L'HIT MAKER #1 - Hứa Kim Tuyền và lý tưởng đưa nhạc Việt ra thế giới
Để mở đầu series bài viết tiết lộ “bí thuật tạo hit" của thế hệ songwriter - composer thế hệ mới, chắc chắn rằng, không có cái tên nào xứng đáng hơn Hứa Kim Tuyền.
Bạn tưởng tượng gì khi nhắc đến một hit-maker? Phong thái trầm tĩnh, sâu sắc, hay là một người khó tiếp cận? Nhạc sĩ Hứa Kim Tuyền hoàn toàn trái ngược với những mô tả nêu trên. Dù người viết đã tối thiểu suy đoán về một người mình chưa từng gặp gỡ, nhưng vẫn không khỏi bất ngờ trước phong cách của một nhạc sĩ nổi tiếng đang sở hữu cả trăm sáng tác ăn khách nhất trên thị trường.
Cuộc hẹn giữa người viết và Hứa Kim Tuyền diễn ra vào khung giờ lạ, lúc 9 giờ tối. “Vui vẻ, phớ lớ, đúng trọng tâm" là những ấn tượng riêng biệt về Hứa Kim Tuyền. Tuyền thừa nhận: “Mọi người nghĩ mình trầm tính, khó gần cho đến khi … Tuyền cất tiếng. Bạn bè Tuyền hay đùa, không thể tin rằng người vui vẻ vô tư như Tuyền lại có thể viết ra những bài hát có sức lay động đến thế.”
Quả thật, bạn có thể nghe nhạc của Hứa Kim Tuyền ở bất cứ đâu, vì Tuyền cứ viết là “viral". Từ ballad (“Anh không thương em đến vậy đâu", “Nếu anh là em",..) đến dance (“Ai cần ai") và pop (“Đi về nhà", “Em bé", “Shay nắng",..), Tuyền còn hứa hẹn sẽ chinh phục nhiều thể loại nhạc mới. Để mở đầu series bài viết tiết lộ “bí thuật tạo hit" của thế hệ songwriter - composer thế hệ mới, chắc chắn rằng, không có cái tên nào xứng đáng hơn Hứa Kim Tuyền.
Đối với Hứa Kim Tuyền, Tóc Tiên như người thân trong gia đình.
Chúng ta hãy nói về “Nếu anh là em" (NALE), sáng tác của Hứa Kim Tuyền nằm trong album “CONG" của ca sĩ Tóc Tiên trước. Tuyền có biết bài hát đã đạt vị trí số 1 trên BXH iTunes không?
Cảm ơn bạn đã nhắc đến, Tuyền rất vui vì nhận được thông tin này. Tuyền đã viết “Nếu anh là em" cách đây 4 năm, trước cả “Anh chưa thương em đến vậy đâu" hay “2 người 1 nhà 3 con mèo".
“Nếu anh là em” là một trong những bài hát đầu tiên được chọn đưa vào album “CONG". Đề bài mà chị Tóc Tiên đưa cho mình là tính nữ của người phụ nữ, từ đó, Tuyền nghĩ trong sự mạnh mẽ đâu đó luôn có nét yếu đuối. Câu hỏi là, “tại sao người kia không hiểu mình?”, “nếu anh là em, anh có hành xử như anh lúc này không?” và ngược lại. Từ đó, “Nếu anh là em” ra đời.
Nếu anh là em
Thì chắc đã không phải viết
Những câu tình ca nhuộm xanh quá"
Hôm đó, Tuyền mới chia tay người yêu. Ngồi trong một quán cà phê trên đường Đồng Khởi, mặc mưa bay lất phất, khách khứa vào trong hết, Tuyền vẫn ngồi ngoài trời viết nhạc lên cuốn sổ. Từ đó, những câu hát ra đời - là mưa, là nước mắt rơi loang màu mực xanh trên trang giấy.
Được biết, Tóc Tiên đã phải ‘đấu tranh’ với Touliver và Mew Amazing để có thể đưa bản ballad “NALE" vào album “CONG”. Bên cạnh đó, những bản ballad tuy dễ nghe, đồng thời, dễ bị đánh giá là “một màu, an toàn". Tuyền nghĩ sao về điều này?
