H&igrave;nh ảnh ấy vẫn in s&acirc;u trong tr&iacute; nhớ của Vũ Kh&aacute;nh T&ugrave;ng: Căn nh&agrave; đ&atilde; v&atilde;n kh&aacute;ch khứa v&agrave; thầy thợ, ba mẹ anh ở dưới hi&ecirc;n nh&agrave;, người đứng người ngồi, nhuộm đen ch&acirc;n t&oacute;c cho nhau. Khi những bước ch&acirc;n kh&ocirc;ng c&ograve;n r&aacute;o riết, tiếng cười n&oacute;i tựa hồ nhẹ t&ecirc;nh.

Làng c&ocirc;̉ Bát Tràng, nơi anh Tùng sinh ra và lớn lên, sở hữu nhi&ecirc;̀u đi&ecirc;̉m đặc trưng thu hút. Đó là món canh măng mực, là lò b&acirc;̀u c&ocirc;̉, là danh ti&ecirc;́ng &ldquo;làng khoa bảng&rdquo;, và như một lẽ hi&ecirc;̉n nhiên, ta không th&ecirc;̉ không nhắc đ&ecirc;́n g&ocirc;́m &ndash; cái ngh&ecirc;̀ đã gắn với vùng đ&acirc;́t này gần bảy trăm năm. Đ&ecirc;̉ trưng bày những tác ph&acirc;̉m g&ocirc;́m sứ thủ công cho chính tay mình làm ra, nghệ nh&acirc;n Bát Tràng thường xây c&acirc;́t một ngôi nhà ba gian ki&ecirc;̉u c&ocirc;̉, đi kèm một mảnh vườn nhỏ, như một thứ &ldquo;phải-làm&rdquo;, bởi &ldquo;nó gắn li&ecirc;̀n với n&ecirc;́p s&ocirc;́ng ở đây r&ocirc;̀i, kh&ocirc;ng gian nh&agrave; cổ v&agrave; gốm dường như kh&ocirc;ng thể t&aacute;ch dời&rdquo;, Tùng nhận xét.&nbsp;
Lúc b&ocirc;́ của Tùng &ndash; Cố Nghệ nhân nhân dân (NNND) Vũ Thắng &ndash; hoàn thiện căn nhà c&ocirc;̉ của gia đình, là lúc &ocirc;ng vừa ho&agrave;n th&agrave;nh trọng tr&aacute;ch l&agrave;m trưởng ban phục dựng lại nguy&ecirc;n bản Di t&iacute;ch kiến tr&uacute;c Đ&igrave;nh l&agrave;ng B&aacute;t Tr&agrave;ng, cũng l&agrave; l&uacute;c T&ugrave;ng rời quê đ&ecirc;̉ lập nghiệp ở một thành ph&ocirc;́ xa. M&ocirc;̃i năm chỉ v&ecirc;̀ nhà v&agrave;o dịp Tết, nhưng lúc đó, anh th&acirc;́y được câu chuyện cả năm qua của căn nhà. &ldquo;B&ocirc;́ không có chuy&ecirc;n m&ocirc;n trong thiết kế x&acirc;y dựng, nhưng cứ m&ocirc;̃i l&acirc;̀n tôi v&ecirc;̀ nhà lại th&acirc;́y nhà đã được cơi nới&rdquo;, Tùng nhớ lại. &ldquo;B&ocirc;́ như một tour guide &acirc;́y &ndash; b&ocirc;́ lâu lâu lại khoe b&ocirc;́ mới mua cái này này, b&ocirc;́ mới sửa cái này này...&rdquo; Anh k&ecirc;̉, cả b&ocirc;́ l&acirc;̃n mẹ anh đ&ecirc;̀u xem việc tân trang, cơi nới khuôn viên căn nhà theo nhu c&acirc;̀u của gia đình như một thú vui, hay đúng hơn, là &ldquo;cái nghiệp&rdquo;. Lúc nào b&ocirc;́ mẹ cũng nghĩ ra một thứ đ&ecirc;̉ xây đ&ecirc;̉ sửa. B&ocirc;́ anh còn có sở thích đi quanh nhà, ngắm nghía, r&ocirc;̀i quy&ecirc;́t định thay đ&ocirc;̉i mọi thứ ngay lập tức: Ở đây phải đặt cái này, ch&ocirc;̃ kia phải tr&ocirc;̀ng cây kia... R&ocirc;̀i bàn gh&ecirc;́, sập phản, đ&ocirc;̀ng h&ocirc;̀, hoành phi, câu đ&ocirc;́i, v.v. T&acirc;́t cả đ&ecirc;̀u là đ&ocirc;̀ c&ocirc;̉, đ&ecirc;̀u nhằm trang trí cho không gian gia đình, và từ đó ta th&acirc;́y được chân dung của một nghệ nhân lành ngh&ecirc;̀, tỉ mỉ và r&acirc;́t yêu những nét đẹp truy&ecirc;̀n th&ocirc;́ng.&nbsp;

