“GUTS” - Tiếng gào thét của Olivia Rodrigo
2 năm từ khi hiện tượng “drivers license” và album “Sour” được cho ra mắt, Olivia Rodrigo vừa quay trở lại với album mới: “GUTS”. Nữ nghệ sĩ 20 tuổi đã chứng minh được bản lĩnh của một “Best New Artist” như Grammy vinh danh, với các bài hát đa dạng đề tài và phản ánh chính xác cuộc sống của cô.
Từ khi TikTok dấn bước vào việc chi phối độ nóng của một nghệ sĩ, làng nhạc đã chứng kiến nhiều ngôi sao xuất hiện một lần rồi chợt tắt. Nhưng Olivia Rodrigo đã thoát được “lời nguyền” đó. Sau “drivers license”, cô liên tục có nhiều bản hit, từ “déjà vu”, “good 4 u”… và cuối cùng là 3 giải Grammy ở tuổi 18. Âm nhạc của cô tươi sáng, hoang dại, mang nhiều màu sắc những năm đầu thập niên 2000 với những bản pop-rock, punk - pop làm nên danh tiếng cho Alanis Morissette, Avril Lavigne, P!nk hay Gwen Stefani…
Album thứ 2, “GUTS”, vẫn giữ được những nét đó. Hợp tác trở lại với nhà sản xuất Daniel Nigro cũng từng góp mặt vào “Sour”, ta thấy một sự tương đồng về phong cách âm nhạc cũng như nội dung, thông điệp. Ở đó vẫn có những bản ballad và folk êm dịu được khéo léo xoay chuyển để không tạo ra cảm giác nhàm chán (“vampire”, “lacy”, “logical”, “the grudge”…) cũng như những bản pop – punk – rock tương đối “ồn ào” (“all-american bitch”, “bad idea right?”, “ballad of a homeschooled girl”…). Nội dung vẫn là những lời trần tình của nữ ca sĩ, với quá trình trưởng thành ở tuổi 20 sau những mơ mộng về mối tình đầu, hào quang và sự nổi tiếng.
Câu chuyện của thế hệ mới
Tiêu đề album như đại diện rõ cho toàn ý đồ của giọng ca này. Đó không chỉ là những lời “rút hết ruột gan” trong những bản ballad, mà còn là những tiếng thét co thắt tận phía bên trong. Artwork cũng được chuyển thành tông tím ngả sang xanh đậm, như đang gợi ý cho một đĩa nhạc có phần đen tối và ám ảnh hơn. Thế nhưng album không chỉ nói về những cảm xúc riêng, mà ta cũng dễ thấy được những điều lớn hơn thông qua điều đó.
Mở đầu bằng “all-american bitch”, Olivia cho thấy được sự tiến bộ trong khâu sáng tác. Bài hát có sự cân bằng giữa tính pop và punk, mang đến cảm giác vừa phải nhưng cũng truyền được cảm xúc của nữ ca sĩ về việc bộc phát ra các phản ứng với tiêu chuẩn kép và những định kiến để được trở thành một cô gái Mỹ. Đây cũng là ca khúc hiếm hoi có màn solo guitar của Sam Stewart ấn tượng. Chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn, nữ ca sĩ 20 tuổi nói rằng đây là bài hát yêu thích nhất của mình, và đã phải mất một thời gian dài mới hoàn thành xong.
Nó cũng sẽ đứng đó và mở ra câu chuyện chung cho toàn đĩa nhạc, với trạng thái bị bỏ rơi, gạt ra rìa và thấy không thể hòa hợp. Dù rất cố gắng “I'm grateful all the time/ I'm sexy and I'm kind” nhưng cô vẫn phải chua chát “I'm pretty when I cry”. Không chỉ đối với xã hội, Olivia còn mang cảm xúc tương đối cá nhân vào một chuỗi dài sau đó, nói về sự bội phản, việc muốn quay lại với người yêu cũ và những cảm xúc độc hại mà các mối quan hệ ấy muốn mang lại.
Cô và nhà sản xuất Daniel Nigro cho thấy được sự khéo léo khi chọn chất liệu âm nhạc, để “bad idea right?” và sự ngổ ngáo trong chất pop-punk gợi nhắc nhiều đến thời kỳ hoàng kim “I Kissed a Girl” của Katy Perry. Điều này cũng được thể hiện trong “lacy”, ca khúc có những giai điệu đơn giản như các bài lullaby hay folk dân gian của trẻ em. Nhưng bằng cách phát triển giai điệu và phối khí, nó đã biến thành một liều an thần cho những người trẻ với sự tự ti cũng như trầm cảm về những tiêu chuẩn của cái đẹp và việc phải cố bằng được để sở hữu nó.
