Tại sao tái chế chưa phải là giải pháp tốt nhất cho thời trang bền vững?
Đối với các thương hiệu thời trang, việc sử dụng nguyên liệu tái chế để sản xuất quần áo luôn đi kèm với những thách thức đáng kể.
Dù là các thương hiệu thử nghiệm công nghệ mới hay triển khai các chương trình thu hồi sản phẩm cũ, việc tái chế đã trở thành chủ đề được bàn luận nhiều trong ngành thời trang gần đây. Tuy nhiên, thực tế chỉ có dưới 1% quần áo được tái chế, theo Quỹ Ellen MacArthur. Thêm vào đó, 12% được "tái chế cấp thấp" thành các sản phẩm ít giá trị hơn như vật liệu cách nhiệt, nhân đệm nệm và vải lau.
Với số lượng quần áo sản xuất toàn cầu lên đến 100 tỷ chiếc mỗi năm, việc tái sử dụng quần áo cũ để làm mới là điều rất hợp lý - đó chính là lý do tại sao "upcycling" (tái chế để nâng giá trị) đã trở nên rất phổ biến. Tuy nhiên, quá trình tái chế, bao gồm cả phương pháp cơ học và hóa học, vẫn đối mặt với nhiều thách thức.
Như Laura Balmond, người đứng đầu sáng kiến "Make Fashion Circular" của Quỹ Ellen MacArthur, nhận định: "Hiện tại, quần áo chưa được thiết kế để tái chế. Sự kết hợp các chất liệu khác nhau trong một sản phẩm khiến việc phân tách thành sợi chất lượng cao trở nên phức tạp. Ngoài ra, các hóa chất được sử dụng trong ngành thời trang cũng gây ra nhiều khó khăn".
Đối với các thương hiệu thời trang, việc sử dụng nguyên liệu tái chế để sản xuất quần áo cũng đi kèm với những thách thức đáng kể.
Như lời chia sẻ của Kate Riley, người đứng đầu chiến lược về sợi và vật liệu tổng hợp tại Textile Exchange: "Chi phí cho các loại nguyên liệu tái chế này thường cao hơn so với nguyên liệu truyền thống, gây khó khăn cho một số công ty trong việc thu mua. Bên cạnh đó, việc đảm bảo đủ nguồn cung nguyên liệu tái chế cũng là một thách thức không hề nhỏ."
Trong nỗ lực giảm thiểu tác động môi trường, việc sử dụng polyester tái chế đã trở thành một lựa chọn ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, đáng chú ý là 95% nguồn polyester này đến từ quá trình tái chế các chai nhựa PET, chứ không phải từ việc tái chế quần áo cũ.
Theo Phillipa Grogan, chuyên gia tư vấn về tính bền vững tại Eco-Age, "Nếu nguồn gốc là các chai nhựa PET, thì đây thực chất chỉ là một hệ thống tái chế đơn giản, vì việc tái sinh chai nhựa thành chai nhựa mới là tương đối dễ dàng. Trái lại, tái chế polyester lại là một quá trình rất phức tạp."
Hiện nay, sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng vẫn là một thách thức lớn khi cần mở rộng quy mô tái chế trong ngành thời trang. Theo Philippa Grogan, chuyên gia tư vấn về tính bền vững tại Eco-Age, mặc dù chúng ta có thể có những sản phẩm thời trang có khả năng tái chế rất cao, nhưng nếu không có cơ sở hạ tầng thích hợp để chuyển chúng đến đúng quy trình tái chế, đây sẽ chính là điểm nghẽn. Truyền thống thu gom và phân loại đã được thực hiện nhằm mục đích tái sử dụng, tuy nhiên điều này hoàn toàn khác với việc phân loại để tái chế.
Không có gì nghi ngờ rằng việc mở rộng quy mô tái chế trong ngành thời trang sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư lớn, và các quy định mới cũng có thể thúc đẩy quá trình này. Liên minh Châu Âu hiện đang xem xét việc áp dụng Trách nhiệm Mở rộng của Nhà sản xuất, theo đó các thương hiệu sẽ phải chịu trách nhiệm tài chính cho việc thu gom, phân loại và tái chế các sản phẩm dệt may (điều này đã được thực hiện ở các quốc gia như Pháp và Thụy Điển). Grogan nhận xét rằng, để đáp ứng tốc độ thay đổi hiện tại, chính sách sẽ cần phải can thiệp - đây có lẽ là cách duy nhất.
Xem xét tất cả các rào cản hiện tại và khối lượng quần áo khổng lồ đang được sản xuất, tái chế không thể được xem là giải pháp dễ dàng cho các vấn đề về tính bền vững của ngành thời trang. Thay vào đó, việc duy trì quần áo lâu hơn thông qua các hoạt động như tái bán, cho thuê và sửa chữa, cũng như giảm số lượng quần áo tiêu thụ, là vô cùng quan trọng.
