NÂN: Điều quan trọng nhất đó là bản lĩnh
Vừa ra mắt album đầu tay vào ngày 11.1, có thể nói NÂN là cái tên rất đáng chú ý trong thế hệ nghệ sĩ trẻ. Với âm nhạc thiên về industrial thô ráp thay vì nhẹ nhàng, mỏng manh, album “XT-TX” của nữ ca sĩ đã đặt ra nhiều vấn đề của thế hệ mới, qua đó cho thấy cá tính cũng như bản lĩnh của một nghệ sĩ dám thử thách và dám rực rỡ.
Đĩa nhạc quan trọng của nhiều cá nhân
Chào NÂN. Đầu tiên xin chúc mừng bạn và ekip với debut album “XT – TX”. Dù đã “thách đố” các fan hâm mộ về tựa đề này, nhưng không biết NÂN có thể bật mí ý nghĩa thật sự của nó trong cuộc phỏng vấn này không?
Xin chào các độc giả của L’OFFICIEL Vietnam! Để giải thích về cái tên “XT-TX”, đầu tiên em phải kể câu chuyện này. Khi “thách đố” các fan, em nhận được không những khá nhiều đáp án cho việc “XT-TX” là viết tắt của cái gì, mà còn là những ý tưởng rất độc đáo và thú vị, khiến chính em cũng mong mình đã nghĩ được những ý tưởng đó (Cười).
Mặc dù rất mong tên album có thể là “Tài Xỉu - Xỉu Tài” hay “Xôi Thịt - Thịt Xôi” như các “nhà phỏng đoán” tài ba đưa ra, nhưng “XT-TX” thực chất là “Xấu Tính - Tính Xấu”. Em đặt cho album đầu tay của mình cái tên nghe chừng tiêu cực vậy nhưng thực chất lại mang ý nghĩa vô cùng tích cực: Xấu tính với tính xấu của mình lại là cách em trau dồi và nuôi lớn chính bản thân em (đúng là âm + âm = dương mà các nhà toán học nói không có sai!)
Vậy NÂN có thể chia sẻ về việc nguồn cảm hứng bắt đầu từ đâu không?
“XT-TX” bắt đầu được đặt bút viết trong khoảng thời gian em “biến mất” khỏi ngành nhạc. Em đã mất tổng cộng 4 năm thật sự lùi lại một bước để nhìn xem mình là ai, mình muốn làm gì và thật sự mong được làm gì với sự nghiệp này. Đó chính là lúc một con người ở độ tuổi 20 phải vật lộn với những vấn đề và quan điểm về cuộc sống. Em đã phải đấu tranh nội tâm rất nhiều, tới giờ vẫn vậy, nhưng ít nhất khi hoàn thành xong album, em đã hiểu được rõ hơn bản thân là con người như thế nào. Em đã lấy chính khoảng thời gian đó để tóm gọn lại trong 11 bài nhạc với thời lượng nghe 30 phút, để kể lại từng câu chuyện, từng “tính xấu” mà mình đã đối mặt và thích nghi.
Với album cá nhân như vậy, điều gì làm NÂN nhớ nhất?
Thứ đáng nhớ nhất của quá trình hoàn thành album này chắc chắn là buổi gặp mặt đầu tiên của em cùng 2 nhà sản xuất hallowed và merlie. Lúc ấy, hai anh có kể với em rằng đây là lần thứ ba mà một nghệ sĩ quyết định kết hợp với đội ngũ, những sản phẩm trước đó đều không được ra mắt hoặc có bất trắc gì đó khiến dự án không thể tiếp tục. Vì vậy, merlie có nói với em rằng: “Quá tam ba bận rồi NÂN ạ, lần này mà không ra được album, anh cũng chả biết mình có thể tiếp tục 'dự định' mọi thứ không nữa”.
Chính câu nói đó đã khiến em quyết tâm 120% cho việc ra mắt “XT-TX”, vì nó không chỉ là album của em, mà còn là album của merlie, hallowed, maiki, huhy và flowerflow đã cất công cùng nhau hoàn thiện trong một năm vừa qua.