Chất giọng xốp có phần smoky của nữ ca sĩ chưa bao giờ phù hợp hơn như lúc này, khi rất vừa phải và đầy ám ảnh. “vampire” trước đó cũng cho thấy được những note cao chắc, khỏe và đầy cảm xúc của cô. Xét về giọng hát thì “GUTS” là bước tiến lớn kể từ đĩa nhạc đầu tay trước đó, để yếu tố này sẽ làm nên sự thành công xuyên suốt các bản ballad như “making the bed”, “logical”, “the grudge” và “teenage dream”.
Xen kẽ nửa cuối album là những bài rock tương đối ấn tượng. Trong đó “ballad of a homeschooled girl” gợi lên cảm giác về garage rock với những âm thanh vốn được sáng tác từ dưới tầng hầm hay các kho đồ. Trong khi “get him back!”, “love is embarrassing” lại đầy chất chơi với những “âm mưu” muốn biến người yêu quay về với mình. Trong bối cảnh mà các nghệ sĩ vẫn đang trở lại với rock, từ Demi Lovato với dự án “REVAMPED” phối lại những bản hit lớn sắp sửa ra mắt cho đến huyền thoại Dolly Parton với “Rockstar”… Olivia Rodrigo biết cách tạo ra phong cách cho bản thân, đại diện cho thế hệ mới sử dụng các liệu mới mà vốn từ trước đến nay vẫn luôn được gán cho những “già gân” huyền thoại.
Còn khá an toàn
Không ngoa khi nói chất punk và rock của Olivia mang nhiều khía cạnh “học đường”, tương tự “Camp Rock” hay “High School Musical” nhiều thập kỷ trước đã từng tạo nên Demi Lovato hay Jonas Brother. Bài hát của cô vẫn khá bắt tai với cấu trúc thường gồm 2 phần, xây dựng theo kiểu nhẹ nhàng và rồi nâng lên với những âm thanh điên cuồng của trống và guitar điện. Đây là chất liệu vừa phải, không pop và cũng không rock, và cũng có thể chính vì điều đó tạo nên được sức hấp dẫn với thế hệ những người nghe mới.
Tuy vậy đối với những người mong chờ nhiều hơn, album mới này vẫn còn chưa vượt qua “Sour” trước đó. Theo đó từng bài riêng lẻ không có những “key” hay các khoảnh khắc để khán giả kịp ghi nhớ. Nó cũng không có những đoạn solo lead guitar ấn tượng (trừ bài mở đầu), không tạo được sự thống nhất trong không khí chung… khiến nhịp điệu album đôi khi bị kéo lê xuống.
Thử so với “Plastic Heart” của Miley Cyrus, nếu album đó giọng khàn và gằn của Miley được coi là điểm nhấn kèm với không khí nhạc rock những năm 1970 được giữ xuyên suốt thời lượng đĩa nhạc, thì “GUTS” thiếu vắng điều đó, khi punk đôi khi quá gần với pop, còn những bản ballad liên tục xen vào không mang đến được một bức tranh chung về mặt âm nhạc.
Xét về nội dung, album vẫn là những tiếng nói chung cho những tâm hồn còn quá ngây thơ. Có những thời khắc của tuổi trẻ hoang dại, thế nhưng họ lại mỏng manh hơn thế. Họ luôn phải sống trong những tình yêu dễ bề tan vỡ (“vampire”, “making the bed”, “logical”), luôn bị ám ảnh bởi vẻ bề ngoài (“lacy”) hay lời bàn ra tán vào (“ballad of a homeschooled girl”). Có thể nói rằng những chủ đề này không ai quen thuộc hơn Olivia để viết ra chúng. Trong những bản ballad trầm buồn được đệm bằng piano và có đôi khi xen lẫn vào thêm dàn dây, ta thấy một sự chia sẻ trong cách xử lý cũng như cấu trúc bài hát theo kiểu của Lorde.
Với những bản rock, một điều cũng dễ nhận thấy là phần vocal background đôi khi quá lớn, át cả âm thanh của phần chính yếu. Nếu như có thể tiết chế và thêm nhiều hơn chất liệu bất ngờ như synth chẳng hạn, thì với chất liệu sẵn có, “GUTS” có thể trở thành một album ấn tượng, hoàn thiện và thể hiện rõ ràng cá tính của mình hơn nữa. Ngoài ra Olivia cũng nên tìm cách thể hiện sao cho mới hơn và phong phú hơn, để các dấu ấn dù là tự tạo trong “Sour” sẽ không lặp lại ở các dự án sau này.
Thế nhưng dù sao cũng mới 2 năm từ khi trở thành một hiện tượng lớn, “GUTS” là một album đã rất ấn tượng ở tuổi 20 mà một nghệ sĩ có thể làm được. Hy vọng trong thời gian tới với sự trải nghiệm và các va vấp, Olivia Rodrigo sẽ tìm thấy được phong cách của mình, không còn là chuỗi nối dài của “Sour” với gam màu tím có phần mơ mộng và ngổ ngáo.
