Coachella 2025: Khi nghệ thuật chuyển động, tạo ảo ảnh và tan biến như nắng sa mạc
Vừa tinh nghịch vừa hoành tráng, các tác phẩm nghệ thuật tại Coachella 2025 không “đứng yên” cả về nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Khi dòng người lần nữa đổ về sa mạc Colorado ở miền Nam California, họ không chỉ bị cuốn vào những thanh âm náo nhiệt từ sân khấu chính, mà còn được đắm chìm trong bản hòa tấu thị giác đến từ các công trình điêu khắc chuyển động, bóng hơi phát sáng, và những kiến trúc tạm thời biết đung đưa, uốn lượn rồi tan chảy dưới ánh nắng.
Được tuyển chọn bởi Public Art Company (PAC) phối hợp cùng Paul Clemente – Giám đốc Nghệ thuật kỳ cựu của Goldenvoice, loạt tác phẩm năm nay như một vũ điệu giữa con người và thiên nhiên. Raffi Lehrer, nhà sáng lập PAC, chia sẻ: “Đây không phải là chương trình nghệ thuật để ngắm nhìn từ xa, mà là một vở opera thị giác để chúng ta bước vào, cảm nhận và tương tác”.
Từ bóng bay đến những đám mây mờ ảo giữa trời đất
Một trong những điểm nhấn ngoạn mục nhất là Taffy của Stephanie Lin — một công trình mê hoặc tiếp tục làm mờ ranh giới giữa điêu khắc và cảnh quan. Bảy cột trụ tròn phủ lớp lưới vảy sò uốn mình theo gió, tạo nên hiệu ứng moiré lấp loáng, lúc ẩn lúc hiện như một ảo giác sống động. Với bảng màu gợi nhắc thẩm mỹ đương đại mang âm hưởng sa mạc, Taffy phản chiếu ánh sáng theo từng thời điểm trong ngày — không như những tượng đài bất biến, mà là một khoảnh khắc đang được hình thành. Dưới chân công trình, những chiếc ghế cong mời gọi người xem dừng lại, chiêm nghiệm và để mình trôi theo cơn mộng thị giác.
Ở một không gian khác của lễ hội, Take Flight do studio Isabel + Helen thực hiện mang đến hình ảnh những cỗ máy bay giả tưởng của thế kỷ 19. Các tua-bin khổng lồ quay theo gió sa mạc, như đang lơ lửng giữa động và tĩnh. Hai chiếc xe đạp khung trần di chuyển lặng lẽ giữa biển người, mang theo giấc mơ chinh phục bầu trời bằng sức người. Ban ngày, công trình như một cổ vật cơ học bị thời gian lãng quên; đến đêm, nó phát sáng mơ hồ như nhắc ta rằng: vẻ đẹp không nằm ở kết quả, mà ở lòng can đảm dám thử.
Tác phẩm Le Grand Bouquet của nhóm Uchronia lại dựng nên một khu vườn siêu thực giữa sa mạc. Những cánh hoa khổng lồ trong suốt vươn lên trời, vừa tạo bóng râm, vừa gợi cảm giác kỳ ảo. Khi ánh sáng đổi thay, cả khu vườn biến thành một ảo ảnh trôi nổi giữa thực và mộng. Dưới tán hoa ấy, người tham dự có thể ngả lưng nghỉ ngơi, tụ họp trong những khoảng không mềm mại — nơi cảm xúc cá nhân và cảm xúc tập thể đan xen vào nhau.
Lời mời chạm – di chuyển và hòa quyện
Tất cả các tác phẩm nghệ thuật tại Coachella 2025 đều được dựng trực tiếp trên sa mạc. Kể từ năm 2016, Clemente cùng đội ngũ thợ mộc, họa sĩ và kỹ thuật viên lắp dựng đã biến những bản vẽ lớn thành hiện thực, kết hợp tinh thần kiến trúc và tính bền vững, nhưng vẫn giữ trọn tinh thần ngẫu hứng và vui tươi. Dưới sự giám tuyển của Lehrer, các nghệ sĩ được chọn thường là những người có trực giác sâu sắc về tỷ lệ và không gian – những người có thể gợi lên cảm xúc thông qua vật liệu, hình khối và màu sắc. Nhiều người trong số đó xuất thân từ lĩnh vực kiến trúc và thiết kế, được lựa chọn không chỉ vì kỹ thuật điêu luyện, mà còn vì trí tưởng tượng không gian tự do khuôn khổ.
Những tác phẩm này không ngần ngại sự tương tác. Ngược lại, chúng mời gọi người xem chạm vào, di chuyển cùng, hay thậm chí trú ngụ bên trong. Có công trình xoay theo gió, có cái phát sáng từ bên trong, có cái biến hóa giữa ngày và đêm. Mẫu số chung là sự thấu cảm với những đối cực của Coachella: ánh nắng chói lòa và bóng râm sâu lắng, sự náo nhiệt đông đúc và khoảnh khắc tĩnh lặng riêng tư, vẻ hùng vĩ và cái thoáng qua. Mỗi tác phẩm đều được thiết kế riêng cho không gian lễ hội, thường mất đến ba năm để hoàn thiện trong quá trình cộng tác chặt chẽ cùng ban giám tuyển.
Không chỉ là thách thức về kỹ thuật, các công trình này còn phải vượt qua thử thách khắc nghiệt của môi trường sa mạc như nắng gắt, gió mạnh, cát bay, và PAC không ngừng đổi mới để thích nghi. Lehrer chia sẻ: “Chúng tôi đang tích cực nghiên cứu các chiến lược mô-đun và dễ tháo lắp, để các tác phẩm có thể tiếp tục một đời sống mới sau lễ hội”. Như Sarbalé ke của Francis Kéré, sau Coachella, công trình này sẽ được tái định cư thành nghệ thuật công cộng lâu dài. Khi việc di dời không khả thi, các bộ phận sẽ được tái sử dụng, vật liệu sẽ được tái chế — những quyết định thiết kế được tính đến ngay từ bản phác thảo đầu tiên, chứ không phải đợi đến lúc tháo dỡ.
Dẫu đứng cạnh những dàn âm thanh khổng lồ, các tác phẩm nghệ thuật ấy vẫn tỏa sáng theo cách riêng bằng quy mô và cảm quan thẩm mỹ. Lehrer ví cách giám tuyển như một bản phối đa thể loại của lễ hội âm nhạc, kết hợp điêu khắc với kiến trúc, nghệ thuật số với thiết kế thể nghiệm. Chính sự hòa trộn ấy tạo nên sức sống cho chương trình nghệ thuật năm nay. Mỗi công trình là một dấu chấm câu trong bản trường ca rộng lớn của Coachella – một khoảnh khắc để dừng lại, suy ngẫm, kết nối, hay đơn giản là xoay tròn theo gió.
