Giáo dục, tương tự như mọi ngành nghề khác trong nước, phản đối chiến tranh. Trong những ngày đầu, thậm chí là trong vài tuần đầu của cuộc chiến, chúng tôi đã bị sốc. Sau đó có vài yêu cầu mở lại giảng đường. Ở vài khu vực không chịu ảnh hưởng nặng nề, những buổi học vẫn được tổ chức từ xa.

Tôi có rất nhiều tư liệu có thể đưa vào bài giảng: Một số tạp chí viết về cách đối phó với nỗi lo chiến tranh hoặc nên đọc những gì trong thời gian này. Vài nơi kể về động thái của những NTK thời trang. Một vài cổng thông tin đã xóa toàn bộ tin tức đăng trước ngày 24 tháng 2, hoặc những tin tức bỗng dưng lỗi thời.

Có ngày chúng tôi học về những nghệ nhân nước hoa đang làm việc trong hầm trú ẩn, có ngày kể chuyện người mẫu Prada hóa thành nhân viên y tế tuyến đầu. Tôi thu thập nhiều tài liệu đến nỗi tôi phải chọn lọc thật kỹ lưỡng những gì đáng quan tâm và những gì không cần thiết. Trong một bài giảng nọ, tôi mời tổng biên tập của một tạp chí nổi tiếng đến chia sẻ về cách tòa soạn đang đối phó với cuộc chiến. Họ bảo "chúng ta đang đối mặt với vấn đề của hy vọng."

Khi chuẩn bị giáo án, tôi có tìm hiểu về lịch sử và cách ngành báo chí thời trang chống lại kẻ thù trong Thế chiến II. Chẳng hạn, ở Vương quốc Anh, các nhà chức trách vào thời chiến nhận ra rằng tạp chí thời trang có thể được dùng để tiếp cận đối tượng nữ giới. Biên tập viên có trách nhiệm cung cấp thông tin có giá trị về cuộc chiến. Ví dụ, vào thời bấy giờ, càng ngày càng nhiều phụ nữ đến làm việc trong nhà máy, vì vậy kiểu tóc ngắn vừa thiết thực vừa an toàn được tích cực lăng-xê.

Tôi dám cá rằng hầu hết các đồng nghiệp đều cảm thấy thời trang là thứ xa xỉ khi chiến tranh nổ ra, và nhanh chóng tìm cách thay đổi điều đó. Thương hiệu váy cưới Milla Nova tại Ukraine bắt đầu may quần áo cho đội ngũ quân nhân và y tế. Từ khi cuộc chiến bắt đầu, họ đã sản xuất hơn 1,500 bộ đồng phục, thuyên chuyển nhân sự và tuyển dụng những người chạy nạn. Họ vẫn tiếp tục thiết kế đầm dạ hội, thậm chí may một bộ váy mang màu xanh lam và vàng. Doanh thu từ thiết kế này được quyên tặng cho các tổ chức từ thiện và nhân đạo.

Điều này nghe có vẻ khó tin, nhưng NTK Jean Gritsfeldt người Ukraine đã ra mắt BST mới tại Berlin, trong khi đang hiện diện ở Ukraine. Được hình thành dựa trên bản thảo của NTK, BST sử dụng ngôn ngữ Ukraine làm họa tiết in trên quần áo, sử dụng những từ như "мир" có nghĩa là "hòa bình," hay "воля" mang ý nghĩa "nguyện vọng" và "tự do".

Nhà sáng lập thương hiệu streetwear Riotdvision tuyên bố anh sẽ tham gia Lực lượng Vũ trang Ukraine. Riotdvision còn thiết kế một số mẫu thắt lưng đặc biệt gửi tặng quân đội Ukraine.

Julie Pelipas, người đứng sau thương hiệu Better Us chuyên về thời trang tái chế, xây dựng nền tảng phi lợi nhuận Better.Community, giúp cộng đồng sáng tạo ở Ukraine có thể tìm việc làm trong thời điểm khó khăn này. Hầu hết nghệ sĩ đã mất kế sinh nhai, còn thời trang chắc chắn không được ưu tiên ở một đất nước bị chiến tranh tàn phá.

Có vô số lời mời phỏng vấn đến từ các kênh truyền thông trên khắp thế giới. Một đài truyền hình Mỹ đã liên hệ với tôi hai lần chỉ trong nửa tháng qua. Phát thanh viên hỏi về cảm xúc của tôi hiện tại. Câu hỏi này khiến tôi ngây người. Có vẻ chúng tôi chỉ sống mà không nghĩ về những dòng cảm xúc đang chảy dưới da thịt. Tất nhiên là tôi tức giận rồi, nhưng đây là lần đầu có người hỏi tôi như vậy.

Dù vậy đi chăng nữa, tôi vui vì màu cờ Ukraine xuất hiện trong mọi ngõ ngách của thế giới thời trang, từ chiếc áo thun Balenciaga đến đồng phục của đội ngũ Vera Wang được đăng tải trên Instagram. Tôi cũng rất biết ơn khi hai gam màu này xuất hiện trong những show diễn. Trước đây, khi tham gia Tuần lễ Thời trang, tôi gặp những người chả có ý niệm gì về Ukraine cả. Nhưng hiện nay xung quanh tôi ai cũng biết về đất nước và quyết tâm kháng chiến của chúng tôi.

Hành động vì Ukraine đang là vấn đề cấp bách hơn bao giờ hết.

Theo Olenka Martynyuk
Ảnh bìa: Ukraine Fashion Week 2021