Liệu những kẻ phá đám có phải là chiêu trò marketing trên sàn diễn thời trang?
Với tần suất dày đặc và như một hiệu ứng domino lặp lại trong những tháng thời trang trọng điểm, không ít người đổ lỗi cho an ninh lỏng lẻo, một số khác dấy lên nghi ngờ về tính chân thực của những màn phá đám này.
Những vụ va chạm trên đường băng không hiếm như chúng ta nghĩ. Trong suốt lịch sử thời trang, đã có nhiều trường hợp cá nhân làm gián đoạn các buổi trình diễn, dù là để đưa ra thông điệp về môi trường hay cố tình giật “spotlight” từ bộ sưu tập.
Tại buổi trình diễn mùa Xuân/Hè 2020 của Gucci, người mẫu Ayesha Tan-Jones đã viết trên lòng bàn tay dòng chữ “mental health is not fashion” (tạm dịch: sức khỏe tâm thần không phải là mốt) hướng về máy quay trên sân khấu như hành động phản đối việc nhà mốt Ý sử dụng hình ảnh áo bó giả lập bệnh nhân tâm thần. Tất nhiên, sau đó là một loạt những tranh cãi nổ ra với rất nhiều quan điểm trái chiều, nhưng chắc chắn một điều là hiệu ứng truyền thông của Tuần lễ thời trang năm đó có sự ưu ái cho Gucci.
Gucci không phải là thương hiệu duy nhất từng trải qua tình huống oái ăm này. Vào tháng 10/2021, show Louis Vuitton tại Paris Fashion Week 2022 diễn ra đầy kịch tính khi một vị khách cố tình trà trộn lên dàn người mẫu catwalk với biển hiệu “overconsumption = extinction” (tạm dịch: sản xuất quá mức dẫn đến sự diệt vong). Theo tờ Bangkok Post, người biểu tình là thành viên của nhóm Extinction Rebellion, Friends of the Earth and Youth For Climate. Đây là một nhóm hoạt động xã hội vì môi trường. Mục đích của họ muốn yêu cầu chính phủ ban hành luật lệ kiểm soát hàm lượng sản lượng thời trang vì sự phí phạm tài nguyên quá mức. Hay tương tự ở một vụ phá đám khác tại Coach, khi các người mẫu đang giới thiệu bộ sưu tập mới thì một người phụ nữ bỗng lao lên sàn diễn với lớp sơn phủ khắp cơ thể, mô phỏng cách lột da động vật của ngành công nghiệp thời trang và đi kèm với biển hiệu khuyến khích không sử dụng da. Buổi trình diễn này đánh dấu kỷ niệm mười năm Stuart Vevers làm việc tại Coach, nhưng tất cả sự chú ý đều đổ dồn vào sự can thiệp của các nhà hoạt động môi trường.
Với tần suất dày đặc và như một hiệu ứng domino lặp lại trong những tháng thời trang trọng điểm, không ít người đổ lỗi cho an ninh lỏng lẻo, một số khác dấy lên nghi ngờ về tính chân thực của những màn phá đám này. Bình luận viên thời trang và ngôi sao YouTube Rian Phin đã từng lên tiếng rằng: “Người xem, bao gồm cả tôi, không thể xác định liệu đó là sản phẩm mở rộng của các hãng thời trang hay hàng chính hãng. Có lẽ sự gián đoạn là hy vọng thu hút sự chú ý đến buổi biểu diễn.” Các bình luận về những clip lan truyền khác nhau, đặt câu hỏi về cách người biểu tình tham gia, tần suất trùng hợp, sự xử lý thiếu sót của an ninh cũng như niềm hối hận muộn màng của người tổ chức show.
Nhưng lịch sử của thời trang luôn bắt nguồn từ sự đột phá và vượt ra ngoài các tiêu chuẩn truyền thống. “Chúng ta có thể đồng thời tôn trọng người xem, và hiểu được sức mạnh của cuộc biểu tình - đặc biệt nếu chúng ta quan tâm đến những thương hiệu có lịch sử đột phá như Vivienne Westwood, Raf Simons và Margiela, những nhà thiết kế đang làm đảo lộn các tiêu chuẩn ngành thời trang và phát triển trên nền tảng đó,” Phin nói.
Phin cho biết thêm: “Biểu tình gây ra cảm giác bất tiện, khó chịu và bực bội. Nhưng những vụ đụng độ này cũng có thể được tiến hành một cách tinh vi hơn mà không mang tính chất chính trị, chẳng hạn như khi người mẫu Gigi Hadid hộ tống diễn viên hài người Pháp Marie S'Infiltre ra khỏi sàn diễn sau khi lấn sân sang show diễn Xuân Hè 2020 của CHANEL ở Paris."
Nhà bình luận thời trang Chani Ra lập luận rằng mọi người bị thu hút bởi hình ảnh "gái hư" nổi loạn về một siêu mẫu đang lao vào một người biểu tình. Đó là lời ca ngợi kỷ nguyên siêu mẫu đầu những năm 2000 được đánh dấu bởi Gisele Bündchen, người sải bước trên sàn diễn ngay cả sau khi bị những người phản đối PETA nhắm đến trong buổi trình diễn thời trang Victoria's Secret 2002.
Những khoảnh khắc như vụ va chạm của PETA tại buổi trình diễn thu đông 2003 của Dior trở nên dễ nhận biết đến mức chúng được tái hiện trong RuPaul's Drag Race của Aquaria. Sau các sự cố này, các thương hiệu sẽ nổi tiếng hơn. Những khán giả không có nền tảng hoặc ít hứng thú với ngành thời trang bắt đầu chú ý đến thương hiệu khi họ lướt qua một bản tin buổi sáng nào đó. Hay những cuộc thảo luận sôi nổi dưới phần bình luận, dù đó là người đang làm trong lĩnh vực chính trị hay xã hội học, họ cũng góp phần mang đến những quan điểm đa dạng về những gì đang diễn ra trong ngành thời trang.
Người viết thời trang tự do Alexandra Hildreth tin rằng những hành động gần đây của PETA trong tháng thời trang không hẳn là có hại. “Việc làm gián đoạn một sự kiện có thể là thiếu tôn trọng nhưng nó không gây hại gì cả. Nếu bạn muốn thay đổi, sẽ không bao giờ có thời gian hoặc địa điểm thích hợp,” Hildreth nói. Điều đó nói lên rất nhiều vì khi nhìn vào bức tranh tổng thể, những lợi ích mà “sự cố” này mang lại lớn hơn rất nhiều so với sự ca thán khó chịu nhất thời của người xem. Và xét về tính lâu dài, chúng tạo tiền đề cho những cuộc thảo luận nghiêm túc trong thời trang về tính bền vững, đạo đức hay những sự thay đổi cần thiết mà cả nhà thiết kế cũng như nhãn hàng cần tính toán cho thương hiệu của mình.
