Một thế kỷ "hội hè miên man" của màn đêm Paris
Di sản của cuộc sống về đêm ở Pháp bắt đầu với những cuộc nổi loạn bí mật trong thời chiến, rồi nổi lên thành xu hướng, rồi lại trở về thế giới ngầm, và cuối cùng nở rộ trong những bữa tiệc bất tận công khai.
1920s–1940s
Theo nhà văn và cũng là tín đồ của cuộc sống về đêm ở Paris - Maurice Sachs, vũ trường đầu tiên ở Paris được mở vào năm 1921, đúng một trăm năm trước. Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, giao tiếp xã hội và khiêu vũ vào buổi tối không được coi là phù hợp với phụ nữ trẻ. Trước khi có sự xuất hiện của khái niệm hộp đêm, những buổi dạ vũ danh tiếng thường được tổ chức ở Montmartre hay Montparnasse và chỉ dành cho giới tư sản và quý tộc. Và rồi những vũ trường mở ra một kỷ nguyên mới, ở đó phụ nữ có thể tham dự một cách an toàn mà chẳng lo sợ sự phán xét. Sachs viết trong cuốn “The Decade of Illusion: Paris 1918-1928”: “Một vũ trường thực sự phải có những bức tường sơn mài màu đỏ, những chiếc đèn lồng màu cam và xanh lam; những mảng màu sáng tối và những điệu nhảy không dứt; dàn nhạc tango bên trái, một ban nhạc jazz gồm piano, trombone, saxophone, trống và chũm chọe ở bên phải.”
Đến năm 1925, thủ đô Paris đã có đến hơn một trăm vũ trường trải dài khắp thành phố. Ngoài những cái tên đều đã bị lãng quên như Le Perroquet, Chez Florence, Florida, Gaya, Bricktop và Delli’s đều đã bị lãng quên, Maxim’s và Le Boeuf sur le Toit là hai địa danh hiếm hoi sau này được nhà thiết kế Alexis Mabille khôi phục lại ánh hào quang trước đây của chúng. Nhờ sự nổi tiếng của chúng trong giới avant-garde ở Paris, cụ thể như nhà thơ Jean Cocteau, Le Boef vẫn là biểu tượng của những năm 1920 đầy rạo rực. Giai đoạn giữa các cuộc chiến tranh cũng là thời kỳ hoàng kim của những buổi dạ vũ trường phái siêu thực nổi danh do Etienne de Beaumont hoặc Charles de Noailles tổ chức trong khách sạn của họ gần khu Place des États-Unis.
Một Paris cuồng nhiệt và trác táng gợi nhớ đến giai đoạn hậu cách mạng Pháp vào thế kỷ 18 - Giai đoạn Khủng bố đỉnh điểm, khi người thân của những người đã mất mạng dưới họng máy chém tổ chức bals de victimes (“dạ vũ của những nạn nhân”). Đây từng là thời đại của những nhà thổ xa hoa nhất, nơi đàn ông - và cả những cặp đôi - đến để tận hưởng những đêm dài của họ với phụ nữ và những chai rượu sâm panh tưởng chẳng bao giờ cạn kiệt. Và những cái tên đia danh như vậy vẫn còn nổi tiếng cho đến ngày nay, từ Le Sphinx, Le Chabanais cho đến Le One-Two-Two, nơi được nhớ đến với vai trò là văn phòng chi nhánh của Gestapo trong thời kỳ Đức chiếm đóng trong Thế chiến thứ hai.
Giai đoạn hậu chiến chứng kiến cuộc sống về đêm của Paris chìm sâu trong lòng đất. Ngay cả sau khi lính Mỹ ngừng hú còi báo động không kích, những câu lạc bộ hàng đầu như Le Tabou hay Le Caveau des Lorientais đều rút xuống những hầm sâu, và lòng đất bắt đầu vang dội âm thanh nhạc Jazz phong cách Bebop của Mỹ. Ở thời điểm không có hệ thống âm thanh, ngay cả những chiếc máy chạy đĩa than (tổ tiên của bàn xoay) cũng khan hiếm, cây vĩ cầm nhanh chóng được thay thế bằng ban nhạc — thường có nhà văn kiêm nhạc sĩ Boris Vian hoặc nghệ sĩ kèn clarinetist jazz Claude Luter biểu diễn — trên một sân khấu nhỏ. Và không thể không có những bóng hình chuyển đông nhịp nhàng theo điệu nhạc, những nghệ sĩ của Paris như Marc Doelnitz, Anne Marie Casalis, Juliette Greco và Michel de Ré. Cuộc chuyển dịch xuống lòng đất này bắt đầu vào ngày 11 tháng 4 năm 1947 tại số 33 phố Dauphine khi chủ câu lạc bộ Tabou mời mọc những khách hàng của Café de Flore sau khi quán cà phê nổi tiếng đóng cửa lúc nửa đêm. Và khi ca sĩ Juliette Greco sau khi bỏ áo khoác vào hầm đã khám phá ra tầng hầm và thuê nó để làm nơi tập dượt, câu lạc bộ đầu tiên của Paris chính thức ra đời.