Mỗi giai đoạn một màu sắc âm nhạc khác nhau, Tuyền cứ “go with the flow" thôi. U sầu thì viết ballad, vui thì làm pop, có khi quan sát xã hội cần nhạc chữa lành thì mình viết album “Colours" xoay quanh cuộc sống dễ chịu hàng ngày. Tuyền muốn người nghe cảm thấy thư giãn và luôn có âm nhạc làm “bạn đồng hành”. Tuyền cũng khá may mắn, khi viết từ ballad tới nhạc pop (“Đi về nhà", “Em bé”, “Shay nắng”) hay nhạc dance (“Hương”, “Ai cần ai”) đều nhận được sự yêu thương của mọi người.
Khi viết ballad, các kỹ năng của mình được phát huy tối đa để đưa cảm xúc vào ca từ, đồng thời, tạo ra giai điệu dễ nghe dễ cảm. Tuyền “đa sầu đa cảm” lắm, buồn vui đều viết ra, cứ thế mà nhạc “chạm” đến người nghe. Tuyền cũng tập tành viết ballad ngay từ những ngày đầu viết nhạc, theo cách tự nhiên, ballad cũng là dòng nhạc “ăn sâu vào máu người Việt" nói chung, giai đoạn nào cũng có.
Mình đã nghe trọn vẹn album và khựng lại ở “NALE". Ballad thì không hiếm, nhưng cách thể hiện trong bài thì vừa văn minh, vừa giằng xé, đầy cảm xúc.
“NALE" không phải một bản ballad thuần, mà có pha nhịp điệu, hòa thanh tự do của blue jazz. Vì thế, không buồn rười rượi như pop ballad đơn thuần, nỗi buồn trong “NALE" mãnh liệt, giằng xé.
Ban đầu, Tuyền muốn bè phối dày như một bản ballad thông thường. Nhận bản demo chỉ có tiếng piano của anh Đoàn Minh Vũ và giọng hát quá cảm xúc của chị Tóc Tiên, Tuyền phát hiện ra, sự tương phản ấn tượng này khiến bài hát trở nên khác biệt với những bản nhạc chậm ngoài kia. Vì thế, phiên bản xuất hiện trong album là một trong những bản thu demo đầu tiên của chị Tóc Tiên.
Sự thuần thục, rung cảm tự nhiên và biết sưu tầm chất liệu là ba yếu tố giúp Tuyền viết nhạc ở nhiều thể loại, chủ đề khác nhau.
Tuyền đã sáng tác hơn trăm bài hát, mà phần nhiều trong số đó trở thành “hit". Bạn có bí quyết gì không?
Tuyền cảm thấy mình sinh ra để làm công việc này. Bất cứ rung động nhỏ nhặt nào trong cuộc sống, Tuyền đều ghi chép để có lúc đem ra sử dụng nguyên liệu đó. Nhạc sĩ Giáng Son từng nói rằng, Tuyền là người chỉ cần nhìn một chiếc lá rơi cũng viết được thành bài hát. Tuyền có sự rung cảm với sự vật hiện tượng xung quanh mình.
Bên cạnh đó, mình có tư duy của một người làm nội dung. Tuyền luôn đặt giới hạn chất lượng cho từng sản phẩm từ tốt trở lên, tự khó tính với mình trước. Viết bài hát phải thỏa mãn thuyết phục chính mình trước đã. Khi mình viết quen, có phong cách và tiêu chuẩn nhất định rồi thì cũng khó mà viết dở đi.
Tựu chung lại, Tuyền nghĩ sự thuần thục, rung cảm tự nhiên và biết sưu tầm chất liệu là ba yếu tố giúp Tuyền viết nhiều thể loại, chủ đề khác nhau mà chất lượng luôn giữ ở mức tốt trở lên.
Nếu một mai tôi có bay lên trời
Thì người ơi, tôi đã sống rất thảnh thơi
Nếu một mai tôi có đi qua đời
Thì người ơi, tôi đã sống rất tuyệt vời
- “Nếu một mai tôi bay lên trời”, nằm trong album "Colours".
Tuyền đã học viết nhạc trong bao lâu, theo nhiều nghĩa?