“XT – TX” như sự đối lập bật/tắt, bên trong/bên ngoài. Album cũng có những bài nói rộng hơn về câu chuyện hiện thực (mạng xã hội, đánh giá phiến diện, tính tự mãn), nhưng cũng có những ca khúc hướng vào bên trong (tình yêu, mối quan hệ độc hại). NÂN viết những ca khúc này từ trải nghiệm bản thân hay có cả những người quanh mình? Việc chuyển nó thành âm nhạc có khó khăn không?
Chắc em phải mở đầu bằng một lời cảm ơn đã, vì L’OFFICIEL Vietnam đã thật sự hỏi em một câu khiến em rất hào hứng trả lời. Cảm ơn mọi người đã nhìn nhận được khía cạnh tương phản trong âm nhạc của em mà em rất tự hào khi đưa vào!
Như em có nói, âm nhạc của em rất cá nhân. Em chỉ viết những thứ là của em, suy tư của em, quan điểm của em vì đó là cách em giao tiếp với người nghe, cách để em bộc lộ con người mình một cách chân thành nhất. Cảm hứng của em đến từ trải nghiệm và kinh nghiệm, chứ em không chờ đợi giây phút đến rồi mới cầm bút lên viết vì lúc đó mới “có cảm hứng”. Em thấy đó là minh chứng cho việc mình đã dày dặn kinh nghiệm và cảm xúc hơn, để mình có thể truyền tải nó bất cứ lúc nào mình muốn, bằng bất cứ phương pháp gì mình có thể.
Âm nhạc đã đến như lẽ tất nhiên
Âm nhạc của NÂN nổi bật với việc được phối trộn từ nhiều chất liệu, từ Alternative đến các đặc trưng của Jazz, Broadway…, từ cảm hứng thơ ca đến các bài hát thiếu nhi... Không biết từ buổi ban đầu, NÂN đã đến với âm nhạc thế nào?
Âm nhạc đến từ trong máu khi em may mắn thu thập được phần gen trội từ người bố nghệ sĩ. Em không được học nhạc từ bé - một cách tiếp xúc với âm nhạc trực tiếp nhất, nhưng em lại được bao bọc bởi tình yêu âm nhạc, đó là thứ em vẫn luôn tự hào khi thật sự hiểu được bản chất của âm nhạc là sự tự do và tình yêu từ khi còn nhỏ.
Em vẫn luôn giữ tinh thần tự do đó trong âm nhạc của mình, vậy nên thể loại nhạc đối với em không quan trọng, cũng vì thế mà mọi người có thể thấy được sự quy tụ rất nhiều yếu tố đặc trưng của các dòng nhạc đó trong âm nhạc của em. Em nghĩ âm nhạc là cách giao tiếp và kết nối, và khi đã quyết định làm như vậy, em không “tiết kiệm” và giới hạn bản thân mình bằng bất cứ nội quy nào nữa!
Vốn là “con nhà nòi” như mọi người gọi, NÂN nghĩ việc đó có thuận lợi và khó khăn gì trong hành trình tìm ra tiếng nói riêng cho mình?
Có một sự thật là tới giờ em chỉ được nghe danh bản thân là “con nhà nòi” trong các bài báo, chứ ngoài đời chả biết có bao nhiêu người biết em là con bố em luôn đó! (Cười). Em được sinh ra trong gia đình với bố là nhạc sĩ - một người phụ huynh có chung đam mê và ngành nghề với mình. Em rất tự hào khi được làm con gái của bố mẹ em.
