L’DICTIONARY: [Métiers d’art] - Di sản chỉ có ở Chanel
Métiers d’Art là gì?
Trong tiếng Pháp, Métiers d’Art có nghĩa là "Bậc thầy nghệ thuật". Trong thời trang, cụm từ này được dùng để biểu thị cho bộ sưu tập chế tác bằng tay nghề điêu luyện, tinh xảo của thợ thủ công.
Những nét đặc biệt của bộ sưu tập Chanel Métiers d’Art
Thay vì giới thiệu các bộ sưu tập nhỏ xen vào giữa hai mùa Xuân Hè và Thu Đông, Chanel đã dành riêng thời điểm tháng 12 (khi các thương hiệu khác tung ra BST Chớm Thu) để tôn vinh kỹ nghệ và tác phẩm đến từ các xưởng thủ công trực thuộc hãng. Bộ sưu tập Métiers d’Art đầu tiên ra mắt vào năm 2002.
Lúc sinh thời, Giám đốc Sáng tạo Karl Lagerfeld mỗi năm lại chọn một địa điểm khác nhau làm nơi trình diễn, phù hợp với tầm nhìn của ông hoặc mang mối liên hệ quan trọng đến cuộc đời và sự nghiệp của Gabrielle Chanel. Như năm 2014, Lagerfeld từng đưa buổi trình diễn Métiers d’Art đến Salzburg, địa điểm này được lấy cảm hứng từ bức thư Chanel viết cho nghệ sĩ người Pháp Jean Cocteau vào năm 1922, trong đó bà nhắc đến chuyến du lịch mùa hè tại dãy núi Tyrolean Alps (Áo). Các điểm đến khác chu du một vòng quanh Tokyo, New York, Monte Carlo, London, Thượng Hải, Edinburgh, Dallas, Rome, Bombay… và tất nhiên không thể thiếu Paris.
Nằm giữa thời trang cao cấp và đồ may sẵn, Chanel Métiers d'Art là một bộ sưu tập hòa quyện nghệ thuật và thời trang. Từng chi tiết nhỏ nhất đều được tạo ra một cách tỉ mỉ bằng tay trong hàng nghìn giờ tại những xưởng sản xuất lâu đời. Từ ren, xếp nếp, thêu, lông vũ,…, những tác phẩm công phu này làm nổi bật nghệ thuật thủ công đang ngày càng trở nên hiếm hoi trong thời đại mà thị hiếu và nhu cầu không ngừng thay đổi.
Thông qua bộ sưu tập đầy tính huyền ảo, Karl Lagerfeld thường mô phỏng lại lịch sử và văn hóa của địa điểm trình diễn trên những sáng tạo cho phụ nữ đương đại.
Tầm quan trọng của Métiers d’Art với Chanel
“Khi Karl Lagerfeld giới thiệu bộ sưu tập Métiers d’Art đầu tiên vào năm 2002, buổi trình diễn được tổ chức bí mật và riêng tư tại Paris. Ngày nay, sự kiện này là tiếng nói của thương hiệu, đặc biệt khi chúng tôi là những người duy nhất làm như vậy.” - Bruno Pavlovsky, chủ tịch hoạt động thời trang của Chanel.
Chính Gabrielle Chanel là người đã viết nên chương đầu tiên của câu chuyện giữa nhà mốt và những người thợ thủ công. Nhà thiết kế đầy tham vọng biết rằng để đảm bảo thành công lâu dài, cần phải kết hợp mẫu mã sáng tạo và chất lượng tinh xảo của sản phẩm. Khi bắt đầu thiết kế phụ kiện vào những năm 1950, bà đã tìm đến những người thợ thủ công vĩ đại nhất thời đó, như thợ đóng giày Massaro, thợ kim hoàn Goossens hay Lemarié, một chuyên gia về làm hoa vải.
Những mối quan hệ hợp tác này ngày càng thêm khăng khít sau khi Karl Lagerfeld xuất hiện vào năm 1983. Ông làm việc thường xuyên hơn với những người thợ thêu, thợ trang trí, thợ làm cúc và các ngành thủ công khác, đưa DNA của Chanel gắn liền với lĩnh vực này.
Để phát triển hoặc cứu một số nhà xưởng khỏi nguy cơ biến mất, từ năm 1985, Chanel bắt đầu thực hiện chính sách mua lại và bảo tồn, dưới hình thức hỗ trợ tài chính và / hoặc đặt nguồn cung ứng. Tuy nhiên, Chanel chưa bao giờ áp đặt hợp đồng độc quyền cho các nhà cung cấp, nên các hãng thời trang khác vẫn có thể hợp tác với các nghệ nhân này. Đến nay, 26 xưởng đã được hợp nhất thành một công ty mang tên Paraffection. Dự án chưa từng có này góp phần lan toả ảnh hưởng của nền thủ công, văn hóa Pháp ra thế giới.
Thêm một điểm mạnh khác của chiến lược là Chanel liên tục đưa ra những thách thức về mặt kỹ thuật rồi tìm giải pháp đổi mới. Mấy năm trước, nhà mốt đã thông báo từ bỏ việc dùng da động vật quý cho các bộ sưu tập. Một quyết định đạo đức, nhưng cũng là tôn chỉ dẫn dắt đổi mới, vì để bù đắp cho việc thiếu da động vật, Chanel sẽ phải phát triển các chất liệu cao cấp khác.
Các nhà xưởng thủ công không chỉ phục vụ việc thực hiện ý tưởng của giám đốc nghệ thuật Chanel (hiện do Virginie Viard, người kế nhiệm Karl Lagerfeld đảm nhận), mà một số xưởng đã tự bổ nhiệm chức vụ này để phụ trách các hoạt động riêng. Như tại nhà thêu Lesage, thành lập vào năm 1858 và Chanel mua lại vào năm 2002, vị trí này đang được Hubert Barrère nắm giữ.
“Nhiệm vụ của tôi là truyền lửa và chỉ đạo sự sáng tạo. Tôi giống như một nhạc trưởng tập hợp tài năng của những người thợ thủ công, để có thể đưa ra những tác phẩm thêu đáp ứng được sự mong đợi của nhà mốt Chanel. Đó là một nỗ lực thực sự của cả tập thể.” - Hubert Barrère
Về bộ sưu tập Métiers d’Art, đó là một cuộc đối thoại của sáng tạo diễn ra định kỳ. “Karl Lagerfeld từng chọn địa điểm và chủ đề cho buổi biểu diễn, nhưng chúng tôi luôn tự do đưa ra diễn giải của riêng mình, sau đó ông ấy sẽ chỉnh sửa nếu thấy phù hợp hoặc không.” - Hubert Barrère.
Trải qua nhiều mùa mốt, Métiers d’Art đã trở thành một di sản vững chãi của Chanel. Dù Karl Lagerfeld không còn nữa, những buổi trình diễn đầy kiêu hãnh vẫn và sẽ diễn ra trong thời khắc cuối cùng hằng năm.
Bài: Minh Trang