&ldquo;Giờ đ&ecirc;̉ xây nhà như b&ocirc;́ thì t&ocirc;i không xây được,&rdquo; Tùng cho bi&ecirc;́t. Bởi không chỉ là việc tìm ki&ecirc;́m nguyên liệu hay thợ th&acirc;̀y, căn nhà như là một hệ tư tưởng của riêng c&ocirc;́ NNND mà không ai có th&ecirc;̉ phỏng theo. Khi khách tham quan có dịp ghé căn nhà, cũng là ghé B&aacute;t Tr&agrave;ng Museum (Bảo tàng Nghệ thuật H&ocirc;̀n Đ&acirc;́t Việt B&aacute;t Tr&agrave;ng) sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những d&acirc;́u &acirc;́n r&acirc;́t cá nhân mà nghệ nhân đã đ&ecirc;̉ lại nơi đây. Vũ Khánh Tùng k&ecirc;̉ v&ecirc;̀ những mi&ecirc;́ng nhân gạch bằng g&ocirc;́m do ông tự tay làm nên, hay những lối đi trong vườn được l&aacute;t mosaic bằng những mảnh g&ocirc;́m vỡ từ những chuy&ecirc;́n lò bị hỏng. Các bức tranh bằng g&ocirc;́m, chi ti&ecirc;́t đục đẽo trên tr&acirc;̀n nhà, bàn thờ t&ocirc;̉ tiên không dựng ảnh mà dựng tượng... Mọi ngóc ngách trong căn nhà đ&ecirc;̀u vương lại một mảnh của NNND. &ldquo;Đôi khi đi quanh nhà v&acirc;̃n tìm th&acirc;́y một chi ti&ecirc;́t gì đó mới, mặc dù không có ai thuy&ecirc;́t minh cho mình nghe nữa&rdquo;, Tùng tâm sự.
Còn d&acirc;́u &acirc;́n của Vũ Khánh Tùng, người n&ocirc;́i ti&ecirc;́p di sản của c&ocirc;́ NNND, đặt khiêm t&ocirc;́n trong vườn. Đó là chiếc Ghế Rồng bia hơi, Đ&ocirc;n ghế Rồng tr&agrave; đ&aacute; m&agrave;u đỏ bằng gốm trong BST Rồng Phố do anh, NTK Diệu Anh v&agrave; những cộng sự tại B&aacute;t Tr&agrave;ng Museum Atelier s&aacute;ng tạo, hay những chi&ecirc;́c totem t&ocirc;́i giản bằng g&ocirc;́m mà anh cùng nghệ sĩ Tr&acirc;̀n Nữ Y&ecirc;n Kh&ecirc; sáng tác &ndash; Có th&ecirc;̉ nói đây là những thứ hiện đại nh&acirc;́t căn nhà, và chúng tạo nên một nét tương phản rõ rệt, nhưng v&acirc;̃n hài hòa, với không gian truy&ecirc;̀n th&ocirc;́ng xung quanh. Ph&acirc;̀n còn lại, Tùng cho bi&ecirc;́t anh &ldquo;mu&ocirc;́n giữ nguyên ngôi nhà, sân vườn này. Trong thi&ecirc;́t k&ecirc;́ bảo tàng tương lai, tôi chỉ xây dựng khu phía trước đ&ecirc;̉ t&ocirc;́i ưu hóa không gian trưng bày&rdquo;. Đây là cách người k&ecirc;́ nhiệm tri ân người sáng lập, v&agrave; th&ecirc;̉ hiện thái độ tôn trọng với không gian kỷ niệm của gia đình. Thậm chí, chưa nhắc gì đ&ecirc;́n xây mới, chỉ riêng việc bảo dưỡng đã đủ đau đ&acirc;̀u: Mái ngói phải được đảo định kỳ, trong khi thợ đảo ngói lành ngh&ecirc;̀ ngày càng ít; Vườn cây cũng c&acirc;̀n được cắt tỉa, tưới tiêu. &ldquo;Thế thôi cũng đã h&ecirc;́t một năm&rdquo;, Khánh Tùng cho bi&ecirc;́t.&nbsp;