Mặc dù như đã kể, bố mẹ em đã không cho em học nhạc khi còn nhỏ, vì lý do như bao bố mẹ khác: sợ con mình khổ. Thực sự là để đi theo âm nhạc, có rất nhiều khó khăn luôn rình rập, vừa là sức nặng tài chính, vừa là sự đấu tranh nội tâm với cái tôi nghệ thuật. Tuy vậy, điều tuyệt vời nhất mà bố mẹ em đã trao cho em chính là niềm tin và sự ủng hộ khi em đã tự quyết đường đi của mình. Sự yêu thương và ủng hộ đó luôn đến từ tình yêu gia đình, chứ không phải vì sự nối dõi nào cả. Em nghĩ đó là điều may mắn nhất mà em nhận được, khi tự mình được phát triển độc lập, được làm những điều mình thích và nhất là có được sự yêu thương vô hạn từ bố mẹ.
Trong quá trình làm album, bạn có hỏi ý kiến của bố Hồng Kiên không?
Rất buồn cười là em không, kể cả việc cho nghe trước album thôi em cũng đợi tới sát ngày mới cho bố mẹ em nghe. Từ nhỏ, em luôn thích đem lại những sự bất ngờ cho bố mẹ em (bất ngờ theo chiều hướng tốt hay xấu thì đủ hết). Vậy nên em vẫn “ngựa quen đường cũ”, em cứ làm và thỏa sức với quan điểm của mình, vì em biết dù bố mẹ em có sốc tới mức nào vẫn phải yêu em thôi! (Cười).
Bố em và em cũng là hai thế hệ người làm nhạc khác nhau, với gu âm nhạc khác nhau, nên cũng khó để bố có thể thật sự cảm và hiểu được âm nhạc của em. Vậy nhưng bố vẫn luôn là người truyền cảm hứng nhất với em, khi sự nổi loạn và cá tính khác người của em có ra sao, bố em vẫn luôn ủng hộ những quyết định em đưa ra.
Vậy NÂN có thể chia sẻ về hành trình khai phá âm thanh của mình không, đâu là nghệ sĩ bạn yêu cũng như dòng nhạc mà bạn chịu nhiều ảnh hưởng?
Em đã tự cho bản thân mình thử sức và thích nghi với mọi thể loại nhạc từ lúc em bắt đầu chơi nhạc tới bây giờ. Em đã đi từ Indie Pop tới Progressive Metal và tới giờ em gọi là Alternative-Pop, mà em hay gọi là Pop Thập Cẩm (Cười). Em được ảnh hưởng rất nhiều từ các thể loại Pop lai Electronic, đối với em đó là cách các nghệ sĩ thử nghiệm với âm nhạc của mình và biến nó trở thành sự giao thoa hài hoà giữa yếu tố dễ nghe - khó nghe, con người - máy móc…
Những nghệ sĩ đã mở mang tầm mắt của em về sự tự do này của âm nhạc là SOPHIE, FKA Twigs, Trần Thu Hà, Charli XCX, Sevdaliza, Arca và Rosalia. Em thích khi được chứng kiến âm nhạc ở dạng nguyên bản của nó - cảm xúc, sáng tạo và không có giới hạn.
Giữa bao la những dòng nhạc ấy, những dòng chảy ảnh hưởng ấy… NÂN đã dừng lại và nhận ra bản thân mình thế nào?
Em thấy để làm thứ mình muốn thì không chỉ cần kỹ thuật và đam mê, mà cần nhất là bản lĩnh. Em luôn quan niệm rằng nếu mình yêu nó tới vậy, mình tin vào quan điểm của mình tới vậy mà không làm, thì chứng tỏ tình yêu và niềm tin đó không đủ đong đầy như mình nói, đủ để mình bằng mọi cách phải thực hiện nó.
Thách thức của thế hệ mới
NÂN tự gọi cá tính của mình là “điên”. Hai thập kỷ trước, diva Thanh Lam cũng “điên” nhưng đa phần nhận về phản ứng tiêu cực. Một thập kỷ sau Lê Cát Trọng Lý cũng không thoát khỏi những đánh giá đó. Riêng NÂN, bạn có bao giờ suy nghĩ mình cũng rơi vào tình huống này?