Việc học là bản năng, nằm trong quá trình quan sát, nhặt nhạnh từ khi sinh ra tới giờ. Mẹ mình hay nói rằng, sao Tuyền sống vô tư, hời hợt quá. “Mưa dầm thấm lâu”, Tuyền học cách quan sát tinh tế hơn, nhìn một người biết đoán ý họ vui hay buồn để có phản ứng phù hợp. Việc quan sát cảm xúc của người lớn cũng giúp Tuyền quan sát sự vật, hiện tượng xung quanh chi tiết hơn, làm “vốn" để đưa vào âm nhạc. Tính vô tư của Tuyền thì không thể thay đổi đâu, đó là bản chất. (cười)
Vậy còn việc tạo nên giai điệu thì sao?
Đó là khả năng đặc biệt của người làm nhạc. Người viết báo, tiktoker, biên kịch đều có thể viết nội dung. Nhưng để làm ra nội dung có tính nhạc, tạo ra giai điệu để đặt nội dung lên lại là đặc ân dành cho những người làm nhạc.
Bạn có thể bắt gặp các ca sĩ, nhạc công ngân nga giai điệu chưa ai gặp ở đâu hết. Nhưng để làm một singer - songwriter thì cần biết làm nội dung lẫn giai điệu, cộng hưởng để tạo ra bài hát đi sâu vào lòng khán giả. Tuyền cảm thấy may mắn khi có cả 2 đặc ân để tạo ra một songwriter - composer như hiện nay.
Một vài sự thật mà mọi người thường hiểu sai về Hứa Kim Tuyền là gì?
Thứ nhất, nhiều người nói Tuyền làm nhạc vì tiền. Tiền thì ai cũng cần, nhưng hơn thế, Tuyền mong muốn tạo ra sản phẩm âm nhạc có giá trị cho cả người nghe và nghệ sĩ. Tuyền không cần quá giàu để chứng minh bản thân.
Thứ hai, mọi người đều nghĩ Tuyền trầm tính, khó gần cho đến khi Tuyền ... cất tiếng. Bạn bè còn đùa rằng, không thể nào một người như Tuyền lại viết ra những bài hát lay động đến thế. Tuyền là người vui vẻ, những suy nghĩ sâu sắc chỉ nên là suy nghĩ, hoặc đưa vào nhạc để được lan toả thôi. Ngoài đời, mọi người thấy Tuyền như “diễn viên hài" chứ không phải nhạc sĩ, cứ vui vẻ phớ lớ. Đã thử “gồng, deep" cho “ra dẻ" nhạc sĩ rồi mà nó kỳ lắm mọi người ơi.
Nếu không làm việc vì tiền, vậy lý tưởng làm nghề của Hứa Kim Tuyền là gì?
Tuyền muốn tạo nên đa dạng âm nhạc, không chỉ cho mình và truyền cho thế hệ sau, góp sức giúp các bạn có lý tưởng, màu sắc riêng để mang ra ngoài thế giới.
Ở các thị trường âm nhạc như Mỹ, Hàn Quốc,... họ có nhiều cá tính âm nhạc thú vị. Các bạn trẻ ở Việt Nam cũng tài giỏi và đa màu sắc, nhưng các bạn không dám bước ra ngoài ánh sáng, sợ thể loại nhạc mới người Việt không nghe. Tuyền muốn giúp các bạn bước ra ánh sáng, để bức tranh nhạc Việt đa màu sắc hơn.
Để hướng ra thế giới như lý tưởng đó, “mũi nhọn” chúng ta cần tập trung là gì?
Nội lực của quốc gia là điều quan trọng nhất. Ở Hàn Quốc, họ có sự đoàn kết của cả nền văn hoá, chính phủ, và họ đồng lòng bước ra thế giới bằng văn hoá, âm nhạc, ẩm thực,... Nếu tất cả đồng lòng đưa nền âm nhạc đi lên, bước ra thế giới, nhất là thế giới phẳng thế này thì chúng ta sẽ làm được.
Tuyền có lời khuyên gì cho thế hệ người viết nhạc tiếp nối, những người cần “bước ra ngoài”?
Các bạn nên “vững tay chèo”. Không chỉ bước đầu khó, kể cả khi có danh tiếng, là ngôi sao đứng trên đỉnh cao, lúc nào cũng có khó khăn. Chúc các bạn vững tay chèo để vượt qua khó khăn ở mọi giai đoạn.