1950s–1970s
Những năm 1950 đến cùng với sự lên ngôi của Jean Castel và Régine Zylberberg. Chính tại Palais Royal, Régine đã mở câu lạc bộ đầu tiên của mình - Le Whisky à Gogo. Sau đó cô chuyển đến bờ trái sông Siene, mở quán Jimmy's ở Saint Germain, rồi xa hơn nữa đến tận Montparnasse với quán New Jimmy's, nơi trở thành biểu tượng của cuộc sống về đêm ở Paris. Nhờ tiếng tăm của Jean Castel trên phố Princesse, cặp đôi này thu hút được một lượng lớn những vị khách quốc tế: các ngôi sao điện ảnh Mỹ, ca sĩ nhạc rock người Anh, những người mẫu xinh đẹp, thành viên Hoàng tộc Anh (Régine đã dạy họ nhảy điệu twist), Jacqueline Onassis và thậm chí Quốc vương Iran.
Nhưng chính những vị khách quen, những người thường hay ngồi trên chiếc ghế dài lớn ở lối vào New Jimmy’s hay ở những bữa tiệc tại Castel mới là linh hồn của những nơi này— Sagan và nhóm bạn của cô, Annabelle Buffet, David de Rothschild, Philippe Junot, diễn viên Jean Pierre Cassel, người mẫu từ Catherine Harlé, và gái gọi từ Chez Claude. Tại Castel, Alain Delon đã tán tỉnh Nathalie Barthélémy, vợ tương lai của ông, trong khi chỉ cách đó vài bước, Bianca Jagger tương lai đang khiêu vũ với người tình của cô ở thời điểm đó, nhà sản xuất thu âm Eddie Barclay. Cách đó không xa, David Niven, Andy Warhol và Eddie Sedgwick đang nhảy bên cạnh nhau. Tại New Jimmy’s, các buổi tối chỉ kết thúc khi bình minh chiếu rọi căn hộ của Régine phía trên câu lạc bộ, cũng là nơi đám đông sẽ thưởng thức món thịt viên nổi tiếng của cô để ngấm cho hết rượu.
Vào những năm 1970, không ngạc nhiên khi tầng lớp xã hội thượng lưu đổ xô đến Paris bởi đây cũng là thời điểm bắt đầu rầm rộ phong trào giải phóng tình dục. Các câu lạc bộ đồng tính của thành phố trước đây vốn chỉ giới hạn trong khu phố Hoàng gia Palais hoặc các khu vực nghèo hơn ở Pigalle bắt đầu xuất hiện trên phố Sainte Anne gần Đại lộ Avenue de l'Opéra. Nổi tiếng nhất là Le Sept, do Fabrice Emaer (từng là một thợ làm tóc) điều hành. Le Sept đón tiếp tất cả, từ Yves Saint Laurent đến Karl Lagerfeld và bạn bè của họ. Vào năm 1978, Emaer mở hộp đêm lớn nhất ở Paris, Le Palace, đây được coi là phiên bản Pháp của Studio 54 ở New York.
Buổi lễ khánh thành của Le Palace mang đến màn trình diễn đỉnh cao của Grace Jones khi nữ ca sĩ hát ca khúc "La Vie en Rose" từ trên đỉnh một chiếc Harley Davidson màu hồng. Le Palace thu hút một đám đông những gương mặt trong giới thời trang và nghệ thuật bao gồm cả nữ hoàng nhạc punk Edwige Belmore, Louis Aragon, Madame Grès, bên cạnh những cái tên như Loulou de la Falaise và Thadée Klossowski. Le Palace mang đến mức độ hào nhoáng hoàn toàn mới cho khung cảnh cuộc sống về đêm và tiếp tục đón tiếp những tên tuổi hàng đầu như Talking Heads, The B-52’s hay Prince.
