. Lúc đầu Hazel chỉ diễn rồi về, không chia sẻ gì. Vài lần lân la ở lại sự kiện, rất nhiều khán giả hỏi Hazel về bản nhạc vừa chơi. Hazel thấy họ lắng nghe và thực sự muốn biết. Từ đó, Hazel chia sẻ với khán giả khi biểu diễn, chỉ cần 1-2 câu trò chuyện thì họ sẽ hiểu biết, hiểu mình và tác phẩm hơn, sự gần gũi giữa người diễn và người nghe tốt hơn.
Cảm ơn Hazel Nguyễn vì những chia sẻ thú vị!
