WOMEN OF OUR TIME - Phạm Phương Cúc: "Nghệ thuật là soi chiếu, và an ủi"
Chủ nhân Cúc Gallery Phạm Phương Cúc không tưởng tượng cô sẽ làm gì khác nếu không gắn bó với nghệ thuật, bởi đây là việc cô đã gắn bó, và làm nó rất tốt.
Trong hệ sinh thái nghệ thuật đương đại Việt Nam, Cúc Gallery (Hà Nội) là một trong những cái tên không thể không được nhắc đến. Từ hội hoạ, nhiếp ảnh, điêu khắc, sắp đặt… những tác phẩm của các nghệ sĩ Việt Nam để lại nhiều dấu ấn qua những triển lãm ở Cúc Gallery theo cái cách không nhiều phòng tranh có thể làm được.
Phạm Phương Cúc, chủ nhân của Cúc Gallery gắn bó với hội hoạ từ khi cô 9 tuổi. Mẹ của cô Tulip Dương là một nghệ sĩ tự học, nên tuổi thơ Phương Cúc luôn xoay quanh nghệ thuật qua những cuốn sách, những triển lãm hay tác phẩm nghệ thuật. “Đồng tiền tôi kiếm được đầu tiên và cũng là cuộc triển lãm đầu tiên tôi thực hiện cũng là triển lãm cá nhân của mẹ tại Bảo tàng dân tộc học. Dù gu thưởng thức nghệ thuật của hai mẹ con rất khác nhau, nhiều khi thậm chí đối lập nhưng mẹ luôn là người tiếp lửa cho tôi.” Phương Cúc thấy được sự cô đơn trên hành trình trở thành nghệ sĩ của chính mẹ mình, nên cô vô tình trở thành người đồng hành và hiểu hơn cả những trăn trở suy nghĩ của người làm nghệ thuật.
Việc mở một phòng tranh và kết nối những tác phẩm nghệ thuật cũng như nghệ sĩ với công chúng trở thành một lẽ đương nhiên với Phương Cúc sau khi cô tốt nghiệp đại học về nước, một phần bởi chính cô đã bước chân và sống trong thế giới đó, một phần khác là bởi Phương Cúc luôn thích kinh doanh. Với Phương Cúc, nghệ sĩ và phòng tranh có một quan hệ cộng sinh để cùng phát triển và hỗ trợ, và với một chủ phòng tranh, chẳng có điều gì quan trọng bằng việc tin tưởng hoàn toàn vào người nghệ sĩ, “nhiều khi kiêm cả phiên dịch ngôn ngữ nghệ thuật để nó trở nên dễ hiểu hơn với công chúng hay một chứng nhân cho sự sáng tạo của nghệ sĩ.”
Thời điểm mở phòng tranh vào năm 2011- 2012 không phải môt giai đoạn dễ dàng, nhất là khi nghệ thuật đương đại còn là thứ gì đó quá xa vời với công chúng đương thời. Nhưng sau khi đã vượt qua nó, Phương Cúc nhận ra “khoảng thời gian đó cho tôi nhiều bài học và niềm vui”. Những cột mốc đáng nhớ của Phương Cúc đều ít nhiều gắn với giai đoạn khó khăn, giữa những trăn trở mang tính cá nhân với sự bao la của nghệ thuật. “Giai đoạn đại dịch bùng nổ, nghệ thuật phát huy đúng vai trò của nó một cách mạnh mẽ nhất, đặc biệt với cá nhân tôi. Nó soi chiếu, an ủi, chữa lành và khích lệ…” Trong bối cảnh nghệ thuật Việt Nam mới bùng nổ trong khoảng vài năm gần đây, Phương Cúc nhận ra ngày càng có nhiều người tìm đến nghệ thuật hơn, hoặc từ nhu cầu phát triển cá nhân, hoặc để giải toả những mưu cầu tâm lý. Và Phương Cúc cũng như Cúc Gallery chắc chắn không thể nằm ngoài dòng chảy ấy.
Người phụ nữ chị ngưỡng mộ nhất là ai?
Người phụ nữ tôi ngưỡng mộ nhất chính là mẹ mình. Mẹ là người có ảnh hưởng rất lớn tới tôi và cũng là người đưa tôi đến với nghệ thuật, ủng hộ mình trên con đường này. Tác phẩm đầu tiên, cuốn sách nghệ thuật đầu tiên, triển lãm đầu tiên mình đi xem đều do mẹ mình mang đến.