Em thấy sự “điên” hiện diện trong mỗi người làm nghệ thuật, thực chất có cảm giác rằng nhiều người “điên” quá rồi thành ra ai cũng là những con người bình thường ấy (Cười). Em nghĩ sự đặc biệt của mỗi một người chính là sự “điên”, vì cái tôi nghệ sĩ chính là cái khiến một ai đó thích mình, lắng nghe mình thay vì chỉ là một danh hiệu nào đó.
Em luôn vui khi nhận được về những lời đánh giá dù tốt hay xấu, nhất là khi đánh giá tiêu cực vì chứng tỏ mình vẫn còn khả năng để phát triển, để tiến xa hơn. Nỗi sợ lớn nhất với em chắc sẽ là đến ngày em cảm thấy những thứ em làm ra là “đủ” rồi, vì đó sẽ là lúc mình chỉ còn mục tiêu gì để cố gắng nữa.
Tuy vậy, với thành tích là các đánh giá tích cực dành cho “XT – TX”, có thể thấy khán giả và giới phê bình cũng đã không còn góc nhìn bó hẹp. Đây là thuận lợi không thể bàn cãi với thế hệ những người nghe mới. Vậy theo bạn, đâu là khó khăn lớn nhất của người nghệ sĩ hiện nay?
Những lời nhận định tích cực cho “XT-TX” đối với em là may mắn, vì âm nhạc của em đã được đưa tới những con người cùng gu, cùng tần sóng với mình. Tuy nhiên, số lượng người nghe đó không nhiều, vậy nên khó nhất với các nghệ sĩ trẻ hiện nay sẽ luôn nằm ở việc phải đấu tranh xem mình muốn bộc lộ cái tôi nghệ thuật của mình nhiều tới đâu?
Em có một câu nói khá ưa thích: “Em muốn làm những thứ họ chưa thích, thay vì làm những thứ họ đã thích”. Em vẫn tự tin vào quan điểm ấy của mình, vì âm nhạc cũng như cuộc sống, liên tục thay đổi, liên tục phát triển. Vì vậy nên bản lĩnh sẽ là thứ quyết định xem bản thân mình có đủ vững vàng để bước tiếp với lối đi nghệ thuật mình đã chọn hay không.
NÂN có thấy mọi người đang quá kỳ vọng vào thế hệ các nghệ sĩ trẻ không? Không những trong việc đưa âm nhạc ra quốc tế mà còn đồng thời phải thể hiện được dấu ấn văn hóa. Đối với riêng bạn, bạn có xem những kỳ vọng hay áp lực này làm động lực cho mình không?
Em nghĩ áp lực lớn nhất của thế hệ nghệ sĩ như em là tìm được sự kiên nhẫn và định hướng lâu dài. Âm nhạc là một dòng chuyển vô cùng nhanh và biến hóa khôn lường, vậy nên nhu cầu để “phù hợp với thời đại” cũng sẽ khiến cá tính nghệ sĩ của mỗi người bị lung lay không ít thì nhiều. Tất cả những kỳ vọng được đặt ra suy cho cùng không nhất thiết phải là của mình, ai cũng có một lối đi riêng, một cá tính riêng khi âm nhạc đang giúp mình bộc lộ bản thân mà.
Em chỉ biết chúc cho em và các bạn nghệ sĩ như em sẽ luôn tự tại, vững vàng và không ngừng tin tưởng vào con người thật của mình. Âm nhạc quá rộng lớn và quá nhiều sáng tạo để có thể tự bó hẹp bản thân lại với những định kiến của người khác.
Và câu hỏi cuối: NÂN kỳ vọng gì sau khi “XT – TX” được phát hành?
Em không mong chờ gì to tát với “XT-TX” như kiểu phải kỳ vọng được bao nhiêu lượt nghe, có được bao người theo dõi hay bất cứ thứ gì liên quan tới sự “nổi tiếng”. Em chỉ mong những ai đã tìm thấy album này và cảm được nó sẽ tìm thấy cho mình một người bạn cũng đã đang trải qua những vấn đề của họ, những suy ngẫm của họ. Đó chính là sự kết nối em luôn tôn vinh và tìm kiếm.