Khi c&ocirc;́ nghệ nhân còn s&ocirc;́ng, ngôi nhà bận rộn đ&ecirc;́n tận ngày 30 T&ecirc;́t, lúc thì dọn dẹp, lúc thì chăm vườn; ng&acirc;̉ng mặt lên đã th&acirc;́y họ hàng t&ecirc;̀ tựu bên n&ocirc;̀i bánh chưng và m&acirc;́y c&acirc;y gi&ograve; thủ. R&ocirc;̀i khi căn nhà đã vãn khách khứa và th&acirc;̀y thợ, ba mẹ T&ugrave;ng ở dưới hiên nhà c&ocirc;̉, người đứng người ng&ocirc;̀i, nhuộm đen chân tóc cho nhau &ndash; Cảnh tượng một năm chỉ di&ecirc;̃n ra đúng một l&acirc;̀n. &ldquo;Đó là k&yacute; ức t&ocirc;i lu&ocirc;n nhớ v&agrave; thấy ấm l&ograve;ng mỗi khi nghĩ về căn nh&agrave;&rdquo;, anh cho bi&ecirc;́t.
Trải dài từ quá khứ đ&ecirc;́n hiện tại, Tùng luôn là nhân chứng trực ti&ecirc;́p cho mọi thay đ&ocirc;̉i của căn nhà, còn bản thân nó v&acirc;̃n luôn là một nơi đ&ecirc;̉ anh trở v&ecirc;̀. Chưa một đêm giao thừa nào vắng mặt người con trai duy nh&acirc;́t của gia đình, và thú vui, cũng là ý thức trách nhiệm của b&ocirc;́ mẹ dành cho ngôi nhà, không th&ecirc;̉ không ảnh hưởng đ&ecirc;́n anh. &ldquo;L&acirc;̀n đ&acirc;̀u tôi xây căn nhà của mình, tôi cũng y vậy, cứ thích đi quanh nhà, nhìn ngắm, sắp xếp từ những g&oacute;c nhỏ căn nh&agrave; cho đến khi kh&ocirc;ng c&ograve;n g&igrave; để l&agrave;m nữa&rdquo;, anh cười. &ldquo;Bởi b&ocirc;́ mẹ không chỉ xây nhà, mà còn chăm sóc nó, luôn vun đắp cho kh&ocirc;ng gian sống của m&igrave;nh. B&ocirc;́ mẹ yêu căn nhà này đ&ecirc;́n như vậy&rdquo;.&nbsp;

Ảnh: L&ecirc; Lai

#FamilyIssue Gốm và những ký ức gia đình trong khuôn viên nhà cổ của Bát Tràng Museum

Recommended posts for you

Style

Maison đưa thương hiệu thời trang Dickies về Việt Nam từ ngày 15/9 tới

Business

Các thương hiệu xa xỉ làm gì để bảo vệ mình trên thị trường resale?

Beauty

Gen Z tái định nghĩa 3 xu hướng làm đẹp trong tương lai

L'O Love

Lý giải sức hút của Nirvana Crochet, chiếc túi được Taylor Swift lẫn Lady Gaga yêu thích

Pop, Music & Film

Nhạc Việt on trend: Lọt thỏm giữa dàn "anh trai"

Love & Life

L'OFFICIEL Book Club: Chuyện người viết nhạc đi viết tiểu thuyết, và 4 cuốn sách nằm lòng

Beauty

Margot Robbie được công bố là gương mặt đại diện mới của Chanel N°5

L'O Love

Rimowa ra mắt túi hộp xách tay phi giới tính Original Bag phiên bản mới