Với chị, chân dung một người phụ nữ Việt Nam hiện đại sẽ như thế nào?
Tôi không muốn đóng khung một công thức hay hình mẫu của một người phụ nữ vì với mình mỗi một cá thể có tính riêng biệt và sự thú vị khác nhau. Nhưng tôi rất mong một người phụ nữ Việt Nam hiện đại sẽ có được nhiều trải nghiệm về cuộc sống, một cái nhìn về thế giới rộng lớn và đầy tự chủ, cố gắng để nâng cấp bản thân mình trau dồi không ngừng.
“Nghệ thuật soi chiếu, an ủi, chữa lành và khích lệ…”
Có khó khăn và thách thức gì trong quá trình chị gây dựng Cúc Gallery? Chị đã vượt qua chúng thế nào?
Thời điểm tôi mở phòng tranh vào năm 2011 – 2012 là một giai đoạn rất khó khăn với nghệ thuật Việt Nam. Kinh tế vừa trải qua một cuộc khủng hoảng và nghệ thuật nói chung cũng như nghệ thuật đương đại là những khái niệm rất xa vời với đại đa số công chúng. Tôi còn nhớ ấn tượng của mọi người khi xem những tác phẩm của nghệ sỹ bên mình đa số đều thốt lên là sao buồn thế, sao sợ thế). Tua nhanh đến bây giờ sau nhiều năm thì những phản ứng như thế đã không còn, thay vào đó là một sự tò mò và thích thú hơn nhiều. Thời gian đầu tôi cũng loay hoay với việc giới thiệu nghệ thuật đến với công chúng Việt Nam và thế giới. Một mặt mình tổ chức triển lãm trong nước, mặt khác tôi tham dự các sự kiện quốc tế để mang nghệ sỹ và tác phẩm Việt Nam đến với khán giả quốc tế.
Công việc thường ngày của một nữ chủ phòng tranh nổi tiếng sẽ diễn ra thế nào?
Một ngày của tôi bắt đầu khá từ tốn vì tôi có một cái xa xỉ hơn mọi người là được làm chủ thời gian của mình. Tôi bắt đầu bằng việc bật nhạc và check mail, trả lời mail và xử lý những gì phát sinh tồn đọng của ngày trước đó. Nếu thời gian đó tôi đang tập trung cho các dự án mới cần ý tưởng thì mình cũng hay dành lúc này để suy nghĩ. Sau đó là đánh thức và chuẩn bị cho em bé nhà mình cùng bắt đầu ngày mới. Thông thường buổi sáng tôi hay dành cho việc xử lý giấy tờ, quản trị công việc của gallery. Trưa và chiều tôi thường sẽ để dành cho các cuộc gặp hoặc họp với đối tác, khách hàng. Đến cuối ngày thì cũng là về nhà và kết thúc một ngày làm việc. Khi covid xảy ra tôi cũng có sở thích tìm hiểu những vấn đề khác qua việc đọc tài liệu hoặc đọc sách, nhiều khi cũng mang tính bổ trợ hoặc có lúc cũng chỉ là do tôi tò mò thôi.
Chị có quan sát gì với bối cảnh nghệ thuật ở Việt Nam?
Bối cảnh nghệ thuật ở Việt Nam mới thực sự phát triển khoang gần 3 năm trở lại đây và tôi thấy rằng đại dịch của không làm giảm tốc độ của sự phát triển đó.
Nếu không sở hữu một gallery, chị tưởng tượng mình sẽ làm gì?
Thực sự tôi cũng chưa tưởng tượng bao giờ về việc đó nhưng với tính cách của tôi chắc là một công việc mang tính sáng tạo và tự do liên quan đến mùi hương chẳng hạn.
Cảm ơn chị vì những chia sẻ rất thú vị!
Creative Director ALEX FOX
Executive Producer CHAU VO
Art Director MEGA BLONDE
Photographer MINH NHON
Retoucher NGUYỄN CÔNG
Videograher HUY ĐÀO, QUỐC PHÚ
Assistant Camera DUY
Make-up Artist KYO PHAN
Hair Artist ĐỨC NHẬT
Stylist PHẠM HOÀNG YẾN
Styling Assistants LYLEN, MY PHẠM
Florist RIBBON FLORIST
Fashion JENNY K TRAN