1980s–2020s
Những buổi tiệc tùng quan trọng cuối cùng được tổ chức trước Haute Couture của Paris đều được tổ chức ở Le Place, đó cũng là lý do để Christian Dior tái hiện lại chúng cho tuần lễ thời trang. Cũng vào thời điểm đó, Fabrice Coat tiếp quản một nhà tắm công cộng cũ nằm gần Les Halles và tạo nên phiên bản Bains Douches đầu tiên, người ta ngay lập tức so sánh nó với Câu lạc bộ Mudd ở New York. Les Bains Douches được biết là nơi luôn đón tiếp những vị khách doanh nhân giàu có và nhu cầu sử dụng cocaine của họ vào đầu những năm 80. Các ca sĩ nhạc rock và punks đi lại giữa câu lạc bộ Gibus ở khu vực République và La Main Bleue, một căn hầm tại tòa thị chính Montreuil. Ở La Main Bleue người ta sẽ thấy những vị khách quen của quán chuyên mặc đồ da màu đen và luôn cùng nhảy theo điệu nhạc của Serge Kruger.
Vào những năm 80, Le Palace nâng cấp và trở thành Le Privilège, và Les Bains Douches trở thành Les Bains. Tango, Rose Bonbon, Opéra Night và Royal và cách đó không xa là Olympia, tất cả trở thành không gian thời thượng mới của thành phố. La Main Jaune là nơi dành cho những người hâm mộ giày trượt patin và Mezcal. Đây là thời điểm của nhạc reggae-salsa, theu sau đó là sự bùng nổ của làn sống nhạc rap ở Globo và các bữa tiệc rave ở những địa điểm bỏ hoang rải khắp Paris.
DJ nhanh chóng trở thành siêu sao, tên tuổi của họ gắn bó với những club cụ thể: David Guetta từng có rất nhiều đêm chơi ở Chance (sau đổi tên là Moloko); trong khi đó, Marthe Lagache và Franck Chevalier (chồng của Nina Hagen) đã mở câu lạc bộ Zoopsie ở Bobino vào cuối những năm 80 với phong cách pha trộn giữa cũ và mới, nơi được miêu tả “vui nhộn nhất”. Trên đại lộ Champs-Élysées, một số địa chỉ sang trọng chuyên dành cho những người giàu có và nổi tiếng dần được mở, ở đó người ta bắt gặp nam diễn viên Anthony Delon đến cùng các cô bạn gái của mình, gồm cả Công chúa Stéphanie của Monaco.
Các câu lạc bộ Queen vừa quyến rũ vừa có chút thô tục thống trị thập niên 1990. Ngoài ra không thể không nhắc đến một nơi khó quên như La Scala. Cùng lúc đó, Cathy Guetta hồi sinh Le Bains Douches, còn Le Place của Régine lại trở nên vắng vẻ hơn bao giờ hết. Thiên niên kỷ mới mở màn với một bất ngờ đáng hoan nghênh: Le Baron, một nhà thổ cũ trên Đại lộ Marceau, được chủ câu lạc bộ đêm (người từng là một nhà thiết kế đồ họa) André Saraiva tái sinh. Saraiva, Olivier Zahm từ tạp chí Purple và doanh nhân Jean Yves Le Fur sau đó hợp tác để mở Montana trên phố Saint Benoit, nơi đây trở thành nguồn năng lượng mới cho khu phố Saint Germain.
Những năm 2020 khởi đầu thuận lợi với Cicciolina, Serpent à Plume, chez Maitre Binoche và Place des Vosges. Khi lệnh giới nghiêm phong tỏa, khi người Paris được phép quay trở lại với những thói quen cũ, và khi các quán bar bí mật và những khách sạn có thể tắm mình trong rượu sâm panh, khi những địa điểm này tự hồi phục sau thời gian đại dịch cũng là lúc đêm nhung Paris lại một lần nữa trở nên bí ẩn.
Tác giả: SIMON LIBERATI
Dịch giả: VÂN ANH